„Ох, мој Павел… Што те мачи на крајот од патот, се сеќаваш на Шпанија? Се прашувам дали повторно би одел во ровови… Ми зборуваш за идеја, за патриотизмот на генерацијата. Дали тоа е збир на интереси на бескорисни луѓе или нешто вредно за робија. Ајде да зборуваме за слободата, се сеќаваш на Шпанија. Ох, Павел ѕверот е пред вратите“.
Така пееја Азра и Џони Штулиќ некогаш.
Ѕверот повторно е пред вратата, само што денешната музика на „модерните“ револуции е сосема друга. Се храни од трагедијата и несреќата на другите. Овие револуции станаа пародии на демократските движења и револуции што се случуваа во светот во дваесетиот век. Тие се испумпани фрустрации на очајни и лесно манипулативни луѓе од страна на парични интереси и профити. Поединците веќе ја немаат истата подготвеност да умрат во рововите како некогаш, така што стекнувањето моќ преку смената на власта се’ повеќе се случува под превезот на таканаречениот „демократски бунт“, или обоените револуции. Една таква поминавме. Гледајќи наназад, јас лично не се мачам со прашањето за цената на револуцијата што ја плативме и се’ уште ја плаќаме. И покрај се’, во време на неизмерна тага и болка некој се обидува повторно да ја воскресне идејата за обоена револуција. Само што овој пат црната не е боја.
Секоја генерација поминува низ некаков облик на револт. Протестирањето стана алатка за изразување на идеите и гласовите на луѓето, но има и негативна страна. Георг Зимел ова најдобро го доловил во неговиот есеј „Смрт и бесмртност“. Тој го развива хегеловиот поим за историски процес кој влегува и го пресекува вашиот живот и може да ве уништи или спаси. Несреќата знае да го направи тоа на брутален начин. Тоа ги менува и пренасочува нашите животи. Низ колективната траума од она што се случи во Кочани мислам дека добиваме енергија, не само да го редефинираме сопствениот живот или да бидеме дефинирани според она што се случило, туку не’ научи дека треба да бидеме поголеми, да правиме поголеми работи отколку само да го обновиме сопствениот живот. Да, за тоа вреди да се бориш и маршираш. Но, не вреди да се бориш и маршираш за нечии туѓи политички интереси.
Не сум љубител на идејата историјата да се повторува, но, сепак, некои модалитети формираат обрасци кои треба да не’ алармираат сите овде. А, такви гледаме во моментов по трагедијата во Кочани. Се’ се случува по однапред подготвени обрасци. Ако политичките услови останат стабилни, како што се во моментов, треба да се предизвика нивно вештачко нарушување. Трагедијата се користи како гориво за студентското незадоволство кое треба да поттикне бунтови во другите сфери на општеството. Кога во едно индуцирано младинско движење не наоѓате докази за револуционерна политика, кога подбуцнувачите се истите „политички и невладини хиени“ од една пропадната шарена револуција, а кога јазикот на таквото движење е јазикот на политиката, тогаш знаете дека револуцијата не е за правда, туку за власт и одмазда. И секогаш зад ваквото движење се надворешни сили кои обично спонзорираат, планираат, координираат и ги спроведуваат „револуциите“. Погледнете ги слоганите, паролите и начинот на организирање на студентите по трагедијата во Кочани – веќе видени на некое друго место, само преведени.
Додека емоциите се положени на субјективност, разумот се заснова на објективност. Во демократијата, луѓето имаат право да не се согласуваат. Тие исто така имаат право да имаат верски, политички и филозофски несогласувања. Но, кога одредени опозициски сили веруваат дека оние што не мислат како нив се зли и мора да бидат уништени, а при тоа ја користа човечката трагедија како катализатор на незадоволство, се поставува прашањето за справување со ирационална сила која не разбира дијалог и отворена дебата. Зарем ова не е јасен пример за политика на омраза? Политика на ирационални луѓе? Како што напиша големиот Калил Џибран во својата песна „Разум и страст“ – „Страста без надзор е пламен што гори до сопствено уништување“. Тоа се новите црно обоени револуционери денес – револуционери на омраза и политичка немоќ, задскриени зад човечката тага и болка, кои ќе изгорат во својата немоќ. Вистинските револуции се спонтани и се случуваат во одреден момент од историјата, додека обоените револуции се исценирани и добро испланирани. Како оваа во најава која не е произлезена од болката, туку од политичкиот интерес.
Историјата не’ учи непроценливи лекции, но со текот на времето навистина ги разбираме и интернализираме, обликувајќи помудра и поотпорна иднина. Како што некогаш забележал Антонио Грамши: Ние тежнееме да се концентрираме на обрасци наместо на сетила. А, обрасците се Déjà vu (веќе видени).
Е мој Павел, „овие“ и кај нас се обидуваат да пумпаат веќе испумпани движења. За жал.
Автор: професор Звонимир Јанкуловски за НетПрес
