Мики Маус, саканиот цртан лик кој се смета за пионер на анимацијата, првпат се појави во 1928 година. Според американскиот закон за авторски права, компанијата Дизни наскоро би можела да ги загуби ексклузивните права на некои од ликовите кои се најодговорни за универзалната популарност на брендот, вклучувајќи го и познатиот глушец што е нејзина маскота.
Мики Маус ќе влезе во јавна сопственост во 2024 година, 95 години откако беше создаден на 1 октомври 1928 година – периодот по кој истекува авторското право на уметничкото дело чиј автор е анонимен или чиј автор работел под псевдоним.
Даниел Маједа, заменик-шеф на Одделот за филмско право за авторски права на Правниот факултет во Лос Анџелес и долгогодишен адвокат за медиуми и забава, нагласува дека дури и кога истекуваат авторските права, постојат одредени ограничувања.
„Ќе можете да го користите ликот на Мики Маус како што беше првично создаден и да го ставите во вашите сопствени приказни или приказни за Мики Маус со оригиналниот лик. Но, ако го направите тоа на начин што ќе ги натера луѓето да размислуваат за „Дизни“ – што е неизбежно затоа што толку долго инвестирале во овој лик – тогаш теоретски „Дизни“ би можел да каже дека сте ги прекршиле нивните авторски права“, нагласи Маједа во интервју за Variety, пренесува Гардијан.
Мики Маус првпат се појави во црно-белиот цртан филм Steamboat Willie. Цртаниот филм беше пионер на анимацијата за синхронизирана употреба на звук – каде движењата на екранот одговараат на музиката и звучните ефекти, лансирајќи една од најпрепознатливите слики во филмот и телевизијата.
Според Националниот музеј на американската историја: „Со текот на годините, Мики Маус претрпе неколку трансформации во физичкиот изглед и личноста. Во раните години, подлиот и палав Мики повеќе личеше на стаорец, со долг зашилен нос, црни очи, мало тело со вретено нозете и долга опашка“.
Одредени аспекти на ликот што пошироката јавност ги препознава како дел од брендот „Дизни“ се неограничени за уметниците кои сакаат да ги искористат истечените авторски права. Доколку одредено дело ја збуни јавноста да мисли дека всушност е поврзано со „Дизни“, може да има големи правни последици.
„Авторските права се временски ограничени“, вели Маједа. „Заштитни знаци не се. Така, „Дизни“ би можел да ја држи трговската марка суштински засекогаш, сè додека тие продолжуваат да користат различни работи како што се заштитени, без разлика дали се тоа зборови, фрази, ликови или што и да е.
Дизни сè уште може да биде заштитен знак на одредени фрази или препознатлива облека што ја носат ликовите, како што е црвената кошула на Вини Пу, која стана јавна сопственост.
Во мај 2022 година, републиканскиот сенатор Џош Хејли од Мисури се најде на насловните страници за заканување на обемната листа на авторски права на корпоративниот гигант откако Дизни јавно се спротивстави на Законот за родителски права во образованието на Флорида, вообичаено познат како закон „не кажувај геј“.
Хејли рече: „Ерата на републикански спасувачки пакети за големите бизниси заврши. Благодарение на специјалната заштита на авторските права од Конгресот, корпорациите како Дизни заработија милијарди со помош на разни движења и активисти. Време е да ги одземеме посебните привилегии на Дизни и да воведеме нова ера на креативност и иновации“.
Оваа реакција на Холи Маџеда ја нарекуваа „чисто политичка“.
„Дизни беше многу активен во обидот да ги продолжи условите на авторските права“, вели Маједа. „Им беше продолжен мандатот за Мики и така натаму, но се сомневам дека ќе можат да добијат повеќе продолженија. Мислам дека ова ќе биде крајот на таквата практика“.
