Велика Британија се согласи на најзначајното реконструирање на односите со ЕУ во одбраната и трговијата од Брегзитот, откако американскиот претседател Доналд Трамп направи пресврт во светскиот поредок и ги охрабри двете страни да се приближат една до друга и да се оддалечат од горчливиот и остар раскол.
Речиси девет години откако Велика Британија гласаше да го напушти европскиот блок, вториот најголем потрошувач за вооружување и одбрана во Европа сега ќе може да учествува во заеднички проекти за воени набавки. Исто така, беше договорен олеснет пристап за британските посетители и прехранбени производи до ЕУ, а беше потпишан и нов договор за рибарство.
Во с’ржта на прегрупирањето е договор за одбрана и безбедност што ќе им овозможи на британските компании како BAE, „Rolls-Royce“ и „Babcock“ да учествуваат во европската програма за оружје вредна 150 милијарди евра.
Премиерот Кир Стармер, придружуван од претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен, и претседателот на Европскиот совет, Антонио Кошта, изјави дека започнува „нова ера во нашите односи“.
Велика Британија ја напушти ЕУ во 2020 година, но Стармер се обидува да ги зајакне врските со најголемиот трговски партнер на земјата откако неговата централно-левичарска Лабуристичка партија победи на минатогодишните избори.
Британскиот премиер е уверен дека договорот ќе ја подобри положбата на британските производители кои моментално се соочуваат со проверки на производите или не можат да извезуваат во Унијата, и дека ќе им го олесни животот на семејствата кои се соочуваат со повисоки сметки и редици при патување.
Стармер, чија партија тогаш се залагаше за останување во ЕУ, е уверен дека придобивките од договорот, како што е побрз премин за британските туристи на европските аеродроми, ќе ги замолчат обвинувањата за „предавство“ што доаѓаат од партијата на Најџел Фараџ која се повеќе се етаблира како значајна политичка сила.
Фон дер Лајен рече дека договорот меѓу двете страни испраќа порака до светот.
„Во време на глобална нестабилност и кога нашиот континент се соочува со најголемата закана со генерации, ние во Европа се држиме заедно“, рече шефицата на Европската комисија.
Велика Британија смета дека преусогласувањето на односите со ЕУ ќе ја намали бирократијата за храна и земјоделски производи, ќе ја направи храната поевтина, ќе ја подобри енергетската безбедност и ќе додаде речиси девет милијарди фунти (12,1 милијарди долари) на британската економија до 2040 година.
Во однос на рибарството, британските и бродовите на ЕУ ќе имаат пристап до водите на двете страни следните дванаесет години, а за возврат Велика Британија ќе биде наградена со трајно намалување на бирократијата и граничните контроли, кои ги спречуваа малите производители на храна да извезуваат во Европа.
Сè уште се чека на договор за мобилност на младите, а Велика Британија размислува за учество во програмата за размена на студенти „Еразмус+“.
Ова е третиот договор што Велика Британија го постигна овој месец, по договорите со САД и Индија. Иако не се очекува договорот веднаш да го поттикне економскиот раст, експертите велат дека ќе ја зголеми довербата во бизнисот, што потоа би можело да привлече повеќе инвестиции од потребните.
Анкетите покажуваат дека повеќето Британци сега жалат што нивната земја ја напушти ЕУ, но не би сакале повторно да се приклучат. Најџел Фараџ, кој со децении работеше на Брегзитот, е во водство во истражувањата на јавното мислење, што му дава на Стармер ограничен простор за маневрирање.
И покрај договорот со ЕУ, британската економија ќе остане доста поразлична од периодот пред напуштањето на Унијата. Со Брегзитот, финансискиот центар на Лондон изгуби илјадници работни места, а даночните приходи се намалија.
