Граматички проблем во староиндискиот јазик кој ги мачеше научниците од V век пред Христа до денес го решил студент на Универзитетот Кембриџ и би можел да „воведе револуција во проучувањето на санскритот“, објави неговиот професор.
Индискиот докторант, 27-годишниот Риши Раџпопат го декодирал правилото на коешто подучувал Панини, мајстор на древниот санскритски јазик кои живеел пред околу 2.500 години.
Се проценува дека санскритот во Индија го зборуваат само околу 25.000 луѓе од повеќе од една милијарда население, соопшти Универзитетот Кембриџ. Но тоа е свет јазик во хиндуизмот и медиум низ кој со векови се пренесува голем дел од индиската наука, философија, поезија и друга световна литература.
Граматиката на Панини, позната како Аштадхаји или „Осмокнижие“ или „Панини-даршана“, се потпирала на системот кој функционирал слично на алгоритам за претворање на основите и суфиксите во граматички исправните зборови и реченици. Меѓутоа, две или повеќе правила на Панини често се применуваат истовремено, што доведува до судир на правилата.
Панини подучувал на „метаправилото“ кое научниците традиционално го толкуваат како следното: „во случај на судир меѓу две правила на еднаква сила, победува правилото коешто доаѓа подоцна во редоследот на граматиката“. Меѓутоа, тоа често доведувало до граматички неточни резултати.
Раџпопат ги отфрлил традиционалното толкување на метаправилото. Наместо тоа, тврдел дека Панини мислел дека меѓу правилата применувани на левата и десната страна од реченицата, Панини сакал да биде избрано правилото применливо на десната страна. Користејќи го тоа толкување, Раџпопат открил дека „јазичната машина“ на Панини произведува граматички исправни зборови без речиси никакви исклучоци.
Раџпопат изјави дека имал „момент на еурека“ откако неговиот ментор и супервизор на Кембриџ, професорот по санскрит Винченцо Вергиани ги советувал „Ако решението е комплицирано, веројатно имате грешка“.
„По девет месеци обиди за решавање на овој проблем, бев подготвен да се откажам, заглавив. Го оставив книгите еден месец и само уживав во летото, пливајќи, возејќи велосипед, готвејќи, молејќи се и медитирајќи“, вели Раџпопат.
„Тогаш со мака се вратив на работата и за неколку минути, додека ги вртев страниците, тие обрасци почнаа да му се појавуваат и сѐ започна да добива смисла. Имаше уште многу работа, но го решив најголемиот дел од сложувалката. Во текот на следните неколку седмици бев толку возбуден што не можев да спијам и минував часови во библиотеката, и среде ноќ, за да проверам што открив и да ги решам поврзаните проблеми“, вели Раџпопат.
Вели и дека „Оваа работа траеше две ипол години. Се надевам дека ова откритие ќе им влее самодоверба на студентите во Индија, како и гордост и надежи дека и тие може да постигнат големи работи“.
Раџпопат се надева и дека сега ќе биде можно во компјутерите да се внесат принципите на граматиката на Панини.
„Мојот ученик Риши тоа го реши, изнајде исклучително елегантно решени за проблемот кој со векови ги збунуваше научниците. Ова откритие ќе внесе револуција во проучувањето на санскритот во време кога интересот за овој јазик е во пораст“, изјави професорот Вергиани.
