Советот на Европската Унија договори финален документ кој содржи рамка за преговори за пристапување на Македонија во ЕУ, како и декларација за отворање на првата Меѓувладина конференција со Скопје.
Од документот со кој се запозна БГНЕС, јасно се гледа дека ништо од досегашната официјална бугарска позиција не фигурира во предлог-одлуката на Европскиот совет за почеток на преговори со Македонија.
Ниту еден од бугарските услови наведени во Рамковниот став од 2019 година не се појавува во предлог-одлуката на Европскиот совет за почеток на преговори со Македонија за членство во Европската унија. Единствено условот, кој не е дел од Рамковниот став и кој е објавен во 2021 година, за вклучување на Бугарите во уставот на Македонија, се гледа во заедничкиот став на Советот.
Сите други услови, особено оние кои се однесуваат на објективизација на заедничката историја, говорот на омраза во учебниците и медиумите, рехабилитацијата на жртвите на комунистичкиот режим врз граѓаните со бугарски идентитет, воопшто не фигурираат во предлог-одлуката. Не се предвидува ниту еден од бугарските услови во самата преговарачка рамка, а оттука и немање гаранции за спроведување на преземените обврски од страна на Скопје.
Предлог-одлуката се однесува на два дополнителни билатерални документи, чија содржина засега не е позната, објави БГНЕС. Едниот е веројатно поопшт документ наречен протокол, кој преклопува некои од точките што Кирил Петков му ги опиша на пратеникот на ИТН Балабанов. Без оглед на неговата специфична содржина, гаранциите за имплементација на овој протокол не се предвидени во самата преговарачка рамка, како што сведочи предлог-одлуката на Советот.
Другиот билатерален документ што најверојатно ќе биде објавен се однесува на формулацијата на македонскиот јазик, што значи и негово де факто признавање. Во документот се наведува дека Бугарија и Македонија ќе дадат еднострани декларации за македонскиот јазик, а самите декларации ќе бидат приложени кон записникот од првата Меѓувладина конференција.
Како што вчера објави БГНЕС, Франција најави дека ќе достави формален предлог до сите земји-членки за укинување на ветото за северна Македонија, а потоа бугарскиот премиер Кирил Петков ќе го испрати францускиот предлог до Народното собрание.
На 16 јуни 2022 година, Националното собрание беше домаќин на средба на француската амбасадорка Флоренс Робин со заменици од Групата за пријателство меѓу Бугарија и Франција.
На средбата, која започна во 11.00 часот, таа изјави дека во рок од неколку часа ќе биде доставен францускиот предлог за укинување на ветото на Бугарија за почеток на преговорите меѓу Македонија и Европската унија и се надева дека ќе се изгласаат во наредните денови. Договореното е постигнато.
Претходно БГНЕС го извести премиерот Кирил Петков дека е „детално запознаен со шемата како ќе се случи сето ова“: „Во четврток (16.06.) официјално ќе биде испратен до сите земји-членки на ЕУ. и јас лично ќе го испратам утре во парламентот“. Ова беа токму зборовите со кои се пофали и дека „Лично, Емануел Макрон и Олаф Шолц стојат цврсто зад мене. Ќе го прифатиме, а потоа ќе паднеме и ќе продолжиме понатаму“.
На самиот почеток на состанокот на Советот на министри во средата, Петков го прочита барањето, кое веднаш беше прифатено, „предлогот на француското претседателство веднаш да биде испратен до собраниската Комисија за надворешна политика“. Со овој потег Петков освен што ги изолира сите од ова важно прашање, вклучително и Министерството за надворешни работи, практично од бугарската јавност крие се што поединечно договарал и продолжува да преговара со странските дипломати.
Кирил Петков денеска вети и „брутален дипломатски напад врз сите бугарски политичари од странски дипломати во Софија“. Според него, најактивни ќе бидат француските, германските и американските дипломати.
Вчера на сослушувањето на министерката за надворешни работи Теодора Генчовска во Националното собрание стана јасно дека Кирил Петков му ветил на еврокомесарот за проширување Оливер Вархеи дека ќе го укине ветото пред крајот на француското претседателство на крајот на зимата, кое завршува само десет дена подоцна, на 1. јули.
Очигледно Кирил Петков има намера лично да ја донесе оваа одлука за време на самитот на ЕУ што ќе се одржи на 23 и 24 јуни во Париз.
