Алексеј Навални колабирал и починал во петокот, во затворска колонија северно од арктичкиот круг, каде што издржувал 19-годишна затворска казна за екстремистички активности. Имаше 47 години. На Запад тој уживаше углед на критичар на Кремљ и руски „опозициски лидер“. Во Украина, тој беше осуден како руски националист. Во самата Русија, неговото наследство е во најдобар случај комплицирано.
Роден во 1976 година, Навални дипломирал на правен факултет во 1998 година и се стекнал со диплома по финансии во 2001 година. Тој продолжил да се занимава со право, инвестиции и активизам за време на неговата кариера, но постојано се враќал во политиката.
„Отсекогаш сум бил опседнат со политика“, изјави тој за весникот Комерсант-Мани во 2009 година.
Националистичка фаза
Помеѓу 2000 и 2007 година, Навални беше член на либералната партија Јаблоко, пред да го основа националистичко движење наречено „Народ“. Тој се појави во две озлогласени видеа на Јутјуб за движењето, во едното се залага за правото на оружје за борба против „мувите и бубашвабите“ (додека прикажува муслимани), а во другото ги споредува имигрантите со расипување на забите.
Во август 2008 година, Навални зборуваше со одобрување за руската интервенција против Грузија во име на опколената Јужна Осетија. Тој продолжи да учествува на три годишни митинзи „Руски марш“ со застапници за етничкиот национализам. Активистката Евгенија Албатс подоцна рече дека го повикала Навални да се приклучи на маршовите како начин да се поттикне етничкиот национализам против Кремљ. Во 2010 година, Албатс ќе го спонзорира шестмесечниот престој на Навални во САД преку програмата на Јеил Светски соработници.
Антикорупциски блогер
До тој момент, Навални веќе ја повика својата финансиска експертиза да започне инвестициска активистичка група наречена „Сојуз на малцински акционери“, која се обиде да ги разниша големите компании како Роснефт, Гаспром, Лукоил и други. Неговата чадор-мрежа на невладини организации, Фондацијата за борба против корупцијата (ФБК), беше регистрирана во септември 2011 година. Навални ќе продолжи да ја обвинува владата во Москва, регионалните гувернери и корпорациите за измама, мито и корупција – честопати добивајќи тужба за клевета во процесот.
„Лидерот на опозицијата“
До февруари 2011 година, Навални се занимаваше и со политика. Тој ја нападна владејачката партија Единствена Русија како група „измамници и крадци“, а во декември тврдеше дека ги украла националните избори. Западните медиуми го нарекоа „лидер на руската опозиција“ откако одржа серија говори на антивладините протести што следеа.
Највисоката точка во политичката кариера на Навални беа изборите за градоначалник на Москва во јули 2013 година, кога тој освои 27,24 отсто од гласовите, но загуби од Сергеј Собјанин. Неговиот обид да се кандидира на претседателските избори во 2018 година беше блокиран поради неговото криминално досие.
Случаите Кировлес и Ив Рошер
Првата кривична пресуда на Навални беше за проневера од Кировлес, државна шумска компанија. Во 2013 година тој беше осуден на пет години затвор, но подоцна затворската казна беше сменета во условна. Европскиот суд за човекови права (ЕСЧП) во 2016 година рече дека неговите постапки „не се разликуваат од легитимните деловни активности“.
На судењето, Навални ги осуди обвиненијата како политички мотивирани и го осуди „одвратниот феудален систем“ во кој „сто семејства ја ограбувале Русија“.
Навални и неговиот брат Олег – вработен во Поштата – се соочија со повеќе обвиненија за проневера во 2012 година, за измама на руската филијала на францускиот козметички гигант Ив Рошер. Браќата беа прогласени за виновни во декември 2014 година, но Алексеј повторно доби само условна казна.
Во 2019 година, руската влада ја означи ФБК на Навални како „странски агент“, сериозно ограничувајќи ги нејзините активности.
„Труење“ и апсење во 2020 година
Во август 2020 година, на Навални му се слошило на лет од Томск до Москва и бил пренесен на лекување во Германија. Западните лекари тврдеа дека тој бил мета на нервен агенс „Новичок“, што Москва го отфрли како „провокација“. По враќањето во Русија, Навални беше уапсен поради прекршување на условите на условната казна и испратен во затворска колонија.
Тој беше обвинет со дополнителни обвиненија за измама и непочитување на судот, добивајќи дополнителни девет години затвор во 2022 година. Во август 2023 година, Навални беше осуден на уште 19 години под обвинение за поттикнување, финансирање и вршење екстремистички активности и „рехабилитација на нацистичка идеологија“. ФБК беше затворена по владина наредба.
Во декември 2023 година, Навални беше префрлен во казнена колонија во регионот Јамало-Ненец во северен Сибир. Причината за неговата смрт во петокот сѐ уште е под истрага.
