Европа треба да го поддржи Израел, коментираше поранешниот американски државен секретар Хенри Кисинџер за војната на Блискиот Исток по нападот на Хамас, бидејќи сметаше дека тоа е фундаментален напад врз светскиот поредок.
Кисинџер е роден во Германија, од каде тој и неговото семејство побегнале од нацизмот во 1938 година. На прашањето како се чувствува кога видел некои Арапи на улиците на Берлин како го слават нападот на Хамас врз Израел, тој рече дека тоа е болно. Масовната имиграција беше голема грешка, изјави 100-годишниот Кисинџер во интервју објавено на порталот „Политико“.
Беше голема грешка да се пуштат толку многу луѓе од сосема различни култури, религии и вредносни системи, истакна поранешниот државен секретар на САД, бидејќи во секоја од тие земји создава група на незадоволни луѓе кои создаваат притисок.
„Отворениот акт на агресија“ на Хамас мора да се соочи со казна, посочи тој. Делумно, ова се должи на мислењето на Хамас дека – со поддршка од соседните земји и со неактивноста на другите, вклучително и Европа – може да направи такво нешто без да претрпи страшни последици.
Предупреди на опасни ескалации во регионот
Тој предупреди на потенцијални опасни ескалации во регионот. На прашањето која, според него, била главната цел на Хамас кога нападнал, тој одговорил дека тоа е мобилизација на арапскиот свет против Израел. Тој предупреди на опасноста од Иран и акумулацијата на оружје во Либан што може да се користи против Израел.
Конфликтот на Блискиот Исток носи опасност од ескалација и вклучување на други арапски земји под притисок на нивното јавно мислење, истакнува Кисинџер, потсетувајќи на лекциите научени од војната во Јом Кипур во 1973 година, за време на која арапската коалиција предводена од Египет а Сирија го нападна Израел.
Тогаш светот имаше среќа што имаше арапски лидер со визија за иднината, со кој можеше да се склучи мир, рече Кисинџер, нагласувајќи дека не верува дека Хамас денес има таква личност.
Сметам дека Хамас мора да биде исклучен од политичката сцена, изјави искусниот дипломат кој остави неизбришлива трага на американската надворешна политика во едно од своите последни интервјуа.
На војната во Украина можеби влијаела невнимателната политика на САД и на НАТО
Познатиот американски дипломат и научник, кој советувал голем број американски претседатели, на почетокот на војната во Украина коментираше дека невнимателната политика на САД и на НАТО можеби влијаела на ситуацијата. Тој рече дека загриженоста на Владимир Путин за безбедноста треба да се сфати сериозно и истакна дека е грешка што НАТО и сигнализирал на Украина дека може да се приклучи на алијансата, пренесува Јутарњи лист.
– Полска и сите традиционални западни земји, кои беа дел од западната историја, се логични членки на НАТО. Но, Украина, според мене, е збирка територии кои некогаш и припаѓале на Русија. Русите сè уште ги гледаат како свои, иако некои Украинци не. Но, матрицата сега е фрлена. По начинот на кој Русија се однесуваше во Украина, верувам дека Украина сега треба да се третира како членка на НАТО, на еден или друг начин, формално или не – изјави Кисинџер во 2022 година.
Зборувајќи за идните сценарија, го предвиди решението што ќе ги зачува придобивките на Русија од нејзиниот прв упад во Украина во 2014 година, кога го зазеде полуостровот Крим и делови од регионот Донбас.
– Но, немам одговор на прашањето како таквото решение би се разликувало од договорот што не успеа да го стабилизира конфликтот пред осум години – заклучи минатата година поранешниот државен секретар на САД, кој во меѓувреме го префрли фокусот на Кина.
„Ние сме на пат кон судир на големите сили“
На крајот на април, весникот „Економист“ разговараше со Кисинџер повеќе од осум часа за тоа како да се спречи конкуренцијата меѓу Кина и Америка да се претвори во војна. Кисинџер, велат, бил загрижен. „Двете страни се убедени дека другата е стратешка закана“, вели тој. „Ние сме на пат кон судир на големите сили“.
Тој беше вознемирен од сѐ поинтензивната конкуренција меѓу Кина и Америка за технолошка и економска надмоќ. Дури и кога Русија се движи во кинеската орбита и војната во Украина фрла заканувачка сенка врз источното крило на Европа, тој рече дека стравува дека вештачката интелигенција ќе го засили кинеско-американското ривалство.
Низ светот, рамнотежата на силите и технолошката основа на војувањето се менуваат толку брзо и на толку многу начини што на земјите им недостига каков било фиксен принцип на воспоставување ред. И ако не можат да го најдат, можат да прибегнат на сила. „Ние сме во класична ситуација пред Првата светска војна“, рече тој, „каде ниту една страна нема голема маргина за политички отстапки и во која секое нарушување на рамнотежата може да доведе до катастрофални последици“.
Според неговото мислење, судбината на човештвото зависи од тоа дали Америка и Кина ќе можат да соработуваат. Тој верувал дека брзиот напредок на вештачката интелигенција им оставил само пет до десет години да најдат начин да го постигнат тоа.
