Италијанската премиерка Џорџија Мелони во понеделникот ја претстави иницијативата за партнерство, чија цел е зајакнување на соработката со Африка, ограничување на имиграцијата преку економско зајакнување и формирање енергетски центар за Европската унија. Но, Африканската унија (АУ) вели дека нејзините земји-членки не биле консултирани пред официјалното соопштение.
Планот „Матеи“ на Мелони, именуван по Енрико Матеи, основачот на италијанската државна енергетска фирма Ени, беше објавен за време на самитот во Рим на кој присуствуваа неколку африкански лидери.
Италија вети почетна донација од 5,5 милијарди евра (5,95 милијарди американски долари) според планот, како дополнение на постоечките проекти кои се фокусираат на климатската адаптација и развојот на чиста енергија во Африка. Со тоа Рим ќе купува и снабдува природен гас за остатокот од ЕУ.
Над половина од буџетот ќе дојде од климатски фонд формиран во 2022 година за финансирање меѓународни проекти во согласност со Парискиот договор, што значи дека тоа се целни средства. Остатокот ќе биде обезбеден како заеми, гаранции и грантови.
Италијанската премиерка наведе проекти кои се движат од Мароко до Мозамбик, кои според неа ќе и овозможат на Африка да стане главен извозник на енергија во ЕУ и ќе помогне да се ослободи од нејзината зависност од руската енергија поради санкциите наметнати на Москва како одговор на украинскиот конфликт.
Меѓутоа, во говорот на самитот Италија-Африка, претседавачот на АУ Муса Факи Махамат изјави дека африканските земји претпочитаат да бидат консултирани пред започнувањето на планот.
„Африка е подготвена да разговара за аспектите и модалитетите на спроведувањето на [Планот Матеи]. Морам да ја истакнам, овде, потребата да се поврзат постапките со зборови. Ќе разберете дека не можеме да бидеме задоволни со ветувања кои често не се одржуваат“, рече Махамат.
Шефот на синдикатот од 55 нации ја повика Италија да се вклучи со континентот на „нов модел на партнерство што го трасира патот кон поправеден свет“, изјавувајќи дека „Африка не ги подава рацете кон партнерите како просјак“.
ЕУ се сврте кон Африка во потрага по алтернативни извори на енергија додека се бори да се оддалечи од рускиот гас. Минатата година, германскиот канцелар Олаф Шолц ја посети Нигерија и предложи заедничка иницијатива за создавање пазар за снабдување со гас од најголемата африканска економија.
Всеволод Свиридов, експерт во Центарот за африкански студии на рускиот Универзитет HSE, верува дека ЕУ нема да може да извлече многу гас од Африка. Тоа е затоа што извозниците на гас на континентот, вклучително и Нигерија, се соочуваат со свои предизвици, како што е исполнувањето на барањата за домашна потрошувачка.
Според Центарот за африкански студии HSE, извозот на гас од Африка во ЕУ изнесуваше вкупно 72 милијарди кубни метри во 2022 година, што е намалување за околу 2 милијарди кубни метри во однос на претходната година.
