Ноќта на 10 мај, руските трупи започнаа операција на северот на украинската област, Харков. Борбите се динамични и ситуацијата постојано се менува, но веќе може да се извлечат некои прелиминарни заклучоци.
Активна борба има на предната и задната линија на украинската армија во пограничната област. Воените објекти и инфраструктурата што ги користат силите на Киев се погодени на оддалеченост од 10 до 50 километри.
Руското Министерство за одбрана објави дека единиците на Северната група ја презеле контролата врз населбите Борисовка, Огурцово, Плетеневка, Пилнаја и Стрелечја во регионот Харков.
Украински извори јавуваат дека најверојатно ќе има две главни насоки на напад: во областа Волчанск (едно од украинските упоришта од кои беше гранатиран Белгород) и во близина на селото Липци кон Харков.
Исто така, според прелиминарните извештаи, руските војници напредуваат во близина на населбите Стрелечја, Глубокоје и Лукјанци, 30 километри североисточно од Харков, но нема официјална потврда за тоа.
Против украинските воени инсталации активно се користат високопрецизни бомби од воздух ФАБ-250/500. Целната опрема, која украинската армија тајно се обидуваше да ја префрли во областа каде што се интензивираа непријателствата, беше погодена и од дронови Лансет опремени со опрема за термичка слика. Меѓу целите имало повеќе ракетни фрлачи и Бук САМ, модифицирани за да истрелуваат западни противвоздушни ракети АИМ-7/РИМ-7.
Важноста на фронтот во Харков за Украина
Харков е вториот по големина град во Украина. Имаше предвоено население од 1,5 милиони и останува важен центар. Градот е на помалку од 40 километри од границата со Русија. Од другата страна, приближно на исто растојание од границата, се наоѓа Белгород, најблискиот голем руски град.
На почетокот на руската операција во 2022 година, Харков беше еден од првите градови во линијата на огнот. Во првите неколку дена руската војска се обиде да влезе во него. Оваа офанзива првично беше слабо организирана, со недоволни сили – а самиот Харков не беше преземен, иако некои единици навлегоа длабоко во градот.
Сепак, иако регионалниот главен град не беше заземен, руските трупи зазедоа значителен дел од регионот на исток. Проблемот беше што линијата на фронтот беше држена од малку сили, а до септември 2022 година, украинската контраофанзива ги турна руските трупи на исток во регионот Луганск.
Оттогаш па наваму, линијата на фронтот се движеше север-југ кон исток од Харков, а долж државната граница на север од Харков во правец запад-исток.
На исток бил воспоставен позиционен фронт. Украинската армија ја искористи новата конфигурација за да изврши терористички напади врз Белгород и соседните градови. Неколку пати украинските единици се обидоа да се пробијат на руска територија, а градот Белгород и пограничните градови (Шебекино, Граиворон, мали села) беа гранатирани.
Оваа активност немаше никаква воена смисла. Во Белгород, најголемото бомбардирање беше во центарот на градот, кога ракета го погоди Новогодишниот саем при што загинаа 25 цивили. Руската противвоздушна одбрана можеше да ги пресретне речиси сите ракети и летала лансирани во градот, но не беа 100% ефикасни. Дел од населението на Белгород и повеќето од селата и малите градови кои се најблиску до границата избегаа во внатрешноста. Гранатирањето доаѓа токму од областите што Русите ги загубија од украинската контраофанзива во 2022 година.
Украинските вооружени сили со оваа активност исполнуваат неколку задачи. Прво, терористичките напади на меѓународно признатата руска територија се дел од намерна стратегија за притисок врз населението. Второ, Киев разумно претпоставуваше дека на овој начин ќе биде можно да се задржи руската војска во постојана состојба на тензија. За пасивно покривање на границата потребни се значителни сили. Дури и малите единици кои вршат напади долж границата би можеле да ги „тролаат“ Русите, принудувајќи ги да ја покријат границата со вистински воени единици во случај на посериозен напад.
Сериозен напад се случи во март 2024 година, кога баталјон со оклопни возила се обидоа да ја пробијат границата кај селото Козинка. Ова не успеа и украинските сили претрпеа големи загуби, но самата Козинка беше уништена и борбите траеја неколку дена.
Конечно, Украина се обиде и се обидува да го искористи граничниот проблем за да ги промовира своите „прокси“ – единици составени од руски граѓани (емигранти и преобратени затвореници). Вистинската вредност на овие единици е мала, а столбот на еден од главните одреди на „добрите Руси“ се буквално неонацисти во најстрога смисла, но обидот да се преземе контрола на барем дел од руската територија и да се прогласи некој вид „Вистинска“ руска влада има на што да се внимава.
