Вкупно 9.200 бракови биле склучени изминатата година, 4.614 помалку, или со пад од 33,3 проценти за разлика од 2019 година. Кај разводите, во 2020-та година се забележува пораст од 14,7 проценти, со тоа што имало 2284 разводи, или 294 повеќе од 2019-та година.
Според податоците од Министерството за правда до кои што дојде МИА, преку Законот за слободен пристап до информации од јавен карактер, во 2020-та година, на територијата на Република Северна Македонија, биле склучени вкупно 9.200 бракови, за разлика од 2019-та година, кога биле склучени вкупно 13.814.
Низ изминатите 11 години, во просек, годишно се склучувале по 12.650 бракови.
Од друга страна, кај разводите, се забележува пораст од 12,8 проценти. Од вкупно 26 Основни судови на територијата на РСМ, за МИА, 23 доставија одговори за правосилни одлуки по основ на развод во надлежност на нивниот суд. Со податоци од 23 Основни судови, бројката на разводи е за 294 поголема од 2019 година, кога изнесувала 1.990.
Во просек, изминатите 11 години годишно имало по 1.767 разводи.
НУК: Наместо зурли и тапани, свадбените прослави прилагодени на новонастанатата ситуација
За голем дел од младите, пресуден факт беше тоа што беа оневозможени најубавиот ден од својот живот да го прослават на начин каков што сакаат, бидејќи, изминатата година, една од најпогодените индустрии од пандемијата со Ковид – 19 беше и угостителската индустрија. Угостителството доживеа целосен колапс со забраната за одржување на веселби и прослави од страна на Комисијата за заразни болести. Меѓутоа, од Независната угостителска комора велат дека свадбите, како дел од традиционалните прослави, и покрај тоа што беа забранети на кој било начин да се оддржуваат во угостителски објекти, истите беа масовно организирани во приватни изданија или на приватни имоти.
– Пандемијата Ковид-19 не ги спречи луѓето да се венчааат, односно, склучат брак. Матичните служби, регистрацијата на младите, наместо на традиционалниот начин, во канцеларија, ја правеа на лице место или во нивните домовите. Во вакви услови, младите беа принудени своите животни веселби за кои традиционално свиреа зурли и тапани и се играа ора, да ги прилагодат на новонастанатата ситуација и услови, со цел на некој начин, сепак да ја одбележат својата свадба, појаснуваат од НУК.
Во однос на загубата од нереализацијата на свадбените прослави во 2020-та година, од НУК велат дека е тешко е да се пресметаат реалните бројки бидејќи истите не се одржуваат само во т.н. угостителски објекти специјализирани за организација на свадби туку и во сите останати угостителски објекти и хотели.
– Проценка на минималните загуби односно дефицитот на приходи на угостителската индустрија може да направиме врз основ на исплатената неповратна помош – грант на 130-те категоризирани ресторани – т.н. ресторани за свадби, преку Министерството за економија. Ако земеме предвид дека овие 130 ресторани, во текот на годината од своето работење, имале барем по една свадба неделно, тогаш на годишно ниво добиваме бројка дека во Македонија се одржуваат најмалку 7.000 свадби, што во принцип, е половината од податоците на Државниот завод за статистика (ДЗС), каде се наведува дека, во просек, секоја година се склучуваат по 14 илјади македонски бракови, велат од НУК.
Следствено, како што појаснуваат од НУК, со оглед на тоа дека од вкупните трошоци за организација на една свадба кои можеме слободно да кажеме дека во просек изнесуваат 10.000 евра, односно, 5.000 евра завршуваат на свадбарскиот ручек или вечера во угостителските објекти – ресторани, може слободно да се земе предвид дека во време на пандемијата, дефицитот или загубите од забраната од каква било организација на одржување на свадбарски веселби во угостителските објекти изнесува повеќе од 70 милиони евра.
Тие дополнуваа дека треба да се земе предвид фактот што оваа година изостанаа и свадбите на многумина наши сограѓани кои привремено живеат во странство кои се одлучуваа своите веселби и прослави – свадби да ги направат во своите родни краеви.
Од НУК заклучуваат дека поради поголемата јавна свест во моментов, веќе не се потребни никакви забрани и ограничувања за организација на прослави или веселби, туку, повеќе внимание да се посвети на формирање на заеднички работни тела на Комисијата за заразни болести и коморите со цел заедно да се изработат апликативни и унифицирани препораки и протоколи за работа на угостителските објекти во услови на пандемија Ковид-19.
Редуцираните сегменти од социјален контекст кај некои семејства предизвикаа конфликт, кај некои зближување.
За брачните предизвици и разводот како стигма МИА пишуваше во „Разводот, начин на семејно функционирање, а не патологија на семејниот систем“ , овој пат, со горенаведените бројки и примери, истите ги доловуваме низ призма на пандемијата со Ковид – 19.
Во таа насока, Вида Гаврилоска, психолог, семеен и системски психотерапевт и тренер од Институтот за Брак Семејство и Системска Пракса – Алтернатива, за брачните искуства и предизвици во време на пандемија истакна два аспекти, дел од семејствата успеваат да најдат убавина во целата оваа ситуација, додека, кај дел од семејствата сето ова е понапнато и поинтензивно.
– Она што е