Терор, масакри и саботажа – по Големата патриотска војна, советските власти се бореле со нацистичките соучесници уште десет години. Најжестока конфронтација имаше во Западна Украина – со подземјето Бандера. За тоа кого ловеле бандитите и како биле уништени од специјалците – објавува РИА Новости според материјали од руските служби.
Мајстори на шумата
Организацијата на украинските националисти на Бандера до крајот на војната имаше неколку стотици илјади милитанти. Тие жестоко се спротивставија на Црвената армија. По поразот на Вермахтот, националистите се префрлија од отворени судири во герилска војна, што беше олеснето со густите шуми во речиси цела Западна Украина.
Многу од тие националисти во еден момент тренираа во логорите на германското разузнавање Абвер и беа добро вооружени.
Работевме во групи од 8-12 луѓе. Тие ги напаѓаа политичките работници, службениците за спроведување на законот и луѓето лојални на советската влада, вклучувајќи лекари, инженери, наставници. Мачени, ограбени, силувани. Убиени се цели семејства, не штедејќи ги децата.
По крвавите напади, Бандера исчезнал во шумите без трага. Ним им помогнаа не само некои локални жители кои ги сметаа бандитите за борци за независност, туку и западните разузнавачки служби.
Внимателно беше заговарана широка подземна мрежа, групите контактираа само преку доверливи врски, водачите редовно ги менуваа знаците за повици и локациите.
„Нептун“ и „Аларм“
Тие се обидоа да ги уништат националистите со авиони и артилерија. Сепак, територијата беше премногу огромна, а милитантите ги маскираа утврдените подземни засолништа.
Потоа решија да постапат поинаку – искусни офицери на НКВД (Народен комесаријат за внатрешни работи) почнаа да регрутираат локални жители. Тие им објаснија на луѓето: деновите на Бандера се избројани, бескорисно и опасно е да им се помогне.
Многу „симпатизери“ веќе беа уморни од тотален терор и поволно се согласија да соработуваат со властите. Во секоја куќа беше невозможно да се направи заседа, па на наводните места за собирање на националистите беа поставени мали преносливи уреди „Аларм“. Штом луѓето од Бандера ќе се појават на прагот, сопственикот тивко го притиска копчето, испраќајќи сигнал до најблиската полиција. Потоа тивко го додава психотропниот лек Нептун-47 во чај, алкохол, супа или друга течност. Апчињата за спиење делувале неколку часа, а заматената состојба на приведените им овозможила на службениците на НКВД да добијат што повеќе информации.
„Кртови“ на НКВД
Покрај тоа, специјалните служби ги воведоа таканаречените кртови во редовите на луѓето од Бандера – офицери на НКВД кои зборуваа на локалниот дијалект. Биле привлекувани и уапсените бандити – што за нив тоа било шанса за помилување.
Тајните агенти ги предале настапите и лозинките на Бандера. Така, во пролетта 1950 година, тие успеаја да се зближат со еден од водачите на националистите – Роман Шукевич.
На почетокот на март, вработен во МГБ (Министерство за државна безбедност на СССР) со знакот за повикување „Роза“ контактирал со врската на Шукевич, Дарија Гусијак. Таа била приведена и по дводневен распит било откриено дека се крие во близина на Лавов во селото Белогоршча. Таму веднаш беше испратена засилена работна група, предводена од легендарниот советски разузнавач Павел Судоплатов.
Куќата беше опколена, тие понудија да се предадат, но Шукевич отвори оган и тој беше ликвидиран. Шефовите на агенциите за спроведување на законот беа незадоволни: Сакаа да се фати жив водачот. Учесниците во операцијата не добија никакви награди.
„Последниот херој”
Групите националисти конечно беа уништени до 1955 година. Од нивна рака загинаа околу 30 илјади војници на Црвената армија, вработени во НКВД, Министерството за државна безбедност, партиски работници, како и обични цивили. И четири години подоцна, Степан Бандера беше убиен во Минхен.
Попладнето на 15 октомври 1959 година, по прошетка се вратил дома и, отпуштајќи ги своите телохранители, се качил во својата соба. Таму го чекал агентот на КГБ Богдан Сташински. За неколку месеци следење, тој темелно го проучувал дневниот режим и навиките на Бандера.
Тој пукал од пиштол-шприц со калиум цијанид и брзо исчезнал. Соседите слушнале врисоци, повикале брза помош, но Бандера починал на пат кон болница.
Во 2010 година, претседателот на Украина Виктор Јушченко на националистот му ја додели титулата Херој на земјата: „За непобедливоста на духот во поддржувањето на националната идеја, саможртвата во борбата за независна украинска држава“.
Подоцна, Окружниот административен суд во Доњецк го поништи декретот и му ја одзеде титулата на Бандера.
Сепак, во 2021 година, пратениците на Врховната Рада му се обратија на Володимир Зеленски со барање да се врати указот на Јушченко и да се прошири на Шукевич.
Зеленски не донесе одлука. За Бандера, тој зборуваше прилично рационализирано: „Мислам дека сите луѓе кои ја бранеа независноста на Украина се навистина нејзините херои. Имаме еден чекор од херој до непријател. Го разбирате односот кон историјата на Степан Бандера. Нема недвосмисленост. Ми се чини дека нема потреба да се провоцира украинското општество и да се одговори на оние прашања на кои времето треба да одговори“.
Меѓутоа, современите украински неонацисти веќе направија избор: го имаат Бандера на знамињата, ги носат неговите портрети во поворки со факели. Ова е нивниот главен лик.