Што значи офанзивата за Русија?
На линијата Харков-Белгород, украинските напади и гранатирање беа подредени на задачата да ги привлечат руските трупи таму и да ги одвлечат од главниот фронт во Запорожје.
Украинската летна офанзива од 2023 година пропадна и иницијативата премина на руската страна. Но, изборот на фокус е покомплициран отколку што изгледа на прв поглед.
Линијата на фронтот е многу долга, а покрај тоа, има голем дел од границата каде всушност не се водат борби. Сите фронтови имаат сериозни недостатоци од гледна точка на руските стратези. На пример, во регионот Керсон, реката Днепар е очигледна пречка; фронтот од Запорожје до регионот Луганск е многу добро утврден, со непријателски резерви концентрирани таму. Накратко, нема лесни области за напад. На север има проблем со лошите комуникации и тешките шуми покрај патот. И секако, Харков како таков е многу голем град, а нападот на таков урбан центар е исклучително тешка задача.
Сепак, регионот Харков (надвор од градот Харков) е доста ветувачки фронт. Засега бојното поле е обвиткано во густата магла на војната. Но, некои работи веќе може да се кажат.
Прво, руската офанзива се одвива на двата брега на реката Северски Донец. Тоа е сериозна пречка, непремостлива за возила без опремен премин. Западниот брег е поблиску до Харков. Овде, руската команда можеби планира да создаде „санитарен кордон“ за да го спречи гранатирањето на Белгород. Самиот град Харков исто така може да биде ставен под опсада. Ова е сериозна закана на која украинските сили тешко ќе се спротивстават доколку Русите се преселат на растојание од кое можат да гаѓаат конвенционална артилерија врз украинските позиции во самиот Харков. Покрај тоа, оваа офанзива потенцијално ги става украинските сили во градот во ризик од опкружување доколку патиштата што го поврзуваат Харков со остатокот од Украина можат да бидат компромитирани.
Офанзивата источно од Северски Донец е поинтересна, а нејзиното вистинско влијание врз текот на војната може да биде позначајно. Неговата непосредна цел е очигледна – градот Волчанск. Долго време таму имаше украински позиции од кои беше гранатиран Белгород, а заземањето на Волчанск го решава истиот проблем за создавање кордон санитар долж границата. Сепак, има повеќе од една потенцијална корист. Факт е дека нападот од оваа страна ќе ги доведе руските трупи до задниот дел на украинските единици кои се бранат на исток – на линијата што се протега од север по реката Оскол. Ако успее, тоа значи дека украинските сили ќе мора да ги привлечат своите крила под закана од опкружување и да се повлечат понатаму и подалеку на југ. Ова нема да го скрши фронтот, туку ќе ја префрли целата војна во оваа област.
Конечно, обновените борби кај Харков се дел од една поширока слика. Украинските војници страдаат од сериозен недостиг на луѓе и опрема. Тие бранат многу широк фронт и тоа доведува до акумулација на општ замор. Додека во 2023 година страните не можеа да се пофалат со некои големи откритија, и секое село мораше да се освои со месеци крвави борби, руските сили сега остваруваат тактички, но сè почести придобивки. Во последниве месеци, украинската армија полека, но постојано ја губи оскудната опрема, особено артилерија. Нејзината одбрана почнува се повеќе и повеќе да се потпира на беспилотни летала и маси пешадија спремни да застанат под оган.
Сепак, сето тоа се крајно оптимистички опции за развој на настаните. Веројатно е дека руската команда ќе ја смета задачата како целина постигната, дури и ако е можно само поместување на линијата на фронтот за 10-15 километри (што во голема мера ќе го комплицира гранатирањето на Белгород и ќе ги олесни нападите врз Харков) и, особено , повторно да го заземе Волчанск. Доколку се постигне таков резултат, тоа ќе биде од значителна корист за идното планирање.
Русија долго време е вклучена во војна на трошење, а севкупната цел во оваа војна може да се формулира како создавање ситуација во која одбранбената линија на непријателот почнува да се урива во многу области одеднаш поради тотален недостаток на луѓе, муниција и опрема. . Отворањето на нов фронт во близина на Харков би можело да го забрза овој процес. Покрај тоа, Харков во секој случај ќе ја принуди украинската армија да се повлече од други области, што ќе ги олесни операциите на други фронтови.
Русија потроши време на градење на својата сила и резерви. Наскоро ќе стане јасно колку таа станала посилна.
Извор: РТ