Амбициите на Кина и Америка
Кисинџер имаше и неколку воведни совети за идните лидери. „Одредите каде сте. Безмилосно“, вели тој. Во овој дух, почетната точка за избегнување војна е анализа на растечката нервоза во Кина. И покрај репутацијата дека е помирлив кон владата во Пекинг, тој призна дека многу кинески аналитичари веруваат дека САД се во подем и „затоа, како резултат на историската еволуција, тие на крајот ќе бидат потиснати“.
Тој тогаш рече дека верува оти кинеското раководство негодува на наративот на западните креатори на политики за глобален поредок заснован на правила, додека она што тие навистина го мислат е дека правилата се американски, а исто така и поредокот.
Кинеските лидери се навредени од она што го гледаат како омаловажувачки договор што го нуди Западот за да обезбеди привилегии за Кина доколку таа добро се однесува – додека тие сигурно чувствуваат дека привилегиите со право треба да им припаѓаат само ним како сила во подем. Некои во Кина, вели тој, се сомневаат дека САД некогаш ќе ја третираат како еднакви и дека е глупаво дури и да се замисли дека може.
Но, Кисинџер, исто така, предупреди од погрешно толкување на амбициите на Кина. Во Вашингтон „велат дека Кина сака светска доминација… Одговорот е дека сакаат да бидат моќни“, вели тој. „Тие не се движат во насока на светска доминација во хитлеровата смисла, вели Кисинџер.
„Тие не размислуваат така и никогаш не размислувале така за светскиот поредок. Во нацистичка Германија војната беше неизбежна бидејќи на Адолф Хитлер му требаше, вели Кисинџер, но Кина е поинаква. Тој вели дека се сретнал со многу кинески лидери, почнувајќи од Мао Це Тунг, и не се сомневал во нивната идеолошка посветеност, но таа секогаш била вткаена во острото чувство за интересите и можностите на нивната земја.
Кина бара почитување на нејзините достигнувања
Кисинџер рече дека го смета кинескиот систем повеќе конфучијански отколку марксистички и тоа ги наведува кинеските лидери да постигнат максимална сила за која е способна нивната земја и да бараат почитување на нивните достигнувања.
Кинеските лидери сакаат да бидат признати како конечни арбитри на меѓународниот систем за нивните сопствени интереси. „Доколку тие би постигнале супериорност која навистина може да се искористи, дали би го однеле до точка да ја наметнат кинеската култура? Не знам. Мојот инстинкт е Не…(Но) верувам дека е во рамките на нашите можности да спречиме таа ситуација да се случи преку комбинација на дипломатија и сила“.
Еден природен американски одговор на предизвикот на кинеската амбиција е „опипување“ како начин да се одреди како да се одржи рамнотежата меѓу двете сили. Вториот е да се воспостави постојан дијалог меѓу Кина и САД.
Кина „се обидува да одигра глобална улога. Во секој момент мораме да процениме дали концепциите за стратешка улога се компатибилни“, изјави тој.
„Продолжена клучна улога во кинеско-американските односи“
Последното познато патување на Кисинџер беше во Кина. Тоа се случи во јули кога геополитичкиот маг таму се сретна со кинескиот министер за одбрана Ли Шангфуо – генерал под американски санкции од администрацијата на Трамп за купување руско оружје.
Ли остана на стандардната форма на разговори на партијата, се повика на принципите на Кси за „взаемно почитување, мирен соживот и победничка соработка и го посочи вистинскиот начин Кина и Соединетите држави да се согласуваат во новата ера“.
Кинеската новинска агенција ја цитира изјавата на Кисинџер дека „во денешниот свет, предизвиците и можностите коегзистираат, а САД и Кина треба да ги отстранат недоразбирањата, да коегзистираат мирно и да избегнуваат конфликти“. „China Daily“ додава: „Тој (Кисинџер) додаде дека двете армии треба да ја зајакнат комуникацијата, да вложат максимални напори да создадат позитивни резултати за развојот на билатералните односи и да го одржат мирот и стабилноста во светот.
Американската влада потврди дека знаела за патувањето на Кисинџер, но дека тој не дејствувал во име на Вашингтон. Во својата стота година, Кисинџер не се упатил преку Пацификот само за да пие чај во Министерството за одбрана. Глобал тајмс, партиски билтен на англиски јазик, во коментар заклучи дека некои експерти веруваат дека Кисинџер, како влијателен, стар пријател на Кина, може да одигра важна улога во отворањето на патот за обновување на комуникацијата на воено ниво.
„Подобрувањето на билатералните односи веројатно е поттикнато од намерите на двете страни, особено на САД, а Хенри Кисинџер, и покрај стоте години на рамениците, повторно ја презеде клучната улога на комуникациски мост во кинеско-американските односи. прочитан заклучокот.
Да потсетиме, Хенри Кисинџер, познатиот и контроверзен американски дипломат, почина во средата на 100-годишна возраст.
