Трулежот на системот од владеењето на СДСМ и ДУИ

Со тага и бол ја пишувам оваа колумна, во период кога цела Македонија тагува за Кочани, изгубивме млади 59 ангелчиња, а речиси 200 се борат за својот живот, по болниците во Македонија и во други странски клиники. За сите нив се молиме за нивно здравје и благосостојба. Благодарност кон сите земји кои ги отворија своите срца и со љубов и емпатија ги прифатија нашите ангелчиња и несебично се ангажираат за нивна благосостојба. Во овие тешки моменти на Македонија и’ треба заедничко делување и хармоничност на сите кои и’ мислат добро на нашата татковина.

Ги повикувам сите македонски граѓани во овој тежок период за Македонија, да не им дозволиме да ги злоупотребуваат собирите за политички цели и за туѓи интереси и за интереси на криминалот и корупцијата.

За немилиот настан во Кочани и трагедијата во тоа т.н „кабаре“ се согледаа системските пропусти во администрацијата кој се провлекуваат повеќе децении во нашата држава, а каде што преовладува криминалот и корупцијата. Затоа, сите осмничени во ова катастрофална македонска трагедија надлежните институции треба да ги изведат пред лицето на правдата.

Зошто ја напишав книгата-моите патешествија од Владата на СДСМ-ДУИ?

Почитувани мои читатели, не можам, а да не се навратам на мојата книга „ТРУЛЕЖ НА СИСТЕМОТ ВО МАКЕДОНИЈА“, објавена во 2020 година. Повод да ја пишувам оваа книга се случувањата во нашиов македонски правен систем, во периодот 2019/2020 година. Во однос на непочитување и непрактикување на правото-правната држава, непочитување и изигрување на донесените закони и нивна примена. Секојдневните притисоци – мобинг на вработените и граѓаните на своите работни места. Односот на претпоставените по институциите, и спроведување на личните интереси и заканувања кон оние кои сакаат професионално, совесно да ги извршуваат своите работни задачи, кои ги спроведуваат и почитуваат законите. Неминовна е потребата на секој во нашево македонско општество да ја практикуваат законитоста, борбата против присутниот криминал и корупција по нашите институции од извршната, законодавната и судската власт.

Посебно тука сакам да ги истакнам моите доживувања, голготи, притисоци што ги доживеав по откривање на извршените редовни инспекциски надзори и скандали на високи јавни функционери од Власта, како што беа Министерот за образование и наука Арбер Адеми, заменик министерот за внатрешни работи Агим Нухиу и директорот за индустриска сопственост Сафет Емрули. Овие јавни функционери, незаконито се унапредувале во повисоки наставно-научни звања, незаконито склучувале интелектуални услуги и незаконито примале надоместоци, пари од студентите на Универзитетот во Тетово. За откривањето на овие скандали од моја страна, судири на интереси, криминал и корупција, доживеав и доживував мобинг, понижување, деградирање и шиканирање од претпоставените во Државниот просветен инспекторат, потпомогнати од премиерот Зоран Заев и роднината на Директорот на државниот просветен инспекторат министерот Оливер Спасовски. За овие случувања, односно скандали пред да бидат објавени во јавноста целосно беше запознат директорот на Државниот просветен инспекторат Томе Спироски и раководителот на сектор Африм Саљиу, како и министерот за образование и наука Арбер Адеми. По  нивниот обид да ги сокријам скандалите и по мојата непослушност се започна со вршење на мобинг од страна на директорот Томе Спироски и раководителот на сектор Африм Саљиу, целиот скандал да се прикрие да не излезе во јавноста. Тогаш бев принуден, целосно да го запознаам кабинетот на премиерот Зоран Заев, поконкретно целокупна документација е доставена до шефот на неговиот кабинет, па до Државната комисија за спречување на корупција, Основното јавно обвинителство, Управата за финансиска полиција, странските амбасади во Македонија. После силни притисоци врз мене, од страна на напред наведените раководители, ми покренаа дисциплинска постапка. Тогаш  бев принуден да ја запознаам македонската јавност за овие јавни функционери, нешто што беше и е од јавен интерес. За оваа голема подршка и заслуга, имаат средствата за јавно информирање, медиумите, порталите односно новинарите. Тие се совест на општеството за откривање на сите незаконитости на високите функционери како во извршната, закондавната така и судската власт. Сето тоа во интерес на  законот, етичкиот кодекс, меѓународни конвенции за кои се обврзала нашата македонска држава, практично да ги почитува и применува. За овие скандали како што истакнав голем интерес пројавија и амбасадите во нашава држава, посебно францускиот амбасадор Кристијан Тимоние, холанската, германската, како и  канцеларијата на Европската унија во Македонија. Секако, тука целосно беа информирани и невладиниот сектор Хелсиншкиот Комитет и Транспаренси Интернешенл и Канцеларијата на Народниот правобранител, во делот на работни односи и мобинг. Не смее да се заборави големата подршка која ја добив од граѓаните со организирање на петиција под мотото: „Кажете еднаш засекогаш НЕ за криминалот во Македонија“, со некаде над 5.500 потписи и поддршка да се издржи во борбата против криминалот и корупцијата. Од моја страна како раководител на одделението за инспекциски надзор во високото образование за незаконско работење од извршен вонреден инспекциски надзор на Универзитетот во Тетово – Правен факултет ,се поднесе Барање за поведување на Дисциплинска постапка против инспекторот Африм Саљиу (кој има судир на интереси на Правниот факултет на Универзитетот Тетово, вработена неговата ќерка како асистент), како и за несовесно и нестручно работење на инспекторите Даниела Кироска и Христина Јовановска, согласно Законот за инспекциски надзор до Инспекцискиот совет. Против мене од страна на раководителот на секторот Африм Саљиу, а поддржана од директорот Томе Спироски и министерот за образование и наука Арбер Адеми се поведува дисциплинска постапка по Законот за административни службеници, иако има закон лех специјалис Закон за инспекциски надзор со цел да ми се изврши „дисциплинирање“.

