Претседателот Володимир Зеленски рече дека Украина нема да прифати никаков договор за правата на минералните суровини што ќе ја загрози нејзината интеграција со Европската унија, но рече дека сѐ уште е рано да се извлечат заклучоци за драматично проширениот договор за минерали предложен од Вашингтон.
Украинскиот лидер им рече на новинарите дека украинските адвокати мора да го разгледаат нацртот пред да може да каже нешто повеќе за американската понуда, чие резиме сугерира дека САД многу години ги бараат целиот приход од природните ресурси на Украина.
Зеленски изјави дека Украина нема да ја признае претходно одобрената американска воена помош како заеми што треба да се вратат.
„Ние сме благодарни за поддршката, но ова не е заем и нема да го дозволиме тоа“, рече Зеленски, коментирајќи ја изјавата на американскиот претседател Доналд Трамп дека „неговата земја е ограбена бидејќи не ја дала оваа помош како заем“.
Тој тврди дека договорот за создавање заеднички инвестициски фонд за развој и обнова на Украина со САД нема да содржи никакви долгови на Украина кон САД, а исто така вети дека ќе биде отворен во комуникацијата со јавноста за понатамошните преговори за нов формат на договорот за земјиште.
„Главните, основни работи, компромисите се зацртани во рамковниот договор, на кој бевме подготвени да одиме. Ќе се базираме на јасни работи, каде што гледаме можност за градење вистинско партнерство“, рече Зеленски.
Зеленски рече дека Киев нема да прифати дека помошта од милијарди долари од САД е заем, иако не кажа дали најновата верзија на нацртот содржи такво барање.
Претходно тој изјави дека Украина одбива да признае долг кон САД од 500 или 100 милијарди долари. Според него, Украина наводно добила помош од САД во форма на грантови, односно неповратни средства..
Зеленски рече дека текстот е „целосно различен“ од претходниот нацрт на договорот што тој требаше да го потпише со Доналд Трамп пред нивните разговори во Белата куќа минатиот месец да се претворат во расправија пред јавноста.
„Не сакам да предизвикам бран коментари, сакам адвокатите на највисоко ниво да спроведат анализа“, рече Зеленски на прес-конференција во Киев.
Последниот предлог на САД, според некои непотврдени толкувања, би барал од Киев да му ги исплаќа на Вашингтон сите приходи од фондот што ќе ги контролира украинските ресурси додека Украина не им ја врати воената помош на САД со камата.
Вицепремиерката Јулија Свириденко им рече на пратениците дека Киев ќе заземе став за новиот нацрт откако ќе се постигне консензус. Дотогаш, јавната дебата би била штетна, рече таа.
Михајло Подољак, висок функционер во кабинетот на претседателот Володимир Зеленски, изјави за Reuters дека сè уште нема финализиран нацрт: „Сè уште се во тек консултациите на ниво на неколку министерства“, рече тој.
Администрацијата на Трамп, која ја преориентира политиката на Вашингтон кон прифаќање на наративот на Русија за тригодишната војна во Украина како што пишува Reuters, со седмици го притиска Киев да потпише договор со кој Вашингтон ќе му даде права на украинските ресурси како осигуруањето на милијардите долари даени на Киев во воена и финансиска помош изминатата деценија, особено по почетокот на руската офанзива во февруари 2022 година.
Зеленски постојано изјавува дека го прифаќа предлогот, иако нема да потпише договор што ќе ја осиромаши неговата земја, која веќе во времето на администрацијата на претходниот претседател Џо Бајден на американски конзорциуми им предаде во сопственост огромни територии со најплодна почва. Во четвртокот, тој рече дека Вашингтон постојано ги менува условите, но рече дека не сака САД да мислат дека се противи на предлогот.
Три извора наводно запознаени со преговорите рекле за Reuters дека Вашингтон ги изменил своите барања. Според последниот нацрт, Украина нема да има идни безбедносни гаранции и од неа се бара да придонесе во заеднички инвестициски фонд со приходи од природни ресурси управувани од државни и приватни компании.
Според резимето, нацртот предвидува дека Вашингтон има приоритет при купување ресурси и враќање на сите пари испратени во Украина од 2022 година, со годишна каматна стапка од четири отсто, пред Украина да добие пристап до приходите на фондот.
Според Министерството за финансии, украинскиот буџет за 2024 година се состоел, меѓу другото, од 1,2 милијарди од надоместоците за користење на подземни ресурси, 1,8 милијарди дивиденди и други плаќања од државните компании и 19,4 милијарди од приходите од државните компании.
Со заедничкиот инвестициски фонд би управувала Американската корпорација за меѓународен развој, а фондот би имал пет членови на одборот, од кои тројца би биле назначени од САД и двајца од Украина. Средствата би се заменувале за девизи и би се испраќале во странство.
