Кина изрази сериозна загриженост поради потврдата на Меѓународната агенција за атомска енергија (МААЕ – IAEA), која се надоврза на изјавите на американски функционер, во врска со плановите на Вашингтон и Лондон да ја снабдат Австралија со подморници на нуклеарен погон, соопшти во средата кинеското Министерство за надворешни работи.
„Решително се спротиставуваме на тоа што трите земји ја присилија МААЕ на тоа“, рече портпаролот на кинеската дипломатија Ванг Венбин во средата на редовниот брифинг со новинарите во Пекинг.
Од МААЕ објавија дека САД, Австралија и Велика Британија „мора да примената заштитни мерки“ и дека се „доследни во глобалното неширење нуклеарното оружје“ во поглед на планот Австралија да биде снабдена со подморници на нуклеарен погон.
„Во нивната комуникација, членките на AUKUS повторно ја потврдија својата претходно изречена обврска за зачувување на интегритетот на режимот за неширење на нуклеарното оружје и заштитните мерки на Агенцијата остануваат темелната цел во однос на AUKUS“, се наведува во соопштението на МААЕ без преседан кога станува збор вооружувањето.
САД, Велика Британија и Австралија, кои во септември 2021 година ненајавено го објавија новиот одбранбен сојуз AUKUS, во понеделникот открија поединости на Канбера да ѝ обезбедат јуришни подморници на нуклеарен погон на почетокот од следната деценија со цел да се спротистави на кинеските амбиции во индопацифичката подрачја.
Обраќајќи се на церемонија во американската морнаричка база во Сан Диего, во придружба на австралискиот премиер Антони Албанезе и британскиот премиер Риши Сунак, американскиот претседател Џо Бајден го нарече договорот во рамките на партнерството AUKUS дел од „заедничката предаденост на слободниот и отворен Индо-пацифик со двата најпостојани и најспособни сојузници“ на Америка.
Според договорот, САД ќе ѝ продадат три американски подморници од типот на „Virginia“ на нуклеарен погон со можност за докупување уште две. Велика Британија кон крајот на 2030-те години ќе започне со испораките на Австралија на нуклеарните подморници од новата класа „SSN-AUKUS“.
Покрај тоа, се планира американско-британски подморнички ротирачките сили функционално да бидат воспоставени до 2027 година, како дел од првата фаза од долгорочниот план на Австралија за снабдување со нуклеарните подморници, кој веќе е започнат. Во очекување на формирање на ротирачките сили, американските и британските подморници ќе престојуваат во австралиските води за заеднички вежби.