Поконкретно кажано, со ова книга сакам да го отсликам македонското општество, што се случува сега во ХХI-от век, поточно 2019/20 година. А; како македонска држава се стремиме да се приклучиме во европското семејство. И тоа во вистинска смисла, секојдневни и тривијални проблеми со кои се среќавам јас и граѓаните во ова време, време на промени и докажувања.

Во оваа прилика сакам да го претставам нашето македонско општество во нејзината реалност што е  карактеристично без заобиколување. Ова што се случува во нашите македонски институции ја отсликува моменталната и секојдневна слика во нашата држава. Оние кои раководат со државата, премиер, министри, градоначалниците во градовите, директорите со институциите, судии, обвинители… тие дејствуваат со неколку нивни блиски соработници и се грижат за „доброто на своите сограѓани“. Но, каква е нивната посветеност и дали навистина прават се’ за своите граѓани околу нив за тоа можат сами да се искажат, а и се искажуваат, она што го  доживеале или почувствувале кога сакале да дојдат до правдата, правичноста и самите да констатираат дали живеат во правна држава. Нашите високи функционери од Власта, министри, директори по институциите и нивните блиски соработници, не се грижат за ништо и живеат само за да бидат најадени и одморени, со еден збор, се грижат за нивните интереси и задоволства. Премиерот на македонската држава аболицираниот Зоран Заев ги држи сите конци во свои раце по институциите, тие се негови послушници и подлизурковци од неговите партиски ешалони, додека другите се послушници на нивниот „втор премиер“ Али Ахмети. Поставените од нив министри, пратеници, поставени второстепени комисии, директори по институции мора да бидат послушни на нив и така коалиционите партнери, почнуваат со нив да си играат. А, тој аболицираниот премиер Зоран Заев и овој другиов „премиер“ Али Ахмети се обични луѓе кои се нашле во погрешни моменти на погрешно место. Аболицираниот Зоран Заев човекот кој „ќе јаде живи луѓе“, човек кој ужива во лагата и не е свесен што кажал од денес за денес. Тој пред македонската јавност истакнува и се колне „дека имаме европски устав, дека нема да се промени, нема сила кој ќе може да ни го смени името“… И што кажа излажа. Него го следат неговите следбеници. А, оние другите на „поглавицата“ Али Ахмети, како што самите велат одговараат пред нивниот „поглавица“. И само тој може да ги смени, истото се случува по сите институции кои се продолжена рака инсталирани од партиските врхушки и ги спроведуваат наредбите и уживаат во работата. За да се заврши некоја работа луѓето се рекетираат, им се бара пари не само на бизнисмените, туку и на обичните луѓе, кои им ги „решаваат проблемите“.

