Светот се соочува со недостиг на нови автомобили, а и Македонија е вклучена во глобалната криза од недостаток на нови превозни средства.
Производителите не дека не сакаат да продадат што повеќе возила, туку тие се условени од недостатокот на компјутерски чипови кои се произведуваат во Кина, Тајван и некои во САД, додека суровините (силиконот) за бизнисот со полупроводници често доаѓаат од Јапонија и Мексико.
Чиповите се мали транзистори направени од силикон, кој се наоѓа во повеќето минерали на површината на земјата. Тие им овозможуваат на компјутерите, паметните телефони, апаратите и другите електрични уреди да функционираат, а и возилата користат чипови.
Според извештајот на Би-Би-Си, силиконот ја храни индустријата за чипови во вредност од 500 милијарди американски долари. Чиповите ја поткрепуваат глобалната технолошка економија во вредност од околу 3 трилиони долари, се вели во извештајот.
Чиповите се од витално значење за модерните автомобили, со бројни функции, вклучувајќи контроли со екран осетлив на допир, автоматски сопирачки за итни случаи, камери за рикверц возење, опрема за економична потрошувачка на гориво и системи за активирање на воздушните перничиња, и други илјадници функции.
Дилерите на автомобили имаат пусти паркинзи, потрошувачите се соочуваат со ограничени опции за купување нови возила и купувачите мора да чекаат и да чекаат да се направи нивното ново возило. Десетици илјади нови возила седат на паркинзи и чекаат полупроводнички чипови пред да бидат испорачани до дилерите.
Имајќи го предвид сето ова, Јагуар Ленд Ровер (JLR) загуби 9 милиони фунти (12 милиони долари) во последните три месеци од 2021 година поради глобалниот недостиг на компјутерски чипови.
Производителот на автомобили во Обединетото Кралство забележа пад на продажбата на мало за 37,6% во споредба со претходната година, бидејќи продаде 80.126 возила во кварталот до крајот на декември.
И покрај падот на производството, компанијата забележа приход од 4,7 милијарди фунти, што е за 22% повеќе во однос на претходниот квартал.
Производителите ширум светот се тешко погодени бидејќи се борат да обезбедат залихи на полупроводници.
„Иако залихите на полупроводници продолжија да ја ограничуваат продажбата овој квартал, продолжуваме да гледаме многу силна побарувачка за нашите производи што ја нагласува пожелноста на нашите возила“, вели извршниот директор на ЈЛР Тиери Болоре.
Сепак, компанијата предупреди дека очекува недостигот на чипови да продолжи во текот на оваа година, но очекува испораките постепено да се подобруваат. Тоа помогна да се поттикне загуба на индиската матична компанија на ЈЛР Тата Моторс од 15,16 милијарди рупии (150 милиони фунти; 203,2 милиони долари) за тој период.
ЈЛР соопшти и дека нејзината книга на нарачки достигнала ново рекордно високо ниво од околу 155.000 возила, поради големата побарувачка за новиот Range Rover.
Во петокот, бројките од индустријата покажаа дека производството на автомобили во Велика Британија минатата година падна на најниско ниво од 1965 година.
Здружението на производители и трговци на мотори соопшти дека нешто помалку од 860.000 нови автомобили ги напуштиле фабриките во Велика Британија во 2021 година. Производството минатата година беше за 6,7% пониско од 2020 година – и цели 34% под нивото пред пандемијата. Од СММТ/ SMMT рекоа дека бројките се лоши, најмногу благодарение на глобалниот недостиг на микрочипови и нарушување предизвикано од пандемијата на коронавирус.
Гигантите од автомобилската индустрија, вклучувајќи ги Тојота, Џенерал Моторс, Форд, Нисан, Дајмлер, БМВ и Рено, сите беа принудени да го намалат производството во последниве месеци бидејќи се мачеа да обезбедат доволно полупроводници.
Новите пикап Форд Ф-150 камиони во голем број стојат во железничкиот двор на Одделот за јавни работи кај I-96 во близина на Евергрин во Детроит на 15 април 2021 година. Камионите чекаат полупроводници, соопшти компанијата. Камионите ќе вршат проверки на квалитетот пред да бидат испорачани до дилерите.
Недостатокот на чипови е резултат на пандемијата КОВИД-19, која ја зголеми побарувачката за лична електроника, како што се мобилни телефони и лаптопи, во кои чиповите се користат до точка каде што производството не може да држи чекор со побарувачката.
Така, во март 2020 година, глобалната пандемија ги поттикна производителите на автомобили, добавувачите и дилерите на автомобили да затворат. Економијата влезе во рецесија. Производителите на автомобили, кои доживеаја претходни рецесии, брзо ги откажаа нарачките за делови со компјутерски чипови, мислејќи дека продажбата на автомобили ќе се намали, рече Мишел Кребс, извршен аналитичар за Аутотрејдер.
Продажбата на нови автомобили на почетокот опадна, но брзо се врати со намалената побарувачка и понудите за финансирање од 0%. Исто така, дилерите сфатија како да продаваат возила преку Интернет, нудејќи им подигање и испорака до дома.
Така, кога фабриките се рестартираа, посилната од очекуваната побарувачка за нови возила го надмина производството и допрва треба да го достигне. Глобалното производство на чипови е монополизирано од неколку глобални, азиско-пацифички добавувачи, рече Џо Мекејб, извршен директор на AutoForecast Solutions LLC.
