Европската унија сака да стане најголемиот инвеститор во изградбата на највисоката брана во светот, чија цел е да се направи Таџикистан енергетски независен од Русија и Брисел да биде конкурент на кинеските инфраструктурни проекти.
Хидроцентралата Рогун веќе беше планирана да се гради во Советскиот Сојуз, но плановите за проектот пропаднаа поради неговиот неуспех во почетокот на 1990-тите, пишува RTV SLO.
Инвестицијата во браната би била дел од иницијативата Глобална порта, објавена во декември минатата година од претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен, со која ЕУ сака да се натпреварува со кинеската иницијатива „Појас и пат“, во која Пекинг соработува на инфраструктурни проекти. ширум светот веќе цела деценија.
Таџикистан ја започна изградбата на браната и хидроцентралата Рогун во 2016 година, а проектот се очекува да донесе независност на централноазиската земја од руската енергија.
Европската инвестициска банка (ЕИБ) досега не учествувала во проектот, но како што дознава Ројтерс, се очекува ЕК неделава да побара од ЕИБ да стане најголемиот инвеститор во изградбата на браната, за која се вели дека е највисоката од ваков вид во светот.
Конечната цена на проектот е, како што се наведува, околу осум милијарди долари, од кои досега се издвоени три милијарди за изградба, главно добиени преку државни обврзници и приватни заеми. Неименуван претставник на ЕУ рече дека владата во Душанбе побарала од ЕУ финансиска и технолошка помош за завршување на проектот.
Помеѓу 2014 и 2020 година, ЕИБ инвестираше околу 182 милиони евра во Централна Азија, каде Русија и Кина веќе се борат за влијание во поранешните советски републики, што се само делче од инвестициите на ЕУ во други региони во светот.
Како што изјави за Ројтерс неименуван претставник на ЕУ, главната причина за инвестирање во хидроенергија е да им се помогне на Таџикистан и неговите соседи да постигнат независност од енергијата што сега ја добиваат од Русија.
Од почетокот на руската воена агресија против Украина, ЕУ и САД работат на изолација на Русија и намалување на нејзината зависност од нејзините енергетски извори, а за таа цел, Брисел и Вашингтон усвоија серија санкции против Москва.
На изградбата на браната се спротивстави Узбекистан, кој стравува од недостиг на вода за наводнување на полињата со памук поради браната на реката Вакш. Со висина од 335 метри, хидроцентралата Рогун според дизајнерите, е највисоката брана во светот. Со изградбата на огромна хидроцентрала, Таџикистан сака да стави крај на постојаните прекини на струја во земјата и да го распредели вишокот електрична енергија за извоз во Узбекистан и Казахстан.
Од енергетските извори, Таџикистан најмногу увезува нафта од Русија, додека Казахстан и Узбекистан најмногу гас, иако самите го произведуваат. Рускиот гас главно се доставува до области кои се добро поврзани со руската инфраструктура.
Како дел од иницијативата Глобална Порта, Европската Унија има намера да одвои 300 милијарди долари за развој на инфраструктурата ширум светот до 2027 година, обложувајќи се на транспарентни и одржливи проекти, кои треба да бидат противтежа на инфраструктурните проекти на Кина, кои често се придружени со нејасни услови за државно задолжување и обвинувања дека се гледа само во сопствената корист.