Упатствата што бугарската Владата ги испратила до постојаниот претставник на Бугарија во ЕУ, Румен Александров во врска со разговорите меѓу Скопје и Софија го истакнуваат недостатокот на чувствително прашање за заедничката историја и постои намера да не се придржува до Бугарската Рамка од октомври 2019 година. Позиција, поддржана со декларација на Националното собрание и два Советодавни совети за национална безбедност под претседателот (имплементацијата на Договорот за добрососедство ќе биде дел од условите што се применуваат во преговорите, а првата Меѓувладина конференција ќе биде поврзана со вистински напредок во спроведувањето на Договорот).
Вознемирувачки е и молкот на претседателот Румен Радев, кој пред еден месец му се заблагодари на претседателот Макрон за неговите напори, објави БГНЕС.
БГНЕС го објави целосниот тест на нацрт-заклучокот на Советот на ЕУ за почеток на преговорите со Македонија:
1. Потсетувајќи се на своите заклучоци од 14 декември 2021 година, Советот ја поздравува континуираната определба на Македонија да продолжи со реформската агенда на ЕУ и да постигне опипливи и одржливи резултати, што го отвори патот за одлуката за отворање на пристапните преговори во март. 2020 година
2. На патот на Македонија кон членство во Европската Унија, Советот потсетува на важноста од постигнување опипливи резултати и добронамерното спроведување на билатералните договори, вклучително и Договорот од Преспа со Грција и Договорот за пријателство, добрососедство и соработка со Бугарија.
3. Во овој контекст, Советот го поздравува договорот за [билатерален протокол] (конечното име да се потврди) за спроведување на Договорот меѓу Бугарија и Македонија. Овој важен чекор ќе придонесе за добрососедски односи и регионална соработка, кои остануваат суштински елементи на процесот на проширување, како и на процесот на стабилизација и асоцијација.
4. Исто така, ќе ги зајакне правата на лицата кои припаѓаат на малцинствата и заедниците во Македонија и, како такви, ќе придонесе за усогласување со политичките критериуми од Копенхаген. Во таа насока, Советот ја поздравува намерата на Македонија приоритетно да иницира и спроведе релевантни уставни измени со цел во преамбулата на Уставот да се вклучат граѓани кои живеат во државата и дел од други народи, како што се како Бугари.
5. Земајќи го целосно предвид овој напредок и континуираното усогласување со барањата во сите области идентификувани од Советот во јуни 2018 година, Советот одлучи да ја одобри Рамката за преговори и да одржи, во согласност со подобрената методологија, политичка меѓувладина конференција со Македонија на 23 јуни 2022 година во Брисел на ниво на шефови на држави или влади за да ги претстави следните чекори во процесот на проширување по усвојувањето на Преговарачката рамка
6. Советот, исто така, одлучува да свика нова Меѓувладина конференција за отворање на преговорите за пристапување на Македонија во ЕУ и е подготвен да ја одржи без натамошно одлагање и без дополнителни политички одлуки, штом Македонија ја исполни својата обврска за да ги склучи горенаведените уставни измени согласно своите внатрешни процедури.
7. Во овој контекст, Советот забележува дека Комисијата постигна напредок во спроведувањето и завршувањето на процесот на аналитички преглед на правото на ЕУ (ЕЦА) и е подготвена да ги претстави своите резултати на Македонија во догледно време. Врз основа на ова, Советот ја повикува Комисијата да продолжи да ја оценува состојбата на подготовките на Македонија за почеток на преговорите во одредени области и да ги идентификува најверојатните прашања што ќе се појават во текот на преговорите, почнувајќи од кластерот Основи, кој со прво ќе се отвори преговарачката рамка, откако северна Македонија ќе ги исполни релевантните критериуми договорени од Советот.
Со оглед на чувствителноста на темата, БГНЕС смета дека е неопходно да се наведе воведната реченица од Декларацијата на ЕУ за пристапни преговори:
„Во име на Европската Унија, со задоволство ги пречекувам денеска угледните претставници на Македонија за отворањето на преговорите за пристапување на вашата земја во Европската унија.
Ова е историски момент за сите нас, кој означува пресвртница во развојот на нашата врска. Процесот на проширување дава силен поттик за политичките и економските реформи, ги зајакнува мирот, демократијата и стабилноста во Европа и ги зближува луѓето“, објави БГНЕС.