Царува криминалот и корупцијата. Сите се вртат околу нив и им угодуваат. А, како завршува ова лакрдија? Со ова се гледа какво ни е општесвото и какви ни се функционерите и нивниот ум и оние кои се влијателни во администрацијата. Од ова може да се констатира до кои крајности може да биде човечкиот разум или подобро речено, безразумност, желбата за богатсво и моќ, но не секогаш резултира со позитивни исходи.

Посебно сакам да се осврнам на државниот апарат во македонското општество. Во времето во кој живеам, поголемиот дел од нашето население живее во сиромаштија, големиот државен апарат (администрација) е намножен и се покорумпирани, а во помалите градови нема луѓе, се отселуваат по белиот свет за подобар економски стандард, младите исто така не гледаат перспективност во нашето образование, здравство односно  во нашиот систем. Владее непотизам и безперспективност.

Со ваквиот однос во општеството почнувајќи од власта, министрите, директорите,  држвната администрација, па и пратениците се одвојуваат од граѓанството, односно имаме еден затворен круг на луѓе лојални на власта каде што единствениот критериум за напредување наместо способноста е партијноста, полтронството и семејните врски.

Предводници на незаконието се првите луѓе вработени во извршната, законодавната и судската власт (не генерализирам, но мноштвото). За нив  примањето поткуп е нормална работа. Кон граѓаните се однесуваат грубо, ги понижуваат на секој нивен чекор, но затоа кон претпоставените се однесуваат полтронски за да ги исполнат нивните лични интереси за нивно напредување. Кога ова го пишувам судската Власт, обвинителството (до вчера СЈО кој што требаше да биде поим на правда и надеж на народот, потклекна на митото, во борбата против корупцијата и криминалот) делат селективна правда и по нарачка на првиот човек во извршната власт.

Дали има владеење на правото во македонското општество?

Следејќи ја домашната и меѓународна литература и правната периодика, а тоа значи, теоретски кажано, владеењето на правото е хармонизација на сите акти во едно општество, почнувајќи од Уставот, па законите, па се до подзаконските акти. Друг аспект со кој може да се објасни е еднаквата примена на правната одредба према сите граѓани на државата, значи да не постои различни примени или привилегирана категорија на граѓани за кои одредбите можат повремено да важат, да неважат целосно или да не бидат воопшто применети наспроти категоријата на други категории граѓани (обични граѓани), за кои се применуваат доследно сите законски одредби дури и построго од она реално би можело да се применат во одредени ситуации.

Трета димензија на владеење на правото е овозможување на контрола и почитување на сите правни принципи и врз лицата кои еманираат одредена моќ во општеството. Обично се тоа високи економски кругови или богати бизнисмени или пак политичари од највисок ранг, за коишто истотака практикувањето на нивната моќ треба секогаш да се сведува во одредени правни рамки и тоа така да се применува.

Затоа треба, сите надлежни институции и тела да ги извршуваат доследно и да се потегнуваат санкции и одговорност за оние коишто не ги почитуваат овие правни принципи. Ние имаме закони, ние имаме одредби, коишто би требало да бидат применети, прашањето практично  е не само примена, дали тоа се остварува во Македонија или не.

2.1  Имплементација на правото

Примената на правото значи:

• Владеењето на правото ја ограничува секоја Власт;
• Владеење на правото се спротивставува на самоволието и ги прави одговорни и казниви постапките на сите, па и на носителите на власта;
• Најважна институционална претпоставка за реализација на начелото т.е. на концептот на владеење на правото е независноста на судството;
• Државата мора да се држи до законите, но законите мора да бидат во согласност со човековите права и слободи;
• Државата во своите активности мора да го има во предвид ставот дека правата и слободите на луѓето се нивните природни права а улогата на државата не е да ги дава или одзема тие права, туку да ги гарантира и да создава услови тие природни права луѓето да ги уживаат;
• Значи државата е должна да постапува законито и праведно према сите во државата;
• За сите оние кои не ги почитуваат ќе треба да има правни последици, кои ќе настапат ако не ги почитуваат правните норми;
• Дали во државата се воспоставени исти вреднувања и вредносни цели;
• Во државата-едно општесво за сите, важи правото, слободи и права, дали ги уживаат сите луѓе во едно општество почитување на човековите права или граѓански права;

Дали има демократија?

Македонското општество е општество на многу незнаење, неискуство, произволност и импровизации, општество каде зборот демократија од толку многу повторувања губи од своето значење или добива пејоративен призвук.

