Русија и Украина речиси постигнаа нов договор за транспорт на Црното Море во март по два месеци преговори, но Киев нагло да се повлече, објави Ројтерс, цитирајќи анонимни извори.
Товарната рута е без официјален договор од јули 2023 година, кога Москва одби да ја обнови првичната иницијатива за црноморско жито со посредство на Турција и ОН. Русија тогаш рече дека САД и ЕУ не го задржале својот дел од договорот, блокирајќи го извозот на руска храна и ѓубрива.
Неодамнешните разговори беа посредувани од Турција по барање на Обединетите нации, а според извори на Ројтерс, минатиот месец бил постигнат пробен договор „да се обезбеди безбедност на трговскиот превоз во Црното Море“.
Иако Киев официјално не го потпишал, Украина се согласила претседателот Реџеп Таип Ердоган да го објави договорот еден ден пред локалните избори во Турција на 31 март, при што пактот ќе стапи на сила веднаш по објавувањето.
Во последен момент, Украина одеднаш се повлекла и договорот бил поништен.
Според нацртот што го објави Ројтерс, Анкара посредувала во договорите меѓу Москва и Киев „за обезбедување слободна и безбедна пловидба на трговските бродови во Црното Море“, во согласност со поморските конвенции.
Гаранциите нема да важат за „воени бродови, цивилни бродови што превезуваат воена стока“, освен кога ќе се договорат сите страни, се наведува во копијата од документот.
И Русија и Украина требаше да понудат безбедносни гаранции за комерцијалните бродови во Црното Море, обврзувајќи се да не ги напаѓаат, запленуваат или претресуваат, под услов да се превезува невоен товар, според нацрт-договорот.
Причините за повлекувањето на Киев се нејасни, но украинскиот претседател Володимир Зеленски ја обвини Русија дека ја таргетирала инфраструктурата за извоз на жито за време на првичниот договор, со што ги става на ризик ранливите земји.
Во изјавата за новинарите претходно оваа година, рускиот министер за надворешни работи Сергеј Лавров негираше дека Москва некогаш нападнала украински бродови во Црното Море за време на договорот за жито. Една од причините зошто Москва не се врати на Црноморската иницијатива за жито беше злоупотребата на Киев на бродскиот премин за време на договорот, рече тој.
„Украинците ги користеа овие бесплатни безбедни премини за да го лансираат своето оружје во форма на поморски дронови“, оштетувајќи руски бродови и пристаништа, рече Лавров. Тој додаде дека според стариот договор, само 3 отсто од испратеното украинско жито отишло во земјите на списокот на држави со најголема потреба на Светската програма за храна на ОН.
Оттогаш, Москва донираше 200.000 тони жито на шест африкански држави, а последните пратки пристигнаа во јануари оваа година.
