За да прекине војната во Украина, НАТО ќе мора да се согласи дека нема да се шири, а Украина ќе мора да се откаже од дел од територијата. Ова е затоа што Украина загуби на бојното поле. Таа сега е земја со можеби 20 милиони луѓе, главно постари, бидејќи младите главно заминаа. САД требаше да го сопрат проширувањето на НАТО во 2021, и немаше да има никаква војна. Сепак, во оваа фаза, САД и Русија треба да ја завршат војната, дури и со украински загуби. НАТО да го „загуби образот“ е многу подобро од губење на цела Украина, и многу подобро од нуклеарна војна, вели Џефри Сакс, американскиот економист и професор на Колумбија универзитетот, еден од најбараните светски аналитичари за геополитичките случувања и за односот на САД со другиот дел од светот, во интервју за МКД.мк.
Освен како економски советник на двајца руски и двајца украински поранешни претседатели, Сакс му беше советник и на поранешниот југословенски премиер Анте Марковиќ. Тој во однос на случувањата во Југославија смета дека поделбата на Србија, создавањето на Косово и формирањето на базата Бондстил е суштината на НАТО-бомбардирањето на СР Југославија во 1999 година. 78-дневното бомбардирање на Белград беше невиден и апсолутно лош потег, но се случи затоа што Балканот во текот на деведесеттите години на минатиот век стана стратегиски важен за САД и се бараа фигури и во Југоисточна Европа, смета Сакс. Поради неговите ставови околу Украина и она што го прави Белата куќа Сакс за американските медиуми стана персона нон грата.
Тој на 3 октомври со видеообраќање ќе биде дел од меѓународната конференција „Кооперативен мултиполарен систем: Во потрага по нов светски поредок“ во Скопје. Конференцијата ја организира Центарот за глобални промени при Филозофскиот факултет во Скопје, кој го води професорката Билјана Ванковска. Насловот на рефератот на Џефри Сакс на оваа конференција е „Геополитика на мирот и падот на доминацијата на САД“.
Како поранешен економски советник на двајца руски и двајца украински претседатели, уште од самиот почеток застапувате став спротивен на мејнстримот во Соединетите Американски Држави во врска со војната во Украина. Вие велите дека војната била испровоцирана, што ѝ дало на Русија делумно право да интервенира. Каков е Вашиот став за тоа денес?
-Ова е војна против проширувањето на НАТО, и таква е уште од нејзиниот почеток во 2014. Во 1994 година, за време на владата на (Бил) Клинтон, САД усвоија план за ширење на НАТО на исток, вклучувајќи ја Украина. САД го спроведуваат тој план веќе 30 години, вклучувајќи ја американската улога во уривањето на украинскиот претседател Виктор Јанукович во 2014, кој беше против влегување во НАТО. Токму превратот во 2014 година ја испровоцира оваа војна. САД веруваа дека можат да ѝ го одземат на Русија влијанието во Украина, дека Русија ќе престане да биде голема сила, став изразен во 1990-те од страна на Збигњев Бжежински.
Како би реагирале САД во слична ситуација? Кога, на пример, Русија би раширила некои од своите „одбранбени“ сојузи сè поблиску и поблиску до американските граници?
-САД ја усвоија Мороовата доктрина во 1823, порачувајќи им на големите европски сили дека не смеат да се шират и да се мешаат во Соединетите Држави. Кога Советскиот Сојуз се обиде да постави воена база со офанзивни нуклеарни оружја на Куба во 1962, САД беа спремни за војна. САД никогаш не би прифатиле руска или кинеска воена база во близина на американските граници. Што значи дека САД наметнуваат доминација, а не реципроцитет. „Правете го тоа што го кажуваме, а не тоа што го правиме“.
Сите теории на заговор за некаков вид тајни друштва, за лобија на воено-индустрискиот комплекс, приватни безбедносни компании што работат за државни интереси, по сите овие случувања во светот, не само во Украина, некако излегоа од маглата, се тргна превезот на мистеријата. Какви се Вашите превидувања за иднината на овие случувања?
-Намерата на САД да наметнат доминација во сите делови на светот не е теорија на заговор, туку поставена цел на неоконзервативците, кои доминираат со американската политика уште од крајот на Студената војна.
Инсистирате дека мирот во Украина треба да се обнови со преговори. Сега, во оваа фаза на војната, дали тоа воопшто е можно без територијални концесии од Киев и губење на образот на НАТО?
-Не е можно. За да прекине војната, НАТО ќе мора да се согласи дека нема да се шири во Украина, а Украина ќе мора да се откаже од дел од територијата. Ова е затоа што Украина загуби на бојното поле. Таа сега е земја со можеби 20 милиони луѓе, главно постари, бидејќи младите главно заминаа. Во Украина има повеќе од 500.000 загинати. Русија е многу поголема и многу помоќна, и е нуклеарна суперсила. Целата војна е дебакл. САД требаше да го сопрат проширувањето на НАТО во 2021, и немаше да има никаква војна. Сепак, во оваа фаза, САД и Русија треба да ја завршат војната, дури и со украински загуби. „Губењето образ“ на НАТО е многу подобро од губење на цела Украина, и многу подобро од нуклеарна војна (што не треба ни да се каже).
Целото интервју може да го прочитате на МКД.мк
