Техничките детали во договорот за ослободување на заложниците што се очекува да стапи во сила во наредните денови сè уште не се решени. Израелскиот преговарачки тим, предводен од шефот на Мосад, Дејвид Барнеа, ќе остане во Катар за да ги дефинира деталите за спроведувањето на договорот, вклучително и конечниот список на палестински затвореници кои ќе бидат ослободени.
Повеќе од една година по пропаѓањето на претходниот договор за заложници, катарскиот премиер Мохамед ал-Тани свика прес-конференција во средата навечер, на која официјално објави дека Израел и Хамас постигнале договор според кој прекинот на огнот ќе започне во недела во 12:15 часот.
Дури откако ќе бидат финализирани сите детали, шефот на Националниот совет за безбедност, Цачи Ханегби ќе ги повика членовите на Кабинетот за безбедност да го одобрат договорот, а се очекува да следи целосна владина седница. Преговарачкиот тим најверојатно ќе учествува од далечина од Катар.
Иако и екстремно десничарските верски ционистички партии и Оцма Јехудит изјавија дека ќе се спротивстават на договорот, се очекува тој да биде одобрен во владата со големо мнозинство. Конечните имиња на терористите што треба да бидат ослободени ќе ги објави владиниот секретаријат во четврток за да им се овозможи на противниците да се жалат до Врховниот суд.
Жените првично ќе бидат ослободени во два круга
Доколку сѐ оди според планираното, се очекува имплементацијата на договорот да започне следната недела. Сепак, распоредот зависи од способноста на Хамас да ги ослободи заложниците.
Според деталите од договорот, ќе стапи на сила шестнеделен прекин на огнот, при што ИДФ постепено ќе се повлекува од централниот дел на Појасот Газа, а на раселените Палестинци ќе им биде дозволено да се вратат на север. Во овој период Израел ќе ослободи 30 терористи во замена за секој киднапиран цивил и 50 терористи за секоја ослободена жена војник.
Жените првично ќе бидат ослободени во два круга, на првиот ден од прекинот на огнот, три жени ќе бидат ослободени, а седмиот ден четири жени. Израел се договори со Хамас дека прво ќе бидат ослободени живите заложници, а потоа мртвите, поради желбата што побрзо да ги ослободи живите заложници. Досега Хамас не му го доставил на Израел списокот со живите заложници, а овој список треба да го достави на седмиот ден од прекинот на огнот.
По ослободувањето на жените и двете деца Кфир и Ариел кои се на возраст од 2 и 5 години, се очекува да бидат ослободени возрасните постари од 50 години, а потоа и ранетите, меѓу кои и Јарден Бибас, таткото на Кфир и Ариел. На крајот од процесот, мртвите заложници ќе бидат вратени во Израел.
За постарите заложници, палестинските затвореници ќе бидат ослободени во сооднос 3:1, а уште 27 затвореници за секој осуден на различни казни. Дополнително, на 50 ранети членови на Хамас ќе им биде дозволено секојдневно да преминуваат преку преминот Рафа во Египет со придружба, а секој од нив ќе треба да добие дозвола од Израел и Египет. На ранетите цивили, исто така, ќе им биде дозволено да заминат.
Во шестата недела од прекинот на огнот, Хамас треба да ги ослободи долгорочните заложници Хишам ал-Сајед и Абра Менгисту – кои ќе бидат ослободени во категоријата болни и ранети – а Израел ќе ослободи 47 затвореници во замена за нивно ослободување.
Вкупно 210 палестински малолетници и жени ќе бидат ослободени за пет цивилни заложници и двете деца. За петте киднапирани војници ќе бидат ослободени 150 затворенички кои издржуваат доживотна казна и 100 дополнителни затвореници; За деветте болни и ранети заложници ќе бидат ослободени 110 затвореници со доживотни затворски казни и 100 дополнителни затвореници; За 10-те возрасни заложници ќе бидат ослободени 30 затвореници со доживотни затворски казни и 270 дополнителни затвореници; 60 затвореници и 47 ослободени во договорот за Шалит, кои беа повторно затворени, ќе бидат ослободени за Менгисту и Ал-Сајед; и 1.000 Палестинци кои беа приведени од 8 октомври и не учествувале во масакрот ќе бидат ослободени.