Нашата држава не е демократична, од причина што демократијата тесно ја поврзуваат со вредностите на еднаквост и слобода, правда и правичност. Барањето за демократија за еднаквост е протест против неправдата, незаслужените и неправедни нееднаквости кои се јавуваат толку многу често во Македонија. Таа демократија не ја перцепирам во Македонија.

Во денешни услови не може да зборуваме за демократија, слобода или еднаквост, затоа што сметам, дека на поединецот му е одземена можноста да се однесува во склад со својата волја, да размислува самостојно, гласно и поразлично. Особено последниве години, кога постојат вистински случаеви на луѓе кои осмелувајќи се да се конфронтираат со власта или поразлично гласно да размислуваат се шиканираат, омаловажуваат, им се врши психичка тортура, се затвораат. Кај нас постои видно едноумие, а демократите никогаш неможат да функционираат нормално кога критичките гласови се замолчуваат. Поради тоа, за да се обезбеди еднаквост и слобода, неопходно е владеење на правото.

Укажувањето на потребата од заштита и унапредување на основните човекови слободи и права е иманентна за поимот владеење на правото, како и потребата од постоечка ограничена државна власт, поделена на извршна, судска и законодавна заради неможност за сконцентрираност на влста во рацете на само еден државен орган и неговото самоволие. Меѓутоа, кај нас не постои тоа чекин баланс туку постои изразито мешање на интеграциите и токму затоа на моменти добивам впечаток дека и судската и законодавната и извршната власт се’ е сконцентрирана во рацете на само еден човек. Велат дека независноста на судството и непристрасноста придонесува  на судските одлуки има посебна улога во афирмацијата на владеењето на правото од проста причина – заради остварување на можноста за обезбедување на правна сигурност и законитост, а со самото тоа и поефикасно по подобро остварување на правниот поредок. Во Македонија постојат монтирани судски случаи, нарачани судски пресуди, нееднаков судски третман, нееднаквост пред законите и Уставот, неправичност. Која правда? Кое владеење на правото, каква правна држава?!

Во својата суштина, терминот правна држава пак инсистира на супрематијата на правото и на легалитетот во дејствувањето на државните органи, осврнувајќи се на предимството на правото во однос на државната власт. Нејзините заложби за заштита на човековите  слободи и  права ја отсликуваат нејзината цел за неповредливост на тие права преку ограничување на државната интервенција и мешањето на државата во приватната свера на граѓаните-дефинициски кажано.

„Правната држава настојува да преставува радикална спротивност кон полициската држава и држава на самоволие, во која поединецот живее постојано надгледуван „од горе“. Е кај нас постои радикална спротивност и извртување на ова дефиниција.

Полицијата во Македонија, секојдневно ја демонстрира својата моќ и ја зацврстува својата позиционирана улога во кршењето на човековите слободи и права, заборавајќи на својата примарна улога. Правото не му служи на поединецот за понатамошно развивање на неговите способности и остварување и задоволување на неговите интереси, напротив, честопати правниот поредок дејствува репресивно и деградирачки за граѓаните. А, ние бидејќи не „вежбаме“ непослушност, се покоруваме на лошите закони без да дадеме отпор. Поентата ми е дека живееме во полициска држава, не во правна. Само тоа никаде не го пишува. А, мојата перцепција е токму тоа. Тоа значи, општествената неправда треба и понатаму да се жигосува и против неа да се бориме, бидејќи работите сами од себе не се менуваат. Време е да научиме дека демократските навики не се наследни, туку дека треба да се практикуваат од секоја генерација. Факт е дека ни е потребен мир и безбедност, натамошен развој на демократијата, вистинско владеење на правото и правната држава, економски развој, социјална правда, заштита на животната средина посебно сега ни треба чист воздух во огромни количини. Ова треба да биде предизвик на нашата држава доколку сакаме да успееме на нашиот интеграциски пат во Европската Унија.

Ако сакаме иднина на нашата држава треба да ги приминуваме и практикуваме со вредностите на демократијата-еднаквоста, слободата и правдата. И никогаш, ама баш никогаш да не замолчуваме пред неправдата, бидејќи првиот момент на смртта доаѓа во моментот кога ќе замолчиме.

