Четири години никој не го пронашол телото на починатиот Бранислав Тешановиќ во Шведска иако тој таму работел 40 години, речиси сиот животен век! Смртта на овој човек со југословенско потекло кој дошол во Шведска уште од средината на шеесеттите години на минатиот век, стигна до медиумот Еуроњуз.
Порталот пишува дека приказната за Тешановиќ е за „најосамениот човек во Шведска“, а така беше насловен и документарниот филм кој подоцна бил снимен од новинарот Али Феган. Новинарот зборуваше за Еуроњуз Србија.
Како Тешановиќ умрел толку сам?
– Па, одговорот на првото прашање е полесен од одговорот на второто, но кога се појави веста во 2019 година, дека маж е пронајден мртов во неговиот стан во центарот на Стокхолм и дека лежел таму речиси четири години без никој да го праша за тоа време, никој не го бараше, се чудеше зошто го нема, брзо беше прогласен за најосамениот човек во Стокхолм. Сите почнаа да зборуваат за тоа во Шведска, бидејќи таква екстремна приказна за некој да е мртов толку долго, а сепак да не го знае тоа, таа беше премногу дури и за шведското општество. Тоа влијаеше и на мене како новинар и не можев да го прифатам тоа како обична приказна, сакав да дознаам што се случило , кој бил тој човек, затоа што зад тоа име што се добива дека најосамениот човек е индивидуа и никој не може да живее живот без да остави никаква трага – ја почнува својата приазна новинарот Али Феган.
Тој додава:
– Почнав да ги користам новинарските алатки што ни беа на располагање за да се обидам да разберам кој е тој. Така го дознавме неговото име, дека во шеесетите години на минатиот век дошол во Шведска како работна сила. Заедно со група луѓе од поранешна Југославија кои живеат во Шведска, успеавме да ја најдеме неговата сестра која живее во близина на Белград.
Што откривте, која е главната причина за вакво нешто?
– (Тешановиќ) долго време работел во големата компанија „Сименс“ како металопреработувач во Шведска. Бил дел од заедницата на поранешна Југославија, играле шах, бил во српската фудбалска репрезентација, но некако изгубил контакт со сестра му и со сите луѓе со кои се гледал во Стокхолм. Дали е ова негов избор или нешто му се случило, навистина не знаеме, но факт е дека неговите соседи велат дека секогаш бил пристојно облечен, љубезен, фин постар човек, често со капа на главата и во костум – објаснува новинарот.
Али Феган открива дека роднините на Тешановиќ мислеле дека тој е во пензија и затоа не се грижеле.
– Кога ги прашав зошто не прашале порано за него, ми рекоа дека мислеле дека се вратил во Србија или Босна или дека отпатувал некаде, затоа што бил во пензија. Тие не мислеа дека треба да прашаат. Затоа е многу тешко да се одговори на прашањето зошто се случило ова.
А тоа што е уште пострашно, според Феган, е дека во Шведска пости автоматизиран систем за земање пошта или за одење во банка. Луѓето, на пример, можат да отидат до некој службеник во општина, да остават број од својата сметка и потоа автоматски да им се одземаат пари. Сметките на Тешановиќ биле автоматски платени, немал други долгови, што значи дека властите немале причина да се посомневаат во нешто.
Но, што покажало истражувањето за овој случај, тој не е единствениот осамен човек во Шведска? Колку такви луѓе има во Шведска?
– Тешко е да се каже точната бројка, секогаш кога некој ќе се најде како лежи во неговиот стан долго време, тоа е случај и за шведската полиција. Ги интервјуиравме шведските инспектори во филмот и дознавме дека само во Стокхолм имало најмалку 100 такви случаи, можеби не четири години, туку неколку недели или една година или подолго. Но, факт е дека тој не е единствениот.
Зошто има толку многу осамени луѓе во Шведска, една од најсреќните земји во светот според ОН?
– Тоа е многу тешко егзистенцијално прашање, среќата може да се заснова на тоа што имаме добар систем на социјална држава, кој сѐ уште функционира, системот на социјална заштита е сѐ уште подобар од многу други земји. Од друга страна, животот е организиран така што нема многу социјална интеракција со граѓаните со кои живеете во ист град. Овој филм на многу луѓе им отвори прашања за тоа како комуницираме со нашите соседи. Вообичаено е Швеѓаните да не ги познаваат соседите, да не разговараат со нив, можеби велат добро утро, можеби не. Така, оваа презентација го постави прашањето како живееме денес, особено што првото емитување на филмот беше за време на пандемијата на коронавирусот, а тоа беше време кога сите се прашувавме за нашето постоење, осаменоста, како да се грижиме за старите лица. Така, на масата одеднаш се појави прашањето за независноста и начинот на живот – заклучува новинарот Феган.
Смртта на Бранислав Тешановиќ е откриена во 2019 година. Дали нешто се промени во шведската јавност поради овој случај и огромниот публицитет што го предизвика?
