Министрите за надворешни работи на земјите членки НАТО се состануваат во четврток за да ја одбележат 75-годишнината од Алијансата и да разговараат за натамошната помош за Украина.
На вториот ден од средбата во Брисел, министрите ќе го одбележат потпишувањето на Северноатлантскиот договор во Вашингтон, со кој е воспоставен трансатлантски политички и воен сојуз.
„Додека се соочуваме со сè поопасниот свет, врската меѓу Европа и Северна Америка никогаш не била поважна“, рече во средата генералниот секретар на НАТО, Јенс Столтенберг.
НАТО започна со 12 членки од Северна Америка и Европа, основан како одговор на растечките стравови дека Советскиот Сојуз претставува воена закана за европските демократии.Во неговата суштина е концептот на колективна одбрана, идејата дека нападот врз еден член се смета за напад врз сите, давајќи ѝ воена заштита на САД на Западна Европа.
Седумдесет ипет години подоцна, НАТО има 32 членки и ја врати централната улога на глобално ниво, откако руската војна во Украина ги поттикна европските влади повторно да ја видат Москва како главна безбедносна закана. Двете најнови членки на НАТО, Финска и Шведска, се приклучија под изговорот како директен одговор на руската инвазија на Украина во 2022 година, иако со децениивоено соработуваа и учествуваа на воените вежби на Алијансата.
„Ќе продолжиме да го зајакнуваме нашиот сојуз“, изјави Столтенберг за новинарите. „Ќе продолжиме да работиме со нашите партнери ширум светот за мир и безбедност“.
Русија во средата рече дека НАТО се вратил на размислување од Студената војна и дека нема место во „мултиполарниот свет“ што Москва се обидува да го изгради за да стави крај на доминацијата на САД.
Столтенберг во средата истакна дека Алијансата мора да обезбеди сигурна и предвидлива безбедносна помош за Украина на долг рок, така што таа помалку зависи од краткорочните доброволни придонеси и повеќе од институционализираната посветеност на Алијансата.Генералниот секретар на НАТО рече дека министрите ќе разговараат дека НАТО презема поголема одговорност во координирањето на набавката на воена опрема и обуката на украинската армија. Тие ќе разговараат и за повеќегодишен финансиски придонес за обезбедување помош за Украина.
Столтенберг предложи и пакет од 100 милијарди евра за следните пет години за да се обезбеди сигурна помош за Украина во случај на одредени политички промени.Според дипломатски извори, со тоа би се избегнала опасноста помошта за Украина да дојде во прашање во случај непредвидливиот Доналд Трамп да се врати во Белата куќа. Не е јасно дали таа бројка ќе биде прифатена од НАТО, кој одлуките ги носи со консензус.
Во четврток министрите ќе се сретнат и со украинскиот министер за надворешни работи Дмитро Кулеба. Кулеба изјави за Reuters дека ќе изврши притисок врз нив да обезбедат повеќе системи за противвоздушна одбрана Патриот за заштита од чести напади на руски балистички ракети.
„Партнерите ни дадоа различни системи за (воздушна одбрана), ние го цениме тоа, но тоа едноставно не е доволно, со оглед на обемот на војната“, рече Кулеба.„Земјите на НАТО би можеле да обезбедат повеќе патриоти доколку има политичка волја“,додаде.