Загрижувачки состојби во македонското општество

Од извештајот објавен од Транспарент Интернешенл Македонија, за Индексот за перцепција на корупцијата (ИПК) во 2019 година, Македонија оваа година, бележи назадување на рангирањето. Од опфатени 180 држави, Македонија е пласирана на 106 место. Во 2018 година, државата беше на 93-то место, а во 2017 година сме биле на 107-ма позиција. Како што стои во извештајот објавен од Транспарент Интернешенл Македонија, акцентот бил ставен на врската помеѓу корупцијата и политиката не само преку финасирањето на изборните кампањи, туку и воопшто преку спроведување на нечии интереси што се остваруваат преку влијание со финансирање на политиката.

Овој надолен тренд стои во Извештајот на Транспарент Интернешенл Македонија, се гледа уште од 2012 година и порано, во борбата против корупцијата и убедливо сме на најниската позиција од сите држави и во регионот. Минатата година, резултатите бележеа подобрување под влијание на перцепцијата работењето на СЈО или под влијание вербата и довербата што граѓаните ја имаа во работењето на таа институција. Денес резултатите покажуваат дека довербата во институциите во јавниот сектор, во политиката значително се намалува повторно. Секако влијание има и случајот Рекет врз индексот  затоа што дел од анализите и резултатите се правени во 2019 година, со што има  и намалување на ефектите од работењето на СЈО и губењето на доверба.

Резултатите од истражувањето е истражување на два економски резултати, поголем број резултати што ја мерат слободата на изразување, транспарентноста, демократијата и индексот на владеење на правото. Укажува на тоа дека постои намалување во сите резултати. Треба да се истакне следното, што треба да го знаат сите чинители во нашава држава дека, не е доволно само да се смени името, за да се добие датум за преговори, како што ги убедуваа и ги убедуваат  македонските граѓани од Владата, а во се друго се заостанува, нема реформи во правото, правниот и судскиот систем, образованието, здравството, економијата, царува корупцијата, криминалот и непотизмот во нашиот македонски систем.

Главната порака од Транспарент Интернешенл Македонија е дека треба да се менаџираат и контролира судирот на интереси, да се контролира финансирањето во политиката, да се зајакне интегративноста во политиката и на изборите и да се сузбива повластениот третман во сите свери. Во годините што престојат неопходни се натамошни суштински реформи во сверата на борбата против корупцијата…

Што пишува економскиот магазин „Економист“

По објавувањето на економскиот магазин „Економист“состојбата е загрижувчка: „ над 44,7 отсто од младите луѓе во земјава се  невработени, тие се повеќе одлучуваат да мигрираат во развиените земји. Македонија веќе остана без четвртина од своето население, додека ова тенденција може да се зголеми имајќи ги во предвид искажаните желби на младите студенти дека сакаат да ја напуштат државата по завршувањето на студиите“. Амбасадорката на САД во Македонија Кејт Мари Бриз, на една од македонските телевизии изјави:„Она што ме загрижува во врска со младите е негативноста со која се опкружени и не само негативни гласови и притисоци, туку вистински пречки како што е корупцијата, недостатокот на можности и пречки за остварување на визијата која што ја имаат за себе“.

Како што понатака објавува „Економист“ – Македонија се наоѓа на третото место во светот според стапката на невработеност на млади луѓе од 15 до 24 години. Само Јужна Африка со стапка на невработеност кај младите од 52,9 отсто и Босна и Херцеговина со 46,7 отство се пред Македонија, ова е поразителна статистика која што го објавува „Економист“. Македонија е трета во светот со стапка на невработеност од енормни 44,7 проценти…

За напред наведените загрижувачки состојби во нашава македонска држава на овој план ќе ја цитирам изјавата на претседателот Стево Пендаровски: „Да не сум претседател, и јас би се иселил од својата држава, која просечна плата во земјата е 400 евра“. Кажано на Регионалниот форум на млади лидери во Нови Сад (2019).

На ова што да се каже, безперспективност за младите. Кога гледаат дека не функционираат правните институции, кога царува криминалот и корупцијата во секој сегмент од општесвеното живеење и делување. Овој тренд со владеењето на СДСМ-ДУИ продолжува и  2021,2022,2023,2024 година.

Дали ќе се работи како до сега?

Актуелната власт на ВМРО-ДПМНЕ и коалицијата, најави некомпромисна битка против криминалот и корупцијата. Тоа мора да го направи, да се спротивстави со сите правни механизми. Потребен е функционален систем и одговорност кон секој за неизвршување на своите професионални делувања.

Битка против  корупцијата и непочитување на законите. Институциите се на потег!

Сега и веднаш!