Ќе бидат ослободени вкупно 290 затвореници со доживотни казни и 1.687 други затвореници и притвореници, но конечната бројка зависи од тоа колку заложници ќе се вратат живи. Првично, Израел се спротивстави на ослободувањето на затворениците во замена за мртви тела, но на крајот се компромитира со ограниченото ослободување. Терористите убијци нема да бидат ослободени на Западниот Брег, туку ќе бидат депортирани во трета земја по свој избор – Катар, Турција, Алжир или друга земја. Затворениците кои немаат крв на рацете ќе можат да се вратат во своите домови на Западниот Брег. Покрај тоа, Израел исто така се подготвува да ги врати телата на палестинските терористи во Газа.
Во текот на првите 42 дена од прекинот на огнот, Израел ќе одржува безбедносна зона од 700 метри во Појасот Газа и ќе ги контролира коридорите Филаделфи и Нецарим – но ќе има и постепено повлекување на ИДФ од остатокот на Газа. Како дел од договорот, жителите на Газа ќе можат да се вратат во северниот дел на Појасот Газа, но нема да им биде дозволено да се вратат вооружени или да внесуваат оружје.
Договорот вклучува безбедносни аранжмани, преглед на возила и товарните вагони на коридорот Нецарим, кој минува низ Појасот по неговата ширина. Според планот проверката ќе ја врши американска компанија. Седмиот ден на раселените лица ќе им биде дозволено да се вратат во северниот дел на Појасот Газа, без оружје и без претрес. Дополнително, возилата ќе се пропуштаат на север, кои ќе бидат прегледани од приватна фирма.
Како дел од договорот, ќе има значително зголемување на количината на хуманитарна помош што ќе се внесува во Газа, на околу 600 камиони дневно. Израел, исто така, се согласи да го запре собирањето разузнавачки информации во Газа за време на деновите на ослободување на заложниците.
Преговорите за втората фаза ќе започнат до 16-тиот ден од првата фаза, при што се очекува да бидат ослободени сите преостанати живи заложници, вклучително и војниците – во тој момент ќе стапи на сила и траен прекин на огнот и ќе има целосно повлекување на силите на ИДФ.
Во третата фаза ќе бидат вратени сите мртви заложници и според договорот ќе започне рехабилитацијата и обновата на Појасот под надзор на Египет, Катар и ОН.
Ракувањето меѓу страните беше одложено до последен момент, а дури по објавата дека е постигнат договор, Кабинетот на премиерот побрза да издаде соопштение за појаснување во кое се наведува дека „во светло на цврстиот став на премиерот Нетанјаху, Хамас отстапи од нејзиното барање во последен момент да се промени распоредувањето на силите на коридорот Филаделфи. Договорот за прекин на огнот за заложници допрва треба да биде конечно договорен“, и дека „деталите ќе бидат финализирани вечерва“.
Портпаролот на премиерот Омер Достри исто така истакна дека „извештаите за „повлекување од коридорот Филаделфи“ се целосна лага. Премиерот Нетанјаху не се откажа од ни милиметар од израелската контрола над коридорот Филаделфи“.
Сепак, според обелоденетиот договор, Израел постепено ќе ги намалува силите на коридорот Филаделфи во текот на првата фаза од договорот – и ќе го заврши повлекувањето најдоцна до 50-тиот ден.
„Израел го отежна, Хамас беше главната пречка“
Откако беше постигнат договор за деталите од договорот за заложници, американскиот претседател Џо Бајден, кој беше вклучен во преговорите изминатата година, исто така официјално објави дека Израел и Хамас постигнале договор. Други високи американски претставници кои беа партнери во напорите исто така одржаа брифинзи и им честитаа на страните за постигнувањето на долгоочекуваната цел.