„Дефицитот на чипови дополнително се искомплицира со пожар во фабрика во сопственост на производителот на чипови Renesas Electronics во Јапонија. Штетата беше голема и фабриката сè уште не е до целосно производство, но тие се надеваат дека ќе достигне целосно производство во јуни“, рече Кребс.
Зошто има толку голема конкуренција за чипови?
Во септември, глобалната консултантска компанија AlixPartners во Саутфилд рекоа дека недостигот на чипови може да ја чини глобалната автомобилска индустрија 210 милијарди долари приход за годината.
Извршниот директор на GM, Мери Бара, рече дека недостигот може да ја чини GM до 2 милијарди долари загубена заработка оваа година. Бара рече дека GM очекува снабдувањето со чипови да се врати во нормала во втората половина од годината.
Алијансата за автоиновации, трговската групација што ги претставува производителите на автомобили, рече дека недостатокот може да му наштети на производството на автомобили уште шест месеци и да резултира со 1,28 милиони возила помалку произведени во САД оваа година.
Затоа, од клучно значење е производителите на автомобили да добијат што е можно повеќе чипови за да ги задржат монтажните линии во движење за да ги ублажат загубите.
Во првата недела од јуни, просечната котација на ново возило беше 40.566 долари, што е скоро 200 долари повеќе од претходната недела. Просечната цена на котација беше 5,5% над минатата година и 10,3% над истата недела во 2019 година, рече Кребс.
Недостигот од полупроводнички чипови сега се очекува да ја чини глобалната автомобилска индустрија 210 милијарди долари приход во 2021 година, според консултантската компанија AlixPartners.
Според консултантската компанија AlixPartners, новата прогноза е речиси двојно повеќе од 110 милијарди долари проектирани во мај.
AlixPartners сега прогнозира дека 7,7 милиони единици производство ќе бидат изгубени во 2021 година, што е повеќе од 3,9 милиони во мајските прогнози.
Без крај на повидок, недостигот на полупроводнички чипови сега се очекува да ја чини глобалната автомобилска индустрија 210 милијарди долари приход во 2021 година, според консултантската компанија AlixPartners.
Прогнозата е речиси двојно поголема од претходната проекција од 110 милијарди долари во мај. Фирмата со седиште во Њујорк објави првична прогноза од 60,6 милијарди долари кон крајот на јануари, кога проблемот со делови почна да ги натера производителите на автомобили да го намалат производството во погоните.
Како се случи глобалниот недостиг на компјутерски чипови?
AlixPartners сега прогнозира дека 7,7 милиони единици производство ќе бидат изгубени во 2021 година, што е повеќе од 3,9 милиони во мајските прогнози.
Најголемиот удар во производството се случи во вториот квартал, според Ден Херш, управен директор во автомобилската и индустриската пракса во AlixPartners.
„Вториот квартал од оваа година е сè уште најлошиот недостиг на чипови досега во однос на изгубените возила“, рече тој во е-пошта до CNBC. „Но, она што се промени е тоа што автомобилската индустрија на глобално ниво едноставно не закрепна толку брзо како што мислевме кога ја направивме нашата прогноза уште во мај, поради непредвидени работи оттогаш, како што се подемот на варијантата делта и појавата на Ковид во Малезија и другите југоисточни делови. азиски земји“.
Производителите на автомобили ширум светот, вклучително и Форд Мотор и Џенерал Моторс, предупредија на големи намалувања на заработката оваа година поради недостигот на чипови. Но, некои, ако не и многу, од тие загуби се компензирани со отпорната побарувачка на потрошувачите и повисоките профити од рекордните цени на возилата.
Според Hearsch, AlixPartners очекува проблемот со деловите да продолжи барем во вториот квартал од следната година. Тој рече дека „веројатно ќе биде малку подолго“ додека нивото на залиха на возила значително не се подобри, наведувајќи други проблеми со снабдувањето со работна сила, транспорт и други материјали.
Набавката и испорака на нови автомобили ја чувствуваат и македонските увозници.
„Поради глобалната криза во производството на автомобили недостатокот се чувствува и кај нас. Фабриките не почнуваат со производство ако им недостасува некој дел. Па така, некои автомобили што требаше да ги добиеме кон крајот на минатата година, ги добивме сега, а за некои ќе чекаме до април, мај. Од друга страна, нашите порачки се палнирани, односно 90 дена порано ги порачуваме“, вели менаџерот за логистика, набавка и испорака во Аутомобиле СК, Зоран Мирчевски, истакнувајќи дека има возила што ги порачале пред 7-8 месеци, а сега им стигнуваат, додека за комерцијалните возила доцнењето е минимално.
Секако дека ваквата ситуација се одразува на добивката.
Од друга страна, увозниците истакнуваат дека купувачите кои уплатиле за возила пред 2-3 месеци, изразуваат сомнеж и си ги повлекуваат парите.
„Нашите набавни цени се зголемија за 30 отсто. Според производителите на возилата, состојбата со производтсво на нови автомобили треба да се нормализира кон средина на годината. Во Македонија толку не се чувтствува побарувачката на нови авттомобили отколку во Европа, пред се’, поради економската состојба. Продажбата на половни возила е нормална“, вели Илија Захариев, менаџер на Аутовелт од Кочани, една од поголемите фирми увозници на половни автомобили во Македонија од Западна Европа.
