Западот урива цркви, истокот гради

Вековни цркви се уриваат во Западна Европа од различни причини, честопати и покрај протестите на локалното население. Понекогаш објектите се зачувуваат, но нивната функција се менува: од катедрала станува трговски центар, теретана или куќа за живеење. Во меѓувреме, во Централна Европа се дава голем акцент на заштита на христијанското наследство.

Две цркви и параклис во близина на Еркеленц, Германија се изложени на ризик од уривање поради проширувањето на површински рудник за јаглен. Локалното население започна петиција и кампања, бидејќи рудникот претставува закана не само за црквите, туку и за населбата.

Во 2018 година, вековната црква во Имерат, во близина на Еркеленц, беше урната исто така за рудник со јаглен. Базиликата „Свети Ламберт“, неороманска катедрала во Имерат, била изградена помеѓу 1888 и 1891 година. Последната миса се одржа во 2013 година, 123 години по осветувањето на црквата. Црквата беше предадена на компанијата сопственик на рудникот во април 2014 година, а потоа и покрај долгогодишните протести, рушењето на црквата започна на 8 јануари, 2018 година, а беше завршено за два дена.

Црквата Свети Жак во Абевил, Франција, исто така беше срушена за неколку недели  во 2013 година. Немаше пари за реновирање на црквата, па решија да ја срушат.

Снимките од уривањето беа шокантни и брзо се раширија по социјалните медиуми. Сепак, токму пожарот во Нотр Дам го привлече вниманието на состојбата на црквите во Франција.

Постојат 87 катедрали во Франција, во сопственост на државата. Сепак, поправката и одржувањето на црквите изградени пред 1905 година е одговорност на општините, но тоа им наметнува огромен финансиски товар и тие не можат да си дозволат да ги извршат потребните работи во дотраените згради. Ова е причината зошто сè повеќе општини избираат да ги продаваат овие имоти.

Тоа е трагична тенденција: до 2030 година, 5 до 10 проценти од црковниот имот би можел да се продаде на овој начин, да се урне или да биде напуштен, изјави Едуард де Ламазе, претседател на француската опсерваторија за верско наследство.

Во Германија, од друга страна, 500 цркви веќе се напуштени и чекаат да бидат уништени или повторно изградени.

Исто така, има помалку и помалку христијански верници во Холандија, поради што собранијата не можат да ги одржуваат своите цркви, а на зградите им е дадена нова функција. Околу 25% од холандските цркви изградени помеѓу 1800 и 1970 година се користат како станбени згради, канцеларии или културни центри, според истражувањето на холандскиот весник Трув. Во написот се вели дека околу 20% од холандските цркви изградени пред 1800 година најчесто се оперираат како центри на заедницата, музеи или театри.

Во повеќето случаи, овие згради се национални споменици, што ги прави црковните заедници да се обидат да најдат некое преодно решение за да ги уништат зградите додека го зачувуваат нивното културно наследство, но има и екстремни решенија: поранешна калвинистичка црква на северот на Холандија била претворена во одмаралиште, додека нео-готска црква на југот од оваа држава е претворена во сала за вежбање.

Како што црквите исчезнуваат или добиваат нова функција во Западна Европа, во Централна Европа се става поголем акцент на зачувување на зградите на црковното наследство и изградба на нови цркви.

Во Унгарија, изградбата на нови цркви е во пораст, но може да се рестартираат и проектите кои претходно беа стопирани заради недостиг на средства, вклучително и онаа во познатиот регион Токај.

За време на реновирањето на римокатоличката црква во Бодрогкерецтур, која започна во 2017 година, експертите открија долго заборавени готски мурали и гробови, и започнаа археолошкото истражување. Тие пронајдоа материјални остатоци што докажуваат дека историјата на црквата може датира од 13 век.

Додека во Франција и Германија се уништуваат стотици цркви, во Унгарија и во деловите на сливот на Карпатите населени со етнички Унгарци, реновирани се 2.800 цркви и изградени се 120 нови цркви во рок од 9 години до 2019 година, благодарение на соработката на владата и црквите, рече унгарскиот државен секретар задолжен за црковните и малцинските односи Миклос Солтес минатата година.

Можеме да видиме што се случува во светот и особено во Западна Европа, каде што напуштените цркви се претвораат во културни центри, места за забава, понекогаш џамии, истакна Солтес, додавајќи  „фала му на Бога, во Централна Европа, во Унгарија можеме да градиме и реновираме поголем број цркви “.