Излегоа на виделина манипулациите на СДСМ дека Груевски немало да го добие мандатот

Рокот кога претседателот Иванов требаше да го довери мандатот за формирање влада на кандидат на партијата, односно партиите што освоија најголем број мандати на предвремените парламентарни избори одржани на 11 декември минатата година, беше до денеска.

Мандаторот во рок од 20 дена од денот на доверувањето на мандатот, на Собранието му поднесува програма и го предлага составот на владата. Владата, на предлог на мандаторот и врз основа на програмата, ја избира Собранието со мнозинство гласови од вкупниот број пратеници.

Со ова паднаа во вода манипулациите на опозицискиот лидер Зоран Заев и соросовите платеници, дека Груевски и ВМРО-ДПМНЕ немало да го добијат мандатот за формриање на новата Влада. Заев во изјава за медиумите една недела по изборите на кои доживеа пораз рече дека  “мандат добива коалиција која ќе докаже дека има 61 пратеник“.

Претседателот на Република Македонија го доделува мандатот на оној претседател на партија, на политичка партија или политички партии, коалиции коишто ќе докажат дека имаат мнозинство во Парламентот. Тоа значи минимум 61 пратеник, рече Заев на 20-ти декември одговарајќи на новинарско прашање што очекува од претседателот Иванов, на кого ќе биде доделен мандатот.

Деветтиот македонски парламентарен состав, кој има 120 народни избраници, се конституираше на 30 декември минатата година. Најмногу пратеници има коалицијата предводена од ВМРО-ДПМНЕ 51. Коалицијата предводена од СДСМ има 49 мандати, ДУИ 10, Беса – 5, Алијанса на Албанците – 3 и ДПА – 2. Во овој парламентарен состав нема народни избраници од дијаспората поради недоволен број освоени гласови.

Лиде­рот на ВМРО-ДПМНЕ Ни­ко­ла Гру­ев­ски во денешното интервју за „Дневник“ вели дека ќе се обиде да сос­та­ви вла­да, но не по се­ко­ја це­на.  – Ако се оди по до­се­гаш­ни­те ус­та­но­ве­ни прин­ци­пи во Ма­ке­до­ни­ја, би тре­ба­ло да сос­та­вам вла­да. Ако се пре­кр­шат, се е мож­но, ве­ли Гру­ев­ски, по по­вод плат­фор­ма­та што ја об­ја­ви­ја ал­бан­ски­те пар­тии од Ма­ке­до­ни­ја, а чие ис­пол­ну­ва­ње е ус­лов за тие да ко­а­ли­ра­ат со ед­на од две­те ма­ке­дон­ски пар­тии во ид­на­та вла­да.

Во случај ДУИ да одлучи да коалицира со вто­ра­та на­мес­то со пр­ва­та пар­ти­ја, со по­ра­зе­ни­от на­мес­то со по­бед­ни­кот, Груевски вели дека тоа ќе зна­чи ут­вр­ду­ва­ње на ед­на но­ва прак­ти­ка и тра­ди­ци­ја во Ма­ке­до­ни­ја на ко­ја, како што вели, „ние се­ка­ко ќе се прис­по­со­би­ме, не са­мо се­га, ту­ку и во ид­ни­на“.

Ако ВМРО-ДПМНЕ ка­ко по­бед­нич­ка пар­ти­ја би­де изиг­ра­на од ДУИ, не­за­вис­но кои ќе би­дат при­чи­ни­те за тоа, би­де­те убе­де­ни де­ка нас­ко­ро ВМРО-ДПМНЕ ќе се вра­ти на го­ле­ма вра­та во вла­да­та и тоа нај­мал­ку два ман­да­та по ред. И ќе би­де­ме без как­ва би­ло об­вр­ска при сос­та­ву­ва­ње­то на вла­да­та, истакнува Груевски во интервјуто за „Дневник“.

Каракамишева: Согласно Уставот, може да има само еден мандатар

На изборниот победник мора да му се остави толку време колку што е потребно за да се договори владина коалиција која ќе одговара на изборните резултати, нагласува професорката во интервју за Телеграф.мк.

Никаде во Уставот не е наведено дека претседателот на државата треба мандатот за формирање на владата да му го додели на друг мандатар доколку мандатарот на партијата што освоила најголем број гласови не успее да состави влада. Согласно Уставот, може да има само еден мандатар. Уставот не предвидел резервен, или втор мандатар нагласи професорката Тања Каракамишева пред денешното доделување на мандатот за формирање влада од страна на шефот на државата.

Таа за Телеграф.мк објаснува дека не смее да се повтори грешката од 1992 година кога тогашниот претседател Киро Глигоров го прекрши Уставот со доделувањето на мандатот за состав на влада на Бранко Црвенковски.

Ако коректно и без политичко-партиски навивања се чита членот 90 од Уставот, може да се види точната намера на уставотворецот кога ја напишал на конкретниот начин. А намерата е во ниту еден случај, макар и теоретски, да не се остави правна можност да се заобиколи изборниот победник и да се навлезе во водите на политичкиот волунтаризам. Не случајно членот 90 не регулира поинаква ситуација од единствената логична и можна. Не случајно Уставот не содржи уште една уставна одредба каде што ќе биде регулирано што во случај ако мандатарот не успее да состави влада во уставно утврдениот рок од 20 дена. Уставотворецот намерно не оставил простор да се формираат некакви вештачки постизборни мнозинства преку кои би се изиграла изборната волја на мнозинството граѓани во државата. Ставот 1 од член 90 прецизно регулира кој е мандатар во државата. Согласно Уставот, може да има само еден мандатар. Уставот не предвидел резервен, или втор мандатар. Ниту Уставот, ниту Законот за влада, ниту Деловникот на Собранието, ниту кој било друг правен акт во земјата не регулира резервна варијанта која би се применила ако мандатарот не успее да состави влада во уставниот рок од 20 дена. Во членот 90 од Уставот прецизно е уредено дека Претседателот на РМ е должен во рок од десет дена од конституирањето на Собранието мандатот за состав на Владата да го довери на кандидат на партијата, односно партиите што имаат мнозинство во Собранието. Од овој член, како и од сите натамошни членови јасно може да се согледа дека Уставот не регулира резервна постапка која би настанала ако мандатарот не успее да состави Влада во рокот од 20 дена. Тоа значи дека постапката мора да се врати од почеток и согласно Уставот истиот мандатар да проба повторно да состави Влада. На изборниот победник мора да му се остави толку време колку што е потребно за да се договори владина коалиција која ќе одговара на изборните резултати.

За жал, во РМ еднаш ни се случи противуставно формирање влада во 1992 година кога тогашниот претседател на РМ, Киро Глигоров, го прекрши Уставот со доделувањето на мандатот за состав на влада на Бранко Црвенковски кого практично противуставно го назначи за мандатар. Оваа противуставна практика не смее да биде повторена од страна на претседателот Ѓорге Иванов, бидејќи институциите во државата мора да работат и да дејствуваат исклучиво по словото на Уставот и на законите во земјата, како и согласно принципот на владеење на правото, а не согласно политичките потреби на политичарите. Секое излегување од рамката и од содржината на уставните норми ќе значи своеволно толкување на највисокиот правен акт во земјата, што е недозволиво и спротивно на Уставот – објаснува професорката за Телеграф.мк.