Пред 25 години, тој се сметаше за еден од водечките кандидати за шеф на конзервативната Христијанско-демократска унија по крајот на ерата на Хелмут Кол. Кол, кој беше канцелар 16 години, ја обедини Германија по падот на Берлинскиот ѕид, но и покрај неговата историска улога ги загуби општите избори во 1998 година.
Но, какви и да имал политички планови Мерц за себе и за Германија во тоа време, тој мораше да ги промени со појавата на Ангела Меркел, млада политичарка од поранешна Источна Германија, која и покрај сите шанси ја презеде ЦДУ и ја врати на власт во 2005 година, повторно 16 години.
Како и многу други потенцијални лидери на ЦДУ, Мерц беше отфрлен од Меркел, а подоцна одлучи да ја напушти политиката и да се сврти кон приватниот сектор додека Меркел во 2018 година не објави дека ќе ја напушти политиката по завршувањето на нејзиниот четврти мандат како канцелар. Дури тогаш, Мерц – кој го претставува поконзервативното крило на ЦДУ, кое под Меркел се пресели во центарот – двапати ги загуби изборите за лидерство на партијата од кандидати кои беа лојални на Меркел.
Дури откако ЦДУ беше поразена на општите избори во 2021 година, Мерц конечно беше крунисан како партиски лидер и, речиси две години подоцна, на почетокот на 2024 година, како кандидат на заедничката коалиција на ЦДУ и нејзината сестринска партија, баварската христијанско-социјална унија, кои водат како блок на сојузно ниво.
Речиси невозможна мисија
69-годишниот Мерц имаше речиси невозможна мисија во неодамнешната изборна кампања: ослободување на ЦДУ од предолгата сенка на Ангела Меркел. И покрај нејзината популарност во минатото меѓу општата популација, Меркел денес е обвинета од многумина за повеќето проблеми што ја доведоа Германија до невидена социјална, економска и политичка криза од крајот на Втората светска војна.
Масовната имиграција, секојдневното насилство, експлозивниот криминал, стагнирачката економија, зголемените цени и неуспешната инфраструктура – сето тоа е поврзано со одлуките што Меркел ги донесе или ги избегнуваше за време на нејзиното 16-годишно владеење.
Во 2013 година, како реакција на Меркел која некои од нејзините контроверзни одлуки ги оправдува со слоганот „Нема алтернатива“, беше основана нова десничарска партија, „Алтернатива за Германија“ (АфД), од конзервативци и либерали кои сакаа да покажат дека постои алтернатива за Меркел и нејзиниот начин.
Оттогаш, многу конзервативци кои повеќе не се чувствуваа како дома во ЦДУ на Меркел, се приклучија на новата партија или гласаа за неа. Во 2017 година, АфД за првпат беше избрана во Бундестагот и стана трета по големина пратеничка група со 12,6 отсто од гласовите, главно како реакција на „бегалската криза“.
На изборите во 2021 година, АфД изгуби дел од својата сила, заработувајќи 10,4 отсто од гласовите, но покажувајќи дека тоа не е минлив политички феномен. Три и пол години влада на левиот центар речиси ја удвои својата сила, добивајќи историски 20 отсто според првичните проекции, што ќе ја направи втора по големина пратеничка група во Бундестагот.
Со оглед на тоа што АфД е бојкотирана од ЦДУ и ЦСУ бидејќи сè уште се смета за не само политички ривал, туку и за екстремна десничарска партија, во Германија не може да се формира десничарска влада. Мерц се обиде да врати во конзервативната унија ЦДУ/ЦСУ колку што може повеќе гласачи на АфД, главно со усвојување на многу строга линија за запирање на масовната имиграција и масовно депортирање на илегални имигранти и ангажирање да ја обнови Германија како глобална економска, политичка и воена сила.
Но, и покрај сите негови пораки „направете ја Германија повторно голема“, Мерц не убеди доволно гласачи. Според првите излезни анкети, Унијата го забележа вториот најнизок резултат на гласање во историјата на блокот од 1949 година со 28,5 отсто од гласовите. Отфрлањето на каква било политичка соработка со АфД ќе го принуди да оди по чекорите на Меркел и да формира коалиција со најмалку една централно-левичарска партија – Социјалдемократската партија, која го забележа својот најлош изборен резултат од Втората светска војна, (16,5%) и/или Зелените (12%).
Кандидатот на АфД за канцелар, Алис Вајдел зборуваше за „историски резултат“ за нејзината партија и изјави дека АфД е подготвена да соработува со конзервативците за формирање влада. Другите кандидати на АфД дури предложија поддршка на малцинската влада на конзервативците без да ѝ се придружат.
Европските екстремно десничарски партии кои ги поддржуваат малцинските влади се случија во Данска, Холандија и Шведска. Германија никогаш немала малцинска влада по изборите.
За Мерц, во зависност од поддршката на АфД ќе биде премногу ризично.
