Централниот регистар на Република Македонија и Бирото за јавни набавки денес овозможија нова услуга преку Електронскиот систем за јавни набавки (ЕСЈН), која на компаниите ќе им заштеди време и средства, а истовремено ќе ја зајакне и правната сигурност во постапките за јавни набавки. Проектот „Тендерско досие”, кој двете институции го реализираа во изминатиот период, а е дел од програмата на Владата на Република Македонија 2014-2018 година, им овозможува на компаниите да ги набават потребните документи што ги издава Централниот регистар за учество во постапките за јавни набавки со електронска нарачка преку ЕСЈН, вели в.д. директорот на Централен регистар на Република Македонија, Андреа Поповски, во интервју за „Нетпрес“.
Една од новостите која е воведна од страна на Централниот регистар е воспоставување и реализација на проектот „Тендерско досие”, преку поврзување на Централниот регистар на РМ и Бирото за јавни набавки. Кажете ни нешто повеќе околу оваа новина?
– Централниот регистар на Република Македонија и Бирото за јавни набавки денес овозможија нова услуга преку Електронскиот систем за јавни набавки (ЕСЈН), која на компаниите ќе им заштеди време и средства, а истовремено ќе ја зајакне и правната сигурност во постапките за јавни набавки.
Проектот „Тендерско досие”, кој двете институции го реализираа во изминатиот период, а е дел од програмата на Владата на Република Македонија 2014-2018 година, им овозможува на компаниите да ги набават потребните документи што ги издава Централниот регистар за учество во постапките за јавни набавки со електронска нарачка преку ЕСЈН. Наместо, како што беше до сега, економските оператори да ги обезбедуваат потребните документи за докажување на личната, професионалната и економската способност од Централниот регистар преку нарачка на секој документ поединечно и сами да ги прикачуваат на ЕСЈН, тие ќе имаат пристап до овие документи со самата регистрација на ЕСЈН.
Централниот регистар оформи неколку пакети на документи, со можност за автоматско обновување на истите во рок од 1 (една) година, чија цена е пониска од редовната цена за нарачка на секој документ поединечно за околу 15 отсто. Досега бројот на евидентирани барање е 232, од кои за пакет 1-123, за пакет 2-91 и за пакет 3-18 барања.
Оваа нова услуга овозможува значително олеснување на учеството на компаниите во постапките за јавни набавки, зголемување на интегритетот и зајакнување на транспарентноста на процесот. Бирото за јавни набавки и Централниот регистар се поврзуваат преку веб-сервиси, при што гарантираат за безбедноста на самиот процес и за валидноста на новиот документ во електронска форма, кој автоматски ќе се ажурира.
За економските оператори, целиот процес на подготовка на понудите ќе биде значително олеснет во поглед на прибирањето на придружната документација која треба да се поднесе заедно со понудата, согласно со Законот за јавни набавки. Добрата соработката меѓу двете институции ќе продожи и во иднина со цел да се олесни пристапот на деловната заедница до пазарот на јавни набавки во Република Македонија.
Централниот регистар воспостави два нови регистри : Регистар за обезбедување со пренос на сопственост на предмети и пренос на права (Фидуцијарен регистар) и Регистарот за продажба на подвижни ствари со задржување на правото на сопственост. Која е нивната цел?
Со законот за изменување и дополнување на законот за обезбедување на побарувањата (Службен весник на РМ 31/16) се предвивува воспоставувањето на новите регистри во Централниот регистар.
За обезбедување со пренос на сопственост на подвижни ствари заинтересираните страни склучуваат договор за пренос на сопственоста на некој предмет или право од должникот на доверителот, кој задолжително се заверува кај нотар (солемнизација) или се составува во форма на нотарски акт. Договорот произведува правно дејство со моментот на впишување во Регистарот за обезбедување со пренос на сопственост на предмети и пренос на права (Фидуцијарен регистар).
Заинтересираните страни се должни, во писмена или електронска форма да поднесат барање на пропишан образец, за упис во Фидуцијарниот регистар, во рок од 5 работни дена од потврдувањето на договорот или од изготвувањето на нотарскиот акт. Странките исто така се должни во рок од 5 работни дена да поднесат барање за запишување на секоја промена во договорот како и за престанок или раскинување на договорот.
Истата постапка ќе се применува соодветно и за уписите во Регистарот за продажба на подвижни ствари со задржување на правото на сопственост.
Какви се впечатоците од воспоставување на е-залог и е-лизинг, со оглед на тоа дека услугата се нуди во изминативе 2 години?
Станува збор за нова онлајн-услуга достапна од 22.7.2014 година во делот на заложниот регистар на оваа институција, со цел да се забрзаат постапките поврзани со заложувањето на имот.
Користејќи ги можностите на новата технологија, реконструиравме едно старо решение и го подигнавме на повисока платформа надградувајќи го заложниот регистар во функционален електронски систем пресликан со сите функционалности во Системот за е-залог, односно електронска регистрација на залог. Овој систем е воспоставен како пандан на постојниот процес на регистрација во хартиена форма, со исклучителна разлика која се состои во можноста целокупниот процес да се спроведе преку интернет, без потреба од физичко присуство, само со примена на дигитални сертификати како средство за идентификација на подносителот. На тој начин ќе се олесни постапката за граѓаните и за правните лица кои не ќе мора лично да одат во Заложниот регистар, ќе се заштеди време, ќе се зголеми правната сигурност и позитивно ќе влијае на бизнис климата затоа што забрзаната постапка ќе доведе до побрз пристап до кредитите кои ги одобруваат деловните банки. Овој проект, кој вреди 250.000 евра, е една од многуте електронски реформи на Централниот регистар. Електронскиот залог е спроведен во соработка со Нотарската комора која е главен администратор на уписите во Регистарот.
Централниот регистар на 22.10.2014 година воведе уште една услуга која се реализира по електронски пат. Станува збор за електронско поднесување пријави за регистрација на е-лизинг со кое ќе им се заштедат време и средства на компаниите и корисниците на системот.
Електронскиот систем овозможува целокупниот процес на регистрација на лизингот да се изведе преку компјутер и интернет и нема потреба од доаѓање во Централниот регистар и поднесување на документите во хартиена форма.
Системот претставува брзо и модерно решение кое предвидува електронска комуникација и плаќање, скратување и поедноставување на процедурата за регистрирање на лизинг и заштеда на време и средства за целата постапка. Системот ќе биде од полза за сите компании и целокупната професионална заедница која ќе го користи.
Системот на е-лизинг е целосно усогласен со останатите електронски услуги што ги нуди Централниот регистар.
Проширувањето на палетата на електронски услуги е една од главните приоритети во работата на Централниот регистар.
Дополнителна предност на системот е тоа што тој овозожува целосно водење на постапките за упис, за промена и бришење во регистарот за лизинг по електронски пат без потреба да се доаѓа во канцелариите на Централниот регистар.
Дали во иднина планирате некоја нов производ?
Во план е креирање на нов производ, кој ќе претставува сублимат од податоците запишани во Заложниот регистар и регистарот за лизинг. Истиот ќе се нуди во хартиена форма на шалтер и во електронска форма преку системот за е-потврди и интернет дистрибутивниот систем. Системот ќе се овозможи пребарување по заложен должник и корисник на лизинг.
Дали е планирана надградба на системот за е-регистрација и дали со истатата ќе се овозможи електронско поднесување на пријави за упис во регистарот на други правни лица (здруженија, фондации и сл.)
Со Законот за изменување и дополнување на законот на здруженија и фондации (Службен весник на Република Македонија број 55/2016) се предвиде можност подносителот да избира електронски начин на комуникација при поднесување на пријавите за упис на субјектите дефинирани со овој закон.
Во насока на реализирање на ваквата можност се пристапи кон надградба на постоечкиот Систем за е-регистрација, при што од август пријавите за упис на основање и промени кај здруженијата и фондациите можат да се поднесуваат и електронски.
Во минатото е воведена и Е-аукција? Какви се вашите искуства во врска со овој проект?
Во согласност со член 62 од Законот за изменување и дополнување на Законот за стечај објавен на 31.05.2013 година во Сл.весник на РМ бр.79/2013 е предвиден методот на електронска продажба на имотот од стечајната маса. Неговата примена согласно наведениот Закон започна со 1 јануари 2014 година.
Во Законот е предвидено продажбата на имотот од стечајната маса да се врши по пат на електронска продажба со јавно надавање. Право на учество во продажбата имаат учесниците кои ќе уплатат депозит или ќе достават банкарска гаранција во висина од 10% од вредноста на имотот кој е предмет на продажбата.
Во октомври 2013 година Централниот Регистар направи надградба на Системот за електронско водење на стечајни постапки со нова компонента однсоно софтверско решение за Е- аукција кое во периодот до негова примена беше континуирано развивано и надградувано.
Начинот на спроведување на постапката на електронска продажба поблиску е пропишан со Правилник за начинот на спроведување на постапката на електронска продажба како и продажбата на имотот дел од стечајна маса за која може да настанат штетни последици, донесен на 10.03.2014 година од Министерот за економија (објавен во Сл.весник бр 47/14),.
Со датум од 10.04.2014 година, направена е операционализација на законската одредба за електронска продажба на имот од стечајна маса, при што на истиот датум успешно е искористена новата компонента на системот за електронско водење на стечајни постапки, односно компонентата за е-Аукција и реализирана е првата електронска продажба на имот, Заклучно со 28.09.2016 година преку системот за Е-аукција реализирани се вкупно 799 електронски продажби на имот од стечајната маса .
Кажете ни нешто во врска со проектот „Самовработување” во соработка со UNDP и Агенцијата за вработување на Република Македонија и Министерството за труд и социјална политика?
Со помош на овој проект, невработени лица добиваат можност да се самовработат, да си основаат свои фирми добивајќи неповратна помош од 3000 евра во форма на опрема и репроматеријали.
Покрај грантот од 3.000 евра во форма на опрема и репроматеријали, учесниците во Програмата за самовработување добиваат и низа други придобивки, што треба да им помогнат на кандидатите да станат успешни претприемачи како што е обука за претприемништво, експертска поддршка за развивање на својата бизнис идеја во одржлив бизнис план и советодавна поддршка при регистрацијата на правниот субјект. Досега од почетокот на проектот во 2007 година, по околу 900 грантови годишно се доделувани на лицата кои аплицирале за овој проект.