Двајца терористи кои учествувале во нападот на градското собрание на Крокус најверојатно добиле инструкции кога патувале во Турција, а останатите биле пронајдени и вклучени во злосторството веќе на руска територија, дознава „Известија“.
Според информиран извор, наградата од 500 илјади рубљи (нејасно е дали истата сума требало да ја добијат и по извршувањето на масакрит – вкупно помалку од 10.000 евра -з.р.), која еден од терористите го потврди при сослушувањето, се пари ветени не на секој член на групата, туку на сите заедно. Освен тоа, организаторите на злосторството во „Крокус“ требало истовремено да подготвуваат терористички напад во една од земјите од Централна Азија, но тој бил спречен. Кој стои зад варварското злосторство во Красногорск – ИСИС или украинските специјални служби, и кои се аргументите во корист на секоја од овие верзии?
Како е формирана групата терористи?
Вечерта на 24-ти март, сторителите на терористичкиот напад во „Крокус Сити Хол“ почнаа да се носат во Окружниот суд Басман во Москва за да се определи превентивна мерка. Тие се обвинети во кривично дело за тероризам покренато од рускиот Истражен комитет (член 205 од Кривичниот законик на Руската Федерација).
Прв обвинет е Далерјон Мирзоев – има 32 години, татко на четири малолетни деца. Откако влегол во Русија, имал привремена регистрација за три месеца во Новосибирск, но таа истекла. Второобвинет е Рачабализода Муродали, 30 години, со незавршено средно образование, оженет, има едно дете, без криминално досие. Пред полноќ, судот доби материјали во врска со Мухамедсобир Фајзов и Шамсидин Фаридуни.
Истрагата побара од судот да го затвори рочиштето за да не се откриваат информации за жртвите и да се избегне заканата за нарушување на тајноста на истрагата. И на Мирзоев и Муродали одреден им е притвор од два месеци – до 22 мај. Судските рочишта за случаите на другите двајца обвинети се во тек.
Вечерта на 24-ти март, на списокот на загинатите како резултат на нападот имаше 137 лица. Речиси уште 180 се ранети. Од нив, 142 пациенти остануваат во болниците, 32 се отпуштени.
Според „Известија“, зад терористичкиот напад во „Крокус“ стоела организирана група која подготвувала напад и во една од централноазиските земји, но тој бил спречен. Што се однесува до терористичкиот напад во руската престолнина, неговите учесници тешко можат да се наречат организирана терористичка ќелија во класична смисла – таа не постоела во рамките на ниту една структура, туку е формирана буквално неколку седмици пред терористичкиот напад.
Според изворот на Известија, двајца нејзини учесници добиле инструкции кога патувале во Турција, а другите биле регрутирани на руска територија. Згора на тоа, за ова биле избрани луѓе за кои претходно не било познато дека се придржуваат до радикалниот ислам, така што на специјалните служби ќе им биде потешко да спречат терористички напад во фаза на подготовка со помош на нивната мрежа на агенти.
„Прелиминарните податоци со кои располага истрагата покажуваат дека извршителите на терористичкиот напад во „Крокус“ се сретнале пред околу 3-4 седмици и претходно не оставиле докази за нивните врски со радикалните исламистички групи на јавниот простор, социјалните мрежи“, нагласил соговорникот. Во разговор со Известија, специјалист од областа на антитерористичката безбедност рекол: „Најверојатно, имаме работа со случаен избор на лица, кои немаат пари и биле радикализирани од нивниот религиозен авторитет.
Непосредните подготовки за терористичкиот напад започнале неколку седмици пред тој да се случи. На 4-ти март еден од криминалците пристигнал од Турција во Русија – на снимката од сослушувањето се претставува како Шамсудин Фаридуни.
На 7-ми март тој се појавил во „Крокус“ – тој ден имашло концерт на италијанскиот тенор Алесандро Сафина. Терористот случајно завршил на фотографии направени од фотограф на „Крокус“. Веројатно за време на оваа посета тој го проучувал изгледот на зградата, локацијата на безбедносните пунктови и развил патишта за бегство.
