Добредојдовте во прекрасниот свет на компромисот во Македонија! Знаете, тој сложен мал танц што сите го правиме секојдневно за да избегнеме конфронтации, да го одржиме менталниот мир и, се надеваме, да постигнеме амбивалентен терен за делување? Тоа е како жонглирање со гранати, но без драматична експлозија.
Компромисот е восхитувачка практика на откажување малку од она што го сакате за да добиете малку од она што го сака другата личност. Тоа е како преговарање со тригодишно дете, освен што влоговите се обично повисоки (и помалку веројатно вклучуваат колачиња). Компромисот треба да е чин на мудрост маскиран под слој од „можеби, но не баш“, дозволувајќи им на сите вклучени страни да го спасат угледот додека се согласуваат за нешто. Тоа е деликатен преговарачки валцер, каде што никој не сака да биде несмасен танчер што гази на прстите на другиот. И покрај ризикот за нашиот индивидуален интегритет кога правиме компромис, сепак многумина од нас избираат да го направат.
Кога ни се дава избор помеѓу она што навистина веруваме дека е исправно и она што е популарно во културата, зошто денес го избираме второто, а не првото? Зошто гледаме толку многу поединци што не остануваат верни на своите вредности? Зошто гледаме многу лидери да паѓаат морално и етички? Ние правиме компромис затоа што се плашиме што потенцијално ќе изгубиме, ако не го сториме тоа. Затоа што живеењето со интегритет е скапо. Да се живее живот со интегритет, да се биде доследен и посветен на вашите основни принципи, значи дека вашиот живот може да стане многу потежок од животот на другите. Неподготвеноста да ги компромитирате вашите вредности и принципи може да доведе до губење на работа, губење на врски и пријателства, исмејување на социјалните медиуми, или отуѓување од пошироката култура на живеење. И, секако, можен инфаркт ако го преживеете.
Следствено, многумина од нас избираат да прават компромис затоа што се плашиме што потенцијално ќе изгубиме ако не го сториме тоа. Овој страв е парализирачки, дури и за најсилните. Додека стравот предизвикува компромис поради она што би можеле да го изгубиме, привлечноста на вклучувањето и прифаќањето нè искушува да правиме компромис поради она што се надеваме дека ќе го добиеме. Добивањето јавно одобрување и прифаќање, да бидеме вклучени и да припаѓаме на културата на денот може лесно да нè намами да правиме она што не секогаш е во согласност со нашите вредности. Да добиеме восхит од другите е многу моќна работа, дури и ако восхитот е примен од погрешни причини. Кога избираме јавно одобрување на сметка на нашиот карактер, правиме компромис со она што е навистина важно и што навистина му е потребно на нашето општество. Тоа открива каде се нашите вистински мотиви и каде лежат нашите амбиции. Секогаш е полесно да се прилагодиме на светот околу нас, наместо да бидеме луѓе што му се потребни на светот. Затоа во опасност не е само нашиот интегритет, туку и животите на оние што зависат од нас.
Во Македонија целиот живот е положен на компромиси. Државата ја положивме на компромис, името, историјата, па дури и идентитетот го жртвувавме за беден компромис. Така е тоа кога низ годините не’ научија дека е толку лесно да ги компромитираме нашите вредности и принципи, што се чинеше како најдобар начин да го зачуваме нашето место и влијание во свет кој не покажува милост, или толеранција кон оние кои не се усогласени со мејнстрим верувањата на денот. Затоа не научија да бидеме флексибилни: Бидете подготвени да ги прилагодите вашите очекувања и барања. Прифатете дека не можете да имате се’ точно како што сакате. Кога нашите вредности стануваат работи што ги одредуваат други луѓе или доминантната политика на времето во кое живееме, ја губиме моќта да бидеме верни на тоа кои навистина сме.
Тоа е цената на компромисите што ги правиме во животот. Со компромисот ги убиваме нашите соништа и надежи, ако воопшто некој може да ги има во ваква држава. Затоа ние во Македонија најчесто правиме компромис со бедата. Кога сте подготвени на компромиси за работи што навистина ни се важни, тоа е практично саможртва што ја правиме. Се потешко е кај нас да одржиш интегритет во животот на начин каде што вашите зборови се во согласност со вашите дела. Ете го тоа: суптилната уметност на компромис е неопходна за живеење избалансиран и исполнет возрасен живот во Македонија. Што би рекол денес еден новооткриен македонски патриот: не бранувај! Затоа запомнете следниот пат кога ќе се најдете во ситуација каде што треба да изберете помеѓу „се’ или ништо“, дека компромисот е често најмудриот пат. И, секако најбезбедниот. Затоа, длабоко вдишете, насмевнете се и прифатете ја уметноста на компромисот. Вашиот живот ќе биде попросперитетен и поизбалансиран поради тоа. Тие другите што не’ научија да прават компромис со животот, па дури ни со смртта, кои никогаш не се покорија под притисокот што го нуди средината во која живеете, оставете ги да талкаат сами во безнадежноста на системот што сите заедно го живееме. Кој знае може ќе најдат некој поинаков пат – бескомпромисен компромис.
Автор: професор Звонимир Јанкуловски за НетПрес