Советот за безбедност на ОН во понеделник ќе гласа за резолуција со која се бара итен хуманитарен прекин на огнот во Газа за време на светиот муслимански месец Рамазан. Гласањето доаѓа откако Русија и Кина ставија вето на резолуцијата предложена од САД во петокот, која би поддржала „непосреден и одржлив прекин на огнот“ во конфликтот меѓу Израел и Хамас.
Соединетите Држави предупредија дека резолуцијата што треба да се гласа во понеделник наутро може да им наштети на преговорите за запирање на непријателствата на САД, Египет и Катар, што ја зголемува можноста за ново вето, овој пат од Американците.
Резолуцијата, предложена од 10-те избрани членови на советот, е поддржана од Русија и Кина и Арапската група од 22 нации во Обединетите нации.
Во соопштението објавено во петокот вечерта од Арапската група се апелира до сите 15 членки на советот „да дејствуваат со единство и итно“ и да гласаат за резолуцијата „да се запре крвопролевањето, да се зачуваат човечките животи и да се избегнат понатамошни човечки страдања и уништувања“.
„Одамна е минато време за прекин на огнот“, рече Арапската група.
Рамазан започна на 10 март и завршува на 9 април, што значи дека ако резолуцијата биде одобрена, барањето за прекин на огнот ќе трае само две недели, иако нацртот вели дека паузата во борбите треба да доведе „до траен одржлив прекин на огнот“.
Гласањето првично беше закажано за сабота наутро, но се одложи за понеделник наутро.
Многу членки на Советот за безбедност се надеваат дека најмоќното тело на ОН, кое е задолжено за одржување на меѓународниот мир и безбедност, ќе побара прекин на војната што започна кога Хамас извршија ненадеен напад врз јужен Израел на 7 октомври, при што загинаа околу 1.200 луѓе, а, во заложништво се земаа околу 250 лица.
Оттогаш, Советот за безбедност усвои две резолуции за влошената хуманитарна ситуација во Газа, но ниту една не повика на прекин на огнот.
Газа се соочува со страшна хуманитарна вонредна состојба, при што извештајот на меѓународната власт за глад на 18 март предупредува дека „гладот е неизбежен“ во северна Газа и дека ескалацијата на војната може да доведе до гладување половина од 2,3 милиони жители на територијата.
Кратката резолуција закажана за гласање во понеделник „бара итен хуманитарен прекин на огнот за месец Рамазан“. Исто така, бара „итно и безусловно ослободување на сите заложници“ и ја нагласува итната потреба да се заштитат цивилите и да се достави хуманитарна помош низ Појасот Газа.
Амбасадорката на САД Линда Томас-Гринфилд во петокот пред Советот изјави дека текстот на резолуцијата „не ја поддржува чувствителната дипломатија во регионот. Уште полошо, тоа всушност може да му даде на Хамас изговор да се повлече од договорот на маса“.
„Не треба да одиме напред со каква било резолуција што ги загрозува тековните преговори“, рече таа, предупредувајќи дека ако не се поддржи дипломатијата, „можеби уште еднаш да го најдеме овој совет во ќорсокак“, рече Томас-Гринфилд. „Навистина се надевам дека тоа нема да се случи.
Соединетите Држави ставија вето на три резолуции со кои се бара прекин на огнот во Газа. Резолуцијата предложена од Арапите на 20 февруари беше поддржана од 13 членови на советот со еден воздржан, што ја одразува огромната поддршка за прекин на огнот.
Русија и Кина ставија вето на резолуцијата спонзорирана од САД кон крајот на октомври, со која се повикува на паузи во борбите за испорака на помош, заштита на цивилите и запирање на вооружувањето на Хамас. Тие рекоа дека тоа не ги одразува глобалните повици за прекин на огнот.
Тие повторно ставија вето на резолуцијата на САД во петокот, нарекувајќи ја двосмислена и велејќи дека тоа не е директно барање да се прекинат борбите што ги бара голем дел од светот.
Гласањето стана уште една пресметка во која се вклучени светските сили кои се заглавени во тензични спорови на други места, при што САД примаат критики дека не се доволно строги против својот сојузник Израел, дури и кога се зголемуваат тензиите меѓу двете земји.
Клучно прашање беше необичниот јазик во нацртот на САД. Се вели дека Советот за безбедност „го одредува императивот за итен и одржлив прекин на огнот“. Фразата не е директно „барање“ или „повик“ за запирање на непријателствата.
Пред гласањето, рускиот амбасадор во ОН, Василиј Небензија, рече дека Москва поддржува итен прекин на огнот, но тој го критикуваше разводнетиот јазик, кој тој го нарече филозофска формулација што не припаѓа во резолуцијата на ОН.
Тој ги обвини американскиот државен секретар Ентони Блинкен и американската амбасадорка Линда Томас-Гринфилд дека „намерно ја доведоа во заблуда меѓународната заедница“ за повикување на прекин на огнот.
„Ова беше некаква празна реторичка вежба“, рече Небензија. „Американскиот производ е крајно политизиран, чија единствена цел е да им помогне да се поиграат со гласачите, да им се фрли коска во форма на некој вид спомнување на прекин на огнот во Газа – и да се обезбеди неказнивоста на Израел, чии злосторства во нацртот не се ни оценети“.
Амбасадорот на Кина во ОН, Џанг Џун, рече дека предлогот на САД поставува предуслови и е далеку од очекувањата на членовите на Советот и пошироката меѓународна заедница.
„Ако САД беа сериозни за прекин на огнот, немаше да ставаат вето одново и одново на повеќе резолуции на Советот“, рече тој. „Немаше да се направи таков заобиколен пат и да игра игра на зборови, а истовремено да биде двосмислена за критичните прашања.
Гласањето во петокот во 15-члениот совет беше 11 за и тројца против, вклучувајќи го и Алжир, арапскиот претставник во Советот. Имаше еден воздржан, од Гвајана.
По гласањето, Томас-Гринфилд ги обвини Русија и Кина дека ставиле вето на резолуцијата од „длабоко цинични причини“, велејќи дека не можат да се натераат да ги осудат терористичките напади на Хамас во јужен Израел на 7 октомври, што резолуцијата би го направила за првпат.
Втората „ситна“ причина, рече таа, е тоа што „Русија и Кина едноставно не сакаа да гласаат за резолуција што беше напишана од Соединетите Држави, затоа што повеќе би сакале да не успееме отколку овој совет да успее“. Таа ја обвини Русија дека повторно ја става „политиката над напредокот“ и дека има „храброст и лицемерие да фрла камења“ откако започна неоправдана инвазија на Украина во февруари 2022 година.
Резолуцијата навистина ја одразува промената на Соединетите држави, кои се најдоа во судир со поголемиот дел од светот, бидејќи дури и сојузниците на Израел се залагаат за безусловен крај на борбите.
Во претходните резолуции, САД тесно ги испреплетуваа повиците за прекин на огнот со барањата за ослободување на израелските заложници во Газа. Оваа резолуција, користејќи формулации кои се отворени за толкување, продолжи да ги поврзува двете прашања, но не толку цврсто.