Европа повеќе не треба да има илузии, рускиот претседател Владимир Путин го искористи мирот за да се подготви за војна, затоа Европската унија мора да работи на зајакнување на одбраната и да ја разгледа можноста приходите од замрзнатите руски средства да ги искористи за оружје за Украина, рече во средата претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен.
„Ако погледнеме наоколу, јасно е дека повеќе нема место за никакви илузии. Путин ги искористи мировните дивиденди за да се подготви за војна“, рече фон дер Лајен во својот говор на пленарната седница на Европскиот парламент во Стразбур.
Посочи дека е време да се започне „да се разговара за користењето на профитот од замрзнатите руски средства за заедничка набавка на воена опрема за Украина“.
Европските земји направија „важен прв чекор“ со планот да ги насочат приходите од замрзнатите руски средства во обновата на Украина, но земјите од групата Г7 не треба да застанат тука, според американската министера за финансии Џенет Јелен, според текстот на изјавата за печатот.
САД, ЕУ, Јапонија и Канада ги забранија трансакциите со руската централна банка и Министерството за финансии и замрзнаа околу 300 милијарди долари руски средства. Сега се разговара за нејзината потенцијална насока во обновата на Украина, која според некои проценки би требало да чини 486 милијарди долари.
Американските и британските власти предлагаат замрзнатите средства да бидат трајно запленети.
Извршната директорка на „Euroclear“ предупреди дека белгиското „средно решение“, според кое руските средства би можеле да послужат како колатерал за задолжување, всушност се запленување „на задната врата“.
„Користењето средства што не ви припаѓаат како колатерал е прилично блиску до индиректно заплена или идна обврска за заплена, што може да ги има истите ефекти на пазарите како директното заплена“, рече Мостри во интервју за Financial Times, објавен кон средината на февруари.
И директните и индиректните заплени би можеле да го изложат „Euroclear“ на тужби, нагласи таа.
Русија веќе предупреди дека би можела да возврати со конфискација на имотот на европските, американските и другите земји кои одлучуваат за таков чекор, кои се проценуваат на околу 280 милијарди евра.
Шефицата на ЕК вели дека многу европски илузии се разбиени во последните години – „илузијата дека мирот е постојан, илузијата дека економската благосостојба е поважна за Путин од уништувањето на слободна и демократска Украина, илузијата дека Европа прави доволно за себе на полето на сопствената безбедност, било да е тоа економско, воено, конвенционално или кибернетичко поле“.
Дон дер Лајан нагласи дека Европа „мора итно да се разбуди“, бидејќи многу се во прашање „нашата слобода и просперитет и мора да почнеме да постапуваме соодветно“.
Најави дека во следните неколку седмици ќе објави предлози за стратегија за европска одбранбена индустрија. Една од централните цели на таа стратегија ќе биде програма за европски инвестиции во одбраната, со приоритет на заедничките набавки.
„Тоа ќе ни помогне да ја намалиме фрагментацијата и да ја зголемиме интероперабилноста, но за да го направиме тоа треба колективно да испратиме силен сигнал до индустријата“, рече таа.
„На крајот на краиштата, се работи за тоа Европа да ја преземе одговорноста за сопствената безбедност. Ние немаме контрола врз изборите или одлуките во другите делови од светот и едноставно немаме време да го заобиколиме проблемот. Ние не можеме да дозволиме, со поддршка на нашите партнери или без неа, Русија да победи. А цената на несигурноста – цената на руската победа – е многу поголема од какви и да се заштеди што би можеле да ги направиме сега“, рече фон дер Лајен, апелирајќи до ЕУ да ги засили своите одбранбени напори.
Фон дер Лајен, која се кандидираше за нов петгодишен мандат на чело на Комисијата откако САД не ја поддржаа нејзината кандидатура за генерална секретарка на НАТО, посочува дека ЕУ треба да почне да работи на идната „европска безбедносна архитектура“.
Рече дека ЕУ веќе почнала да работи на тоа.
„Всушност, во последните неколку години, не само европските илузии беа уништени, туку и многу илузии за Европа – дека нема да го зачуваме единството соочени со војната на нашиот континент, дека нашите правила и поделби ќе нѐ спречат да обезбедиме масовна, финансиска, воена и политичка поддршка. Во последните повеќе од две години, Европа покажа дека ќе ја поддржува Украина онолку колку што е потребно, а ние исто така покажавме дека посуверена Европа не е само поста желба“, рече Фон дер Лајен.
Зајакнувањето на ЕУ на воен и одбранбен план нема да ја намали важноста на НАТО.
„Всушност, посуверена Европа, особено во областа на одбраната, е исто така клучна за зајакнување на НАТО“, рече таа.
Најави дека во следните неколку седмици ќе објави финансирање за Програмата за поддршка на производство муниција (ASAP), која ќе овозможи производство на над два милиона гранати до крајот на 2025 година.
Фон дер Лајен вели дека војната можеби не е веројатна, но не е ниту невозможна.
„Не треба да се преувеличува можноста за војна, туку треба да се биде подготвен за тоа, а подготовките започнуваат со потребата за итна изградба и модернизација на вооружените сили на земјите-членки. Во тоа, Европа треба да се стреми да развие и произведе нова генерација на борбена оперативна способност и да обезбеди дека има доволно материјална и технолошка супериорност што можеби ќе ни треба во иднина. Тоа значи силно зајакнување на нашите капацитети во одбранбената индустрија во следните пет години“, рече претседателката на Европската комисија.
