Хрватскиот претседател Зоран Милановиќ денеска во Скопје учествува на самитот на процесот Брдо-Бриони и се надева дека средбата во Скопје нема да заврши како претходните две во „кавга меѓу раштиманите инструменти“ и кршење копја при усвојувањето на завршна декларација.
Зоран Милановиќ и шефицата на словенечката држава Наташа Пирц Мусар се копретседавачи на иницијативата Брдо-Бриони, започната во 2013 година, чиј домаќин оваа година е северномакедонскиот претседател Стево Пендаровски.
А на овој собир, заедничка нишка на иницијативата останува пристапот на земјите од Западен Балкан кон Европската унија, што беше и нејзина почетна цел, а лидерите ќе се осврнат на спречување на последиците од климатските промени и задржување на младите на подрачјето на Западен Балкан, соопштија од Пантовчак.
На средбата, покрај претседателите на Хрватска, Словенија и Македонија, учествуваат и претседателите на Србија, Албанија и Црна Гора, претседателката на Косово и нејзините тројца членови на Претседателството на БиХ. .
Набргу по изборот на функцијата, Пирц Мусар на нејзиниот прв состанок со претседателот Милановиќ во Загреб во февруари потврди дека Словенија сака да го продолжи проектот Брдо-Бриони заедно со Хрватска.
По тој повод, Милановиќ изрази надеж дека средбата во Скопје нема повторно да заврши со „кавга на раштиманите инструменти како последните двапати“, а за овој формат рече дека „некои работи треба малку да се калибрираат и да се доведат до помирни води“.
На минатогодишниот самит конечната декларација не беше усвоена бидејќи хрватската претседателка побара во документот да се спомене уставот на три народа во Босна и Херцеговина, за што не се договорија двајца членови на нејзиното претседателство, Бошњакот Шефик Џаферовиќ и номинално хрватскиот , но избран со гласови на Бошњаците, Жељко Комшиќ.
Една година пред тоа, учесниците прифатија само компромисен текст на завршната изјава поради расправиите меѓу косовската претседателка Вјоса Османи и српскиот лидер Александар Вучиќ.
Никој ни близу ЕУ
Во 2013 година, кога започна процесот Брдо-Бриони, можеби не се чинеше дека Хрватска долго време ќе биде единствената земја што ќе биде примена во ЕУ. Една деценија подоцна, ниту една од шесте земји од Западен Балкан не е блиску до влез во Унијата, делумно поради слабиот напредок во овие земји, делумно поради заситеноста во ЕУ.
Претседателот на Европскиот совет, Шарл Мишел, неодамна на Бледскиот стратешки форум изјави дека ЕУ мора да биде подготвена за проширување до 2030 година, но дека на тоа мора да бидат подготвени и шесте земји од југоисточна Европа.
Србија и Црна Гора водат преговори, но прилично бавно, Македонија и Албанија официјално ги отворија дури во 2022 година, Босна и Херцеговина доби кандидатски статус минатата година, а Косово потенцијален кандидат.
Европскиот пат на Србија е попречен од една страна поради нејзините врски со Русија, вклучително и неприклучувањето кон санкциите против Москва поради војната во Украина, а од друга поради растечкиот евроскептицизам меѓу населението.
Добивањето кандидатски статус на Босна и Херцеговина беше значително забрзано со војната во Украина, а во Сараево се надеваат дека ќе ги отворат преговорите до крајот на годината.
Македонија прво беше блокирана од Грците додека не се смени името на државата, а сега е блокирана од Бугарите, кои го оспоруваат идентитетот на македонскиот јазик и македонското малцинство во Бугарија.
Косово се уште е единствената земја од Западен Балкан која нема статус на кандидат за членство во ЕУ, а освен што Србија не ја признава нејзината независност, ниту пет други земји од ЕУ.
Егзодус на младите луѓе
Но, Пирц Мусар сака да отвори и други теми освен проширување. На средбата со Милановиќ таа рече дека во Македонија „би сакала да отвори теми кои не се толку политички и идеолошки…повеќе акцент стави на младите бидејќи тие во огромен број го напуштаат овој регион“, рече таа.
Од 2013 до 2019 година, на собирите Брдо-Бриони присуствуваа државници како што се поранешниот француски претседател Франсоа Оланд, поранешната германска канцеларка Ангела Меркел или тогашниот американски потпретседател Џо Бајден.
Во 2021 година беше најавен Емануел Макрон, но таа посета беше откажана поради други негови обврски, па беше најавена за некој од идните самити. Но, ниту лани, ниту годинава, на собирот нема почесни гости.