Можно е, вели изворот на Известија, терористичкиот напад да бил планиран за еден од деновите веднаш по 7-ми март – на 8-ми Григориј Лепс, одржа концерт во „Крокус“, на 9-11 март.
Дотогаш, очигледно, се регрутирани и другите директни учесници во терористичкиот напад.
Најмногу информации во отворени извори има за најмладиот од нив, 19-годишниот Мухамедсобир Фајзов. Очигледно, најмалку неколку години живеел во Иваново, работејќи како стилист во фризерски салони. Прво во синџирот на берберници „Плошчадка“, потоа во салонот „MyStyle“ во село Тејково, на 30 километри од Иваново.
„Тој работеше кај нас од ноември (2023 година) до јануари (2024 година), а потоа си замина бидејќи не беше задоволен со платата. Никогаш не зборуваше за политика – кога не работеше, седеше на телефонот“, изјави за Известија сопственикот на „MyStyle“.
Во Теиково, Фајзов одел во теретана. „Учел кик-бокс или тајландски бокс со друг тренер“, рече Андреј Курбатов, тренер на ММА клубот Теиково.
По јануари, кога Фајзов се откажал од работата во „MyStyle“, неговите траги се губат извесно време. И тој се појавува во февруари во Москва, во хостел во близина на автопатот Дмитровское. Тој живеел таму со Фаридуни, но периодично се појавувале и други гости, изјави администраторот на хостелот.
„Ништо посебно, апсолутно обични гости, тие живееја тивко, не се покажуваа“, рече таа.
Меѓу нив е и Далерјон Мирзоев. Одговарајќи на прашања од безбедносните службеници при првото испрашување, тој рече дека човек по име Абдуло, кого го запознал преку Телеграм, купил автомобил и сакале да работат заедно како таксисти. Но, работата не успеала, а Мирзоев се согласил со предлогот да учествуваат во терористичкиот напад.
Засега нема точни информации за другиот терорист Рачабализода Муродали.
Како се одвивало регрутирањето терористи?
Судејќи според сведочењата на уапсените, регрутирањето било извршено на патформата Telegram, од мрежа канали кои се претставуваат како вахабистички проповедници.
„На Telegram пишуваше проповедник, а потоа и неговиот помошник, без име, без презиме, без ништо. Тој понуди пари. 500 илјади (рубљи). Да се убие, без разлика кој“, рече Шамсудин Фаридуни за време на првичното испрашување веднаш по апсењето.
Според осомничениот, 250 илјади биле префрлени како аванс. Изворот на „Известија“ појаснува важен детал: 500 илјади се хонорар што му е ветен не на секој терорист поединечно, туку на целата група.
Далерјон Мирзоев бил регрутиран преку Telegram.
„Ова не беше притаен ќелија на терористи или фанатици во класична смисла. Наместо тоа, тие беа претворени во овие омоти за бонбони за две-три седмици. Нивниот духовен водач, не мора да биде на руска територија за ова; сè може да се контролира од далечина“, објаснива за „Известија“ специјалист од областа на антитерористичката безбедност. „Тоа беа случајно избрани изведувачи со исклучително ниско ниво на интелигенција и критичко размислување. Ова им овозможи на нивните духовни лидери, кои се умешни во различни техники и методи на регрутирање и психолошки притисок, да ги претворат таксистите и берберите во терористи“, додава.
Посебно за одбележување е фактот што двајца терористи престојувале во Турција пред нападот, изјавил друг соговорник на „Известија“.
„Во Турција сега живеат вахабистички проповедници кои беа осудени во отсуство и ставени на листата на барани лица во Русија, на пример, Абдула Костекски и Абу Умар Саситлински. Таму немаат проблеми, имаат свој медиумски центар преку кој проповедаат“, потенцира експертот.
