Во средата Европската комисија одлучи формално да ја затвори постапката против Полска според членот 7, откако оцени дека повеќе не постои ризик од кршење на владеењето на правото во таа земја.
„Денеска е важен ден за владеењето на правото во Полска и во Европската унија. По повеќе од шест години и по позитивните чекори преземени од полските власти, како и со силна поддршка од земјите-членки, сега ја затворам постапката за член 7 против Полска“, рече потпретседателот на Комисијата за вредности и транспарентност, Вера Јоурова.
Во средата Комисијата го повлече образложениот предлог од 2017 година, врз основа на кој беше отворена постапката против Полска. На 6-ти мај, Комисијата објави дека има намера да ја прекине постапката против Полска по дискусијата за ова прашање на Советот за општи работи. Тој состанок се одржа на 21-ви мај, а сите членки го поддржаа соопштението на Комисијата, освен Унгарија.
Во текот на осумте години на власт, претходната полска влада предводена од суверенистичката националистичка партија Право и Правда (PiS) спроведе низа реформи во судството, со што се доведе во прашање поделбата на власта и независноста на судството, како и слободата на медиумите. Поради ова, на Полска ѝ беа блокирана од милијарди евра наменети во европскиот буџет.
Новата полска влада предводена од премиерот Доналд Туск, која ја презеде функцијата во декември минатата година, најави дека ќе обезбеди повторно воспоставување на независноста на судството и ќе го поништи она што претходната влада го направи во таа област.
Комисијата ги отфрла критиките дека го затвора случајот поради обична промена на власта во Полска, бидејќи не е многу променето откако новата влада на поранешниот челник на ЕК стапи на функција.
Комисијата наведува дека новата полска влада признала дека постои проблем, усвоила акционен план, иницирала серија законодавни и незаконски мерки за решавање на прашањата во врска со независноста на судскиот систем, дека признала дека европското законодавство презема првенство над националното законодавство и дека се обврза да ги спроведе одлуките на Судот на Европската унија и Европскиот суд за човекови права кои се однесуваат на владеењето на правото, вклучително и независноста на судството.
Членот 7 од Договорот за Европската Унија ја претставува т.н „нуклеарната опција“ против прекршителите на принципот на владеење на правото, бидејќи според оваа одредба правото на глас во Советот на Европската унија теоретски може да биде суспендирано доколку земјата сериозно и трајно ги прекрши принципите на кои е засновано (почитување на човековото достоинство, слобода, демократија, еднаквост, владеење на правото и почитување на човековите права, вклучително и правата на припадниците на малцинствата.)
Оваа мерка во краен случај досега не е употребена, а тешко дека некогаш ќе биде употребена, бидејќи за донесување на ваква одлука потребна е согласност од сите други земји-членки, што е тешко да се очекува.
Постапката од член 7 се води и против Унгарија, чија суверенистичка влада на премиерот Виктор Орбан со години е во конфликт со неолибералистичките елити во европските институции и во другите членки на ЕУ.
Самата постапка по член 7 се сведува на повремени дискусии на Советот за општи работи за состојбата на владеењето на правото во предметната земја, што всушност е еден вид притисок врз земјата-членка против која се води, но без никаков конкретни последици, додека крајната мерка е суспендирање на избирачкото право само теоретски можно, но во пракса тешко да се спроведе бидејќи секогаш ќе има земја што е против тоа.
