Петер Марки-Зај, заедничкиот кандидат за премиер на унгарските левичарски партии, ќе спроведе сеопфатна приватизација во здравствениот систем, посочува во написот Медиаворкс Центарот за вести. Актуелниот градоначалник на Ходмезовасархели, град во југоисточна Унгарија, зборуваше за ова на настан во кампањата во март 2018 година:
„…Јас сум убеден дека само драстичната приватизација може да ни помогне да излеземе од оваа конкретна ситуација што постои денес. Се разбира, друго прашање е што осигурувањето не треба да се приватизира. Тоа треба да биде таканаречен систем со еден плаќач, единствен субјект кој плаќа медицински трошоци. Со САД како исклучок, овој систем постои во речиси секоја земја. Во развиените земји. Значи, многу е важно, од солидарност и други размислувања, парите да се испраќаат од еден извор, но давателите на услуги навистина треба да бидат приватни даватели на услуги, да се натпреваруваат меѓу себе и одговорно да управуваат со своите финансии. “
Сè на сè, Питер Марки-Зај ќе ги приватизира медицинските услуги, болниците и центрите за амбулантска нега. Тоа би значело дека здравствените установи би функционирале на профитно ориентирана основа, наспроти сегашниот систем каде државата ги плаќа трошоците за здравствена заштита и ја сноси одговорноста.
Ова не е прв левичарски план за приватизација
Намерата за приватизација на здравствениот систем не е нова идеја на унгарските левичарски партии кои веќе направија неколку обиди за приватизација. Прво предводена од (поранешните премиери) Петер Медгеси, а потоа и Ференц Ѓурчани, поранешната левичарско-либерална влада – коалиција на Унгарската социјалистичка партија (МСЗП) и Алијансата на слободни демократи (СЗДСЗ) – веќе имаше планови за приватизација. Во јуни 2003 година, за време на мандатот на г-дин Медгиеси, беше поднесен предлог-закон до Националното собрание што ќе овозможи вклучување на приватниот капитал, како малцински сопственик, во работењето на здравствениот систем на Унгарија под одредени услови. По усвојувањето на законот, Фидес – актуелната владејачка партија – се жалеше до Уставниот суд (Аб), кој го поништи законот на крајот на годината. Во меѓувреме, Работничката партија иницираше обврзувачки референдум за ова прашање во есента 2003 година, а Фидес, исто така, ја здружи иницијативата.
Уставниот суд го поништи законот поради невалидност според јавното право, што значи дека не ја испитал содржината на законот, иако има добиено неколку претставки од политички партии и професионални организации. Референдумот, кој се одржа на 5 декември 2004 година, конечно беше прогласен за неважечки, но по одлуката на највисокиот суд, вистинското прашање беше другото прашање, двојното државјанство на Унгарците кои живеат надвор од границите.
Во тоа време, левичарско-либералните политичари водеа кампања за приватизација на болниците со слична жестокост и интензитет што се рефлектираа во изјавите на Марки-Зај од 2018 година, пишува Mediaworks. Сојузот на слободните демократи (СЗДСЗ), поранешна либерална партија, ја презеде водечката улога, при што шефот на партијата Габор Кунче ја нарече плебисцитарната иницијатива за отфрлање на приватизацијата предлог кој потсетува на комунистичките времиња. Тој беше дециден дека приватизацијата на некои услуги нема да го поскапи здравството.
Неговиот партиски колега, министерот за економија и транспорт Јанош Кока подвлече дека грижата нема да биде поскапа, но приватното финансирање може да ги направи болниците поефикасни.
Во својот одговор, Фидес го привлече вниманието на либералите на принципот дека здравјето на луѓето не е бизнис. „Инвеститорите очигледно сакаат да заработат пари, приватните болници не се добротворна услуга“, нагласија тие, додавајќи, сепак, секаде во светот каде што здравството е приватизирано, тоа поскапе.
Приватизацијата ја започна владата на Ѓурчани
Левицата не ги напушти своите планови за приватизација дури и подоцна: Лајош Молнап, министер за здравство во втората влада на Ѓурчани, забележа за време на дебата дека често го слуша зборот „профит“ што се користи како пцовка во врска со болниците.
„Ако нешто е профитабилно, тоа не е кривично дело. Не значи извоз. Само профитабилноста може да биде основа на јавно финансирана институција, во спротивно нема место под сонцето. Дури и ако институцијата и припаѓа на државата, таа не може да направи загуба“, рече Молнар.
Левичарската влада предводена од Ференц Ѓурчани ја започна приватизацијата на болниците на ниво на локалната самоуправа во 2003 година, при што некои градови склучија договор со приватни компании да ги водат нивните локални болници. Овие компании – вклучително и Хоспинвест, кој банкротираше во 2009 година – профитираа на унгарското здравство, а потоа оставија зад себе големи долгови кои општините можеа да ги финансираат само преку државна помош.