Висок претставник на Белата куќа вклучен во разговорите сподели детали. „На 27 мај, претседателот Бајден го претстави планот што доведе до прекин на огнот во Газа и ослободување во првата фаза на жените, децата, постарите, ранетите и болните меѓу заложниците.
Всушност, договорот одобрен во средата навечер е сличен на оној што Бајден го претстави минатото лето.
„Имавме интензивни разговори за овој договор што беше одобрен пред неколку месеци“, рече официјалниот претставник, „но разговорите заглавија на 31 август, кога Хирш Голдберг-Полин и уште пет други заложници беа убиени во тунелот во Рафах“.
Според функционерот, по убиството на шесте заложници, Американците ја промениле стратегијата и се фокусирале на северната граница за да го „истуркаат“ Хезболах. „Од октомври, разговараме со премиерот Нетанјаху и неговиот тим за национална безбедност во врска со ефектите од ситуацијата во Либан врз договорот за ослободување на заложниците“, рече високиот функционер. „За време на важната посета на 27 ноември, постигнавме договор за прекин на огнот во Либан, што доведе до поинтензивен ангажман во аранжманот за ослободување на заложниците во Газа.
„На 12 декември, за време на посетата на Израел, со часови разговаравме за забрзување на напорите“, додаде официјалниот претставник. „Промените во регионот, вклучително и изолацијата на Хамас, помогнаа да се придвижи напред. До крајот на декември Хамас се согласи да обезбеди список од 33 заложници за ослободување, што овозможи напредок. Од 5 јануари до денес, работи на последните детали, вклучително и договори за прекин на огнот, распоредување на сили, услови на Хамас, хуманитарна помош и списоци на палестински затвореници што треба да бидат ослободени“.
Стив Виткоф, назначениот пратеник за Блискиот исток на новоизбраниот претседател Доналд Трамп, кој пристигна во Израел во ненадејна посета во саботата, помогна да се финализираат последните детали, рече официјалниот претставник.
„Цела ноќ до 3 часот по полноќ, преговарачките тимови, Американците, Израелците, Катарците и Египќаните се координираа за да обезбедат дека договорот може да биде завршен во среда.
Портпаролот на американскиот Стејт департмент, Метју Милер, на друг брифинг за новинарите навести дека преминот во втората фаза од договорот не е сигурен.
„За да преминат од првата фаза во втората фаза, Египет и Катар треба да го туркаат Хамас, а САД треба да го туркаат Израел – тоа се ветувања што не можеме да ги исполниме во петте дена што преостануваат до новата администрација“, рече Милер.
„Затоа“, објасни Милер, „критично е сите вклучени страни да видат дека САД се во просторијата и дека кога даваат ветувања, тоа се долгорочни ветувања. Вклучувањето на тимот на новоизбраниот претседател Доналд Трамп во преговорите Беше неопходно за да се постигне договор.
Генералниот секретар на ОН, Антонио Гутереш, кој често го критикуваше Израел од избувнувањето на војната, исто така го поздрави прогласувањето на прекинот на огнот.
„Ги пофалувам посредниците – Египет, Катар и Соединетите држави – за нивните посветени напори во формулирањето на договорот“, рече тој во средата навечер. „Нивната бескомпромисна заложба за изнаоѓање дипломатско решение беше клучна за ова достигнување. Ги повикувам сите страни да ги задржат своите обврски и да го имплементираат договорот. „Од суштинско значење е прекинот на огнот да ги отстрани значајните безбедносни и политички пречки што ја спречуваат испораката на помош низ Газа, за да можеме значително да ја зголемиме итната хуманитарна поддршка што спасува животи. Хуманитарната ситуација е на катастрофално ниво“, рече тој.
Тој додаде: „Завршувањето на окупацијата и постигнувањето договорено решение за две држави, во кое Израел и Палестина живеат рамо до рамо во мир и безбедност, во согласност со меѓународното право, релевантните резолуции на ОН и претходните договори, останува итно. Само преку остварливо решение за две држави може да се остварат аспирациите на двата народа“.