Фактот дека проповедите на интернет се вообичаен метод за регрутирање, за „Известија“ го потврдил и религиозниот научник, доктор по историски науки Роман Силантиев.
„Емисар на ИСИС знае каде да оди за да регрутира луѓе – меѓу парохијаните на одредена џамија или канал на Telegram. Ако проповедниците како Костекски или Саситлински ја имаат ‘славата’ дека се симпатизер на ИСИС, тогаш токму меѓу нивните следбеници треба да бараме борци. Ако некое лице се прејавило како следбеник на мрежата, ако сака и слуша, тогаш најверојатно ги има истите ставови. Затоа, еве избор на вистинските луѓе со вистински ставови – обидете се да најдете милитанти меѓу нив. Ова во голема мера ја поедноставува работата“, вели
Кој би можел да регрутира
Идентитетот на регрутерите е отворено прашање, сметаат соговорниците на „Известија“. Достапните информации покажуваат дека тоа би можело да бидат и самите структури на ИСИС и украинските специјални служби зад нив.
„Се разбира, директните регрутери веројатно биле радикални исламисти од Исламската држава. Но, всушност, истите методи на регрутирање преку Telegram ги користат и украинските специјални служби, кои регрутираат млади луѓе да ги запалат кабинетите, воените канцеларии за регистрација и запишување и владините агенции#, вели соговорникот на Известија, специјализиран за оваа област. на антитероризмот.
„Мораме да признаеме дека ‘другарите’ од Украина знаат како да поттикнуваат криминални дејствија – палење воени канцеларии за регистрација и запишување, избирачки места – дури и граѓани на Русија кои го почитуваат законот. И ако докторите на науки веќе вршат саботажа, уверени дека извршуваат некои задачи на специјалните служби, тогаш можеби е уште полесно да ги поттикнеме луѓето на кои веќе не им е туѓо да прават такви злосторства“, смета Роман Силантиев.
Деталите од истрагата укажуваат на можна вмешаност во трагедијата не само на украински, туку и на западни разузнавачки служби, смета друг соговорник.
„Сериозните разузнавачки служби би можеле да најдат регрути за извршување на овој вид терористички напад, кои би можеле да ги изнајмат на украинските нацисти“, додаде тој. – Дозволете ми да ве потсетам дека Катиба Тавхид вал-Џихад и Хизб ут-Тахрир ал Ислами (и двете организации се забранети во Русија како меѓународни терористички организации) се ангажирани во работата на вклучување на граѓани од централноазиските републики во Русија во терористичкото подземје“.
Во настаните поврзани со терористичкиот напад во „Крокус“, има многу детали кои, иако индиректно, може да укажуваат на вмешаност на украинските специјални служби во планирањето на злосторствата.
Првиот е методот на регрутирање. Според соговорниците на Известија, украинските специјални служби тесно соработуваат со радикалните проповедници – истите Абдула Костекски и Абу Умар Саситлински.
„На пример, Анвар (Андреј) Деркач, украински новинар кој го прифати исламот, често зборува во име на овие проповедници. Тој бил тесно поврзан со Кримските Татари, со Хизб ут-Тахрир ал Ислами. Деркач е директно поврзан со украинските разузнавачки служби, неодамнешните протести во Дагестан беа изведени преку него. Многу следбеници на Хизб ут Тахрир ал Ислами се на територијата на Украина и се борат во таканаречениот баталјон Ичкерија како дел од украинските вооружени сили, забележува еден од соговорниците на Известија.
Вториот момент се дејствијата кои терористите ги презеле во обид да избегаат по злосторството. Владимир Путин во своето обраќање по повод трагедијата рече дека, според прелиминарните податоци, „подготвен е излез за терористите од украинска страна да ја преминат државната граница“.
Изворите на „Известија“ го потврдуваат овој факт. Се забележува дека првичната цел на бегалците можела да биде Белорусија.
