Станува збор за една од повознемирувачките сцени од древниот Египет, мумија на жена со ширум отворена уста во гримаса што изгледа како билен вресок, откриена во текот на археолошка експедиција во 1935 година во Деир ал-Бахари во близина на Луксор.
Научниците сега имаат објаснување за мумијата наречена „Жена која вреска“ откако со ЦТ скенирање извеле „виртуелна дисекција“. Се покажало дека можеби умрела во агонија и доживеала ретка форма на мускулно згрчување, наречен кадаверичен спазам, која се јавува во моментот на смртта.
Анализата покажа дека жената имала околу 48 години кога починала, боледувала од благ артритис на ‘рбетот и и недостасувале неколку заби, изјави професорот по радиологија на Универзитетот во Каиро, Сахар Салеем, која ја предводеше студијата објавена во петокот во списанието Frontiers in Medicine.
Нејзиното тело било добро сочувано, бидејќи било балсамирано пред околу 3.500 години за време на периодот на Новото кралство на древниот Египет користејќи скапи увезени состојки како што се масло од смрека и смола од темјан, додава Салеем.
Древните Египќани сметале дека зачувувањето на телото по смртта е неопходно за да се обезбеди достоинствено постоење во задгробниот живот. Било вообичаено за време на процесот на мумификација да се отстранат внатрешните органи, освен срцето, но тоа не се случило со оваа жена.
„Во древниот Египет, балсаматорите се грижеле телото на покојникот да изгледа убаво за задгробниот живот. Затоа сакале да им ги затворат устите на покојниците со врзување на вилиците за да го спречат вообичаеното спуштање на вилицата по смртта”, вели Салеем.
Но, квалитетот на состојките за балсамирање „исклучува дека процесот на мумификација бил невешт и дека балсаматорите едноставно занемариле да ѝ ја затворат устата. Всушност, добро ја мумифицирале и ѝ дале скапа гробна облека – два скапоцени прстени од злато и од сребро и долга перика направена од влакна од урма“, додава Салеем.
„Ова го отвори патот за други објаснувања за отворената уста — дека жената умрела врескајќи во агонија или од болка и дека мускулите на лицето се стегнале за да го задржат овој изглед во моментот на смртта поради кадаверичен спазам. Вистинската историја или околностите за смртта на оваа жена се непознати, па причината за нејзиното врескачки изглед на лицето не може со сигурност да се утврди“, смета Салеем.
Кадаверичниот спазам, слабо разбирлива состојба, се јавува по тешко физичко или емоционално страдање, при што згрчените мускули стануваат крути веднаш по смртта, појаснува Салеем.
„За разлика од постморталната мртовечка вкочанетост, кадаверичниот спазам зафаќа само една група мускули, а не целото тело“, додава Салеем.
На прашањето дали жената можеби била балсамирана додека била жива, Салеем одговара: „Не верувам дека тоа е можно“.
Салеем не можел да утврди како починала жената, велејќи: „Често не можеме да ја утврдиме причината за смртта во мумијата, освен ако нема докази за КТ за фатална траума“. Наведува докази за фатална повреда на главата, пресечен врат и срцеви заболувања кај три кралски мумии.
Мумијата „Жената која вреска“ е пронајдена на местото на античкиот град Теба за време на ископувањето на гробот на древноегипетски големец по име Сенмут, архитект, надзорник на кралските работи и познат како љубовник на кралицата Хатшепсут, која владеела од 1479 година до 1458 година п.н.е.
Мумијата била во дрвен ковчег во погребната комора под семејната гробница на Сенмут. Нејзиниот идентитет не е утврден, но нејзиниот накит – златни и сребрени прстени со слики на бубачката скарабеј, симбол на воскресението, изработен од скапоцен камен јаспис – укажуваат на нејзиниот социоекономски статус.
„Таа веројатно била член на потесното семејство кој ќе биде погребан и ќе го дели вечното почивалиште со семејството“, смета Салеем.
Истражувањето ги открило деталите за нејзината перика. Нејзините спирални плетенки се обработени со минерали од кварц, магнетит и албит за да бидат цврсти и да им дадат црна боја која укажува на младост. Нејзината природна коса била бојадисана со масло од кана и смрека.
Бројни древни мумии, во Египет и Америка, се пронајдени со изрази на лицето кои потсетуваат на крик – морничаво сличен на „Врисок“ на норвешкиот сликар Едвард Мунк.
„Ја користам оваа слика на моите јавни предавања за мумиите што врескаат“, рече Салеем.
Во јули 2020 година беа објавени податоци од студијата што врз истата „врескачка“ мумија ја спроведеле познатиот египетолог Захи Хавас и Сахар Салеем, професор по радиологија на универзитетот во Каиро, кој е специјализиран за скенирање мумии, кога беше објавено дека е разрешена тајната на мумијата од кралската гробница во Деир Ел-Бахари
Според еден од авторите на истражувањето, египтологот Захи Хавас, резултатите од компјутерската томографија покажале дека жената починала од срцев удар, а тешката артеросклероза на коронарните артерии довела до ненајдената смрт. Според истражувачите, во текот на процесот на балсамирањето била зачувана позицијата на телото на жената во којашто таа се наоѓала во моментот на смртта.
„Позицијата на телото со свиткани и вкрстени нозе, при што главата е свртена надесно а вилицата спуштена. Претпоставуваме дека телото можеби било најдени не порано од неколку часа по смртта“, појасни тогаш Хавас.
Мумијата на жена којашто вреска е откриена во 1881 година во близина на градот Луксор во гробница меѓу 40 минути на членови на царска династија. Идентитетот на жената сѐ уште е предмет на дискусии меѓу научниците, а според Хавас станува збор за древноегипетска принцеза.