Додека светот се справува со најголемата глобална закана во XXI век – пандемијата од коронавирусот, Благодатниот оган се спушти на Велика сабота во црквата на Светиот гроб во Ерусалим, овојпат со многу ограничен број свештенослужители и без верници но пренесуван во живот од мноштвото медиуми во светот.
Светиот оган илјадници лета секоја година се пали во пресрет на православниот Велигден во Кувуклијата, параклисот над Светиот гроб во ерусалимскиот храм на Воскресението Христово или црквата на Светиот гроб, мермерна капела над пештерата на Светиот гроб, каде што според легендата, бил погребан Исус Христос.
Годинава, поради пандемијата од коронавирусот, симнувањето на Светиот оган по десет векови првпат се случи зад затворените врати на храмот и беше осведочено од ограничен број свештенство и без пристутство на аџии кои традиционално во огромен број доаѓаат од целиот свет да сведочат на необајснивиот со земните науки феномен.
По појавувањето на огнот, петријархот Ерусалимски Теофил Трети го сподели со служителите на Грчката ццрква и на претставниците конфесии, коишто заедно раководат со храмот на Гробот Господов. Потоа претставниците на грчката црква ќе го достават до Јафската порта на Стариот град на Ерусалим, каде што ќе Благодатниот оган ќе биде примен од претствнции на многуте цркви и други овластени личности. Потоа делегациите Светиот оган од Ерисалим ќе го пренесат до аеродромот „Бен Гурион“, каде што ќе им биде предаден на претставниците на многу земји.
Симболот на чудесната светлина на Воскресението Христово
Вообичаено десетици илјади христијани од целиот свет се собираат на Велика сабота на улиците на ерусалимскиот Стар град во очекувањето на појавувањето на Благодатниот оган, кој секоја година се пали во пресрет на православниот Велигден. Верниците минуваат низ Стариот град од самите мугри во саботата, при што главниот дел од аџиите минуваат низ Јафската порта, но некои минуваат и низ Сионската порта.
Припадниците на полицијата и на војската се распоредени по периметар околу ѕидините на Стариот Ерусалим, а во близина на секоја порта во градот има неколку редови кордони. Членовите на најавените делегации минуваат со специјални пропусници со личните имиња, коишто секоја година се менуваат за да се избегнат фалсификати. Први во Стариот град се пуштаат да влезат телевизиските екипи и фоторепортерите.
Верниците се слеваат кон храмот на Светиот гроб со светилки и „велигденски“ снопови од 33 свеќи, што го симболизира бројот на годините од овоземниот живот на Исус Христос.
Благодатниот Свет оган чудесно слегува на Велика сабота во пресрет на најголемиот христијански празник, а патријархот Ерусалимски им го предава на насобраните верници, кои веруваат дека кога огнот нема да се појави ќе биде означен крајот на времето, во црквата на Светиот Гроб, храмот којшто всушност е низа од споени простории коишто наликуваат на спили, но богато украсени, со скалила коишто водат до галеријата и исчезнуваат од видикот во темнината, просторот пред него и околните улици.
Светиот оган ја симболизира чудесната светлина на Воскресението Христово, за што зборува уште апостол Павле и се смета за најголемата светиња за верниците. Неговото појавување во пресрет на Велигден со молитвите на православниот патријарх, свештенството и илјадници аџии, без разлика на регуларноста, се нарекува „чудото на Светиот оган“.
Треба да се спомене дека муслиманите, исто така, ја признаваат божественоста на огнот, чие потекло сé уште не е објаснето од страна на науката. Тие, исто така, присуствуваат во храмот на Светиот гроб во Ерусалим заедно со христијаните и делови од Благодатниот оган носат во своите домови.
Верувања и ритуали поврзани со Благодатниот оган
Најраните споменување за појавата на светиот оган во пресрет на Воскресението Христово (Велигден) датираат од IV век.
Церемонијата за добивање на Светиот оган (литанијата) започнува во раните утрински часови и се состои од низа ритуали, вклучувајќи ги и проверката и запечатување на Кувуклисот. Претходно, тоа го правеле турските стражари (во периодот кога Палестина беше дел од Отоманската Империја), а сега – полицијата.
Старешините на православната арапска младина, седејќи со рамениците едни до други извикуваат „нема вера освен православната вера, Христос – вистински Бог“, молејќи го Бога на верниците да им го дарува Благодатниот оган. Се верува дека Спасителот го прифаќа ваквото детински наивно но искрено обраќање.
Во внатрешноста на храмот, исто така, се одвиваат торжествените процесии на ерменското, коптското и сириското свештенството. Тие традиционално се придружувани од кавасите – стражари во турска униформа коишто во древните времиња биле ангажирани да ги заштитуваат христијанските процесии. Како што се движат низ толпата, кавасите со специјалните стапови удираат по камениот под на храмот. Нивното дејствие заедно со бучното однесување на православните Арапи, создаваат уникатна атмосфера на празничниот ритуал.
На пладне од Ерусалимската Патријаршија започнува процесијата (Крстниот од) кон Светиот гроб, кој завршува во предниот дел на Кувуклисот. Притоа се носи голем фенер во кој гори оган и 33 свеќи што ги симболизираат бројот на години до земниот живот на Спасителот.
Патријархот на Ерусалим традиционално влегува во просторијата во ленена одежда за да биде видливо дека тој не носи во спилата кибрит или нешто друго со што може да запали оган. Тогаш се запечатува влезот на капелата – и настапува напната тишина во очекување на слегувањето на Светиот оган.
Кај многу народи опстојува верувањето дека доколку огнот не се појави, тоа ќе биде страшен знак за човештвото, а луѓето во храмот ќе изгинат. Обично очекувањето на чудото трае од неколку минути до неколку часа. Во тоа време во храмот е во потполна темнина. Држејќи во рацете незапалени пасхали (големи празнични свеќи), присутните се молат, се покајуваат за своите гревови и молат од Бога да ги дарува со Светиот оган.
По извесно време во храмот се појавува необјаснива трепетлива светлина којашто изгледа како да тече надолу по ѕидовите и столбовите, а од отворот на куполата во храмот на Гробот Господов (црквата на Светиот Гроб) вертикално се спушта широк столб светлина.
Наскоро во параклисот се појавува Благодатниот оган, што е проследено со радосните извици на верниците присутни во Кувуклисот, излегува Ерусалимскиот патријарх и го споделува огнот (од свеќа на свеќа) со верниците собрани во храмот. Верниците коишто стојат во првиот ред ги палат свеќите и огнот брзо го пренесуваат од едно на друго лице. Понекогаш, како што тврдат очевидци, фенерите и свеќите се палат сами од себе во рацете на верниците.
Повеќето од верниците во рацете држат по неколку свеќи од што се формира своевиден факел, така што наскоро целата црква почнува буквално да сјае од огнот. Луѓето се еуфорични – и многу се мијат со Светиот оган. Треба да се спомене, исто така, дека во прво време огнот има неверојатно својство – не предизвикува изгореници.
Во Светата земја има околу 110 илјади арапски христијани, и илјадници странски христијански работници, баратели на азил и славофони имигранти. Христијаните претставувале повеќе од 18 отсто од населението што живее во Светата земја во 1948 година кога е востановена Државата Израел, а денес ги има помалку од 2 отсто.