„Тие отидоа токму кон Украина и Белорусија, иако беше многу пологично, откако извршија терористички напад, да се распаднат меѓу милионите мигранти кои работат овде, наместо да се преселат во добро контролирани погранични области. Ова може да значи дека тие се „фрлени во вода“. Им било ветен „излез“, но тие беа искористени и поставени, смета експерт за антитерористички активности.
Третиот аргумент е оружјето што го користат терористите.
„Ова е АК12 со маскирна боја, карактеристика на оружје што се користи конкретно во зоната за воздушна одбрана. Во Русија, речиси е невозможно да се добие такво оружје.
Ова води до претпоставката дека оружјето е транспортирано во Русија од украинска страна, како што се случи во случајот со убиството на новинарката Дарија Дугина и воениот дописник Влад Татарски.
Во моментов целото оружје што го оставиле терористите е испратено на балистички, форензички и други вештачења за да се разбере како тоа завршило во рацете на терористите, истакна изворот.
Во моментов, авганистанскиот огранок на ИСИС – Вилајат Хорасан, ја презеде одговорноста за нападот. Објавија порака и видео на својата веб-страница.
Во исто време, реакцијата на Вашингтон на она што се случи заслужува посебна анализа. Само неколку часа по трагедијата, портпаролот на Белата куќа, Џон Кирби недвосмислено изјави дека не гледа никакви индикации за „украинска трага“ во терористичкиот напад. Во текот на следните два дена, американските власти и печатот во голема мера се придржуваа до оваа верзија.
До крајот на истрагата за терористичкиот напад во „Крокус“, секое оправдување на Киев од Вашингтон треба да се смета како доказ, изјави на 24-ти март портпаролката на руското Министерство за надворешни работи, Марија Захарова.
„На крајот на краиштата, финансирањето на терористичките активности на организираната криминална група во Киев од страна на американските либерални демократи и учеството во корупциските шеми на семејството на американскиот претседател Џо Бајден трае многу години“, напиша дипломатката во нејзиниот Telegram канал.
Според разузнавачките служби, сега се уапсени 11 лица во врска со терористичкиот напад во „Крокус“. Покрај четворицата директни извршители, се работи за лица кои можеби се вклучени во подготовката и организирањето на нападот. Но, овие апсења очигледно не се последните.
„Ќе има повеќе апсења, без сомнение. Оние кои нарачале и платиле за терористичкиот напад и кои купиле оружје остануваат на слобода“, изјави еден од изворите на Известија.
Како се случил нападот
Регрутирани терористи го нападнаа „Крокус Сити Хол“ на 22-ри март. Инспекторите продолжуваат да ја реконструираат сликата на трагедијата.
Познато е дека првите истрели се слушнале околу 20 часот, откако бел автомобил Рено влета на паркингот на трговскиот центар. Терористите излегле од него. Најмалку двајца од нив имале ранци. Се претпоставува дека содржеле бензин, со кој подоцна ја запалиле концертната сала.
„На пат кон Крокус застанале на бензинска пумпа, купиле бензин и го ставиле во пластични шишиња. Потоа го искористиле за да ја запалат салата“, изјавил информиран извор за „Известија“.
Веќе на влезот отвориле оган врз посетителите, а пукањето продолжило во фоајето во близина на безбедносната рамка. Околу 20:03 часот терористите влегле во салата. Додека едни пукале во луѓе, други истурале бензин на столиците на неколку места одеднаш.
Во салата останале десетина минути, по што ја напуштиле зградата, се измешале со толпата и се оддалечиле со истиот автомобил. Автомобилот е следен со помош на паметни системи и надворешни камери за надзор и е забележан во областа Брјанск, каде што го фрлаат оружјето.
Двајца осомничени се приведени на лице место околу 23.30 часот, а уште двајца се засолниле во шумски појас. За нивно фаќање била организирана специјална операција во која учествувале до 300 воени лица и полицајци. Еден од можните терористи бил симнат од дрво каде се надевал дека ќе се сокрие, вториот бил пронајден со кучиња во грмушките.
