НАСА наскоро ќе лансира вселенско летало кое треба намерно да погоди астероид.
Мисијата DART ќе полета на 23 ноември со ракета SpaceX Falcon 9 од вселенската база Ванденберг во Калифорнија. По лансирањето во ноември, НАСА ќе ја тестира технологијата на отклонување на астероидите во септември 2022 година за да види дали може да влијае на небесните тела што минуваат близу Земјата.
Експертите имаат намера да се обидат да ја пренасочат орбитата на Диморфос, сателит кој орбитира околу астероидот Дидимос. Ова треба да биде прва вистинска демонстрација на овој вид технологија во име на одбрана на планетата, пишува CNN.
NEO – објект што поминува близу до Земјата
Објектите што поминуваат близу до Земјата (анг. near-Earth object, NEO), како што се астероиди или комети, честопати летаат релативно близу до нашата планета, а медиумите имаат тенденција да претеруваат со изјави за нивната опасност, едноставно затоа што се категоризирани како PHO и NEO. Но, што всушност значат овие категории?
NEO е секој објект што поминува во близина на Сонцето на растојание помало од 1,3 АЕ (АЕ, астрономска единица). AЕ укажува на приближната оддалеченост на Земјата од нашата ѕвезда и е 150 милиони километри. Ова значи дека ова се тела кои ќе поминат близу до нашата планета во релативна смисла. На пример, некој астероид од категоријата NEO може да помине на растојание од 6,3 милиони километри од нашата планета, што всушност е доста далеку. За споредба, Месечината е во просек 384.400 километри од нас.
Потенцијално опасен објект (PHO) е вселенски објект чиј дијаметар е поголем од 140 метри и кој минува на растојание од 0,05 АЈ (7.500.000 км) или помалку од Земјата.
Дидимос и Диморфос
Пред две децении, научниците открија дека околу астероид од категоријата NEO кружи мал сателит што првично се викал Дидимос б. На грчки, Дидимос значи „близнак“, и се користеше за да се опише бинарен систем со поголем астероид, со големина речиси 800 метри, околу кој орбитира тело со дијаметар од околу 160 метри.
Клеоменис Циганис, планетарен научник од Универзитетот Аристотел во Солун и член на мисијата DART, предложи месечината да се вика Диморфос.
„Диморфос значи ‘две форми’ и ќе го означи статусот на овој објект како првото небесно тело на кое човештвото има значително влијание во обликот на неговата орбита“, рече Циганис.
Во септември 2022 година, Дидимос и Диморфос ќе бидат релативно блиску до Земјата, односно на 11 милиони километри од нашата планета. Потоа DART треба да падне во Диморфос за да ја промени својата траекторија.
Овој судир треба да следи по сателитот LICIACube обезбеден од Италијанската вселенска агенција. Неколку години по ударот, мисијата на Европската вселенска агенција Хера ќе спроведе понатамошна анализа на траекториите Дидимос и Диморфос.
„DART е првиот чекор во тестирањето на методот за отклонување на опасните астероиди“, рече Андреа Рајли, извршен директор на програмата DART.
„Потенцијално опасните астероиди се глобален проблем и ние сме задоволни што работиме со нашите италијански и европски колеги за да собереме што е можно попрецизни податоци за оваа демонстрација на деформација на кинетичкото влијание“, додаде таа.
DART треба да ја смени својата орбитална брзина околу Дидимос за 1% кога ќе се судри со Диморфос, што не звучи многу – но треба да го промени својот орбитален период за неколку минути. Ќе можеме да ја измериме и набљудуваме оваа промена на брзината од телескоп на Земјата. Исто така, ќе биде првпат луѓето да ја менуваат динамиката на телото на Сончевиот Систем на мерлив начин.
Три години по ударот, Хера треба детално да го проучи Диморфос, да ги измери физичките својства на таа месечина, да го проучи влијанието на DART и да ја анализира неговата орбита.
Вредните податоци собрани од DART и Хера ќе придонесат за стратегии за планетарна одбрана, особено разбирање каква сила е потребна за да се придвижи орбитата на астероид од категоријата NEO што може да ја погоди нашата планета.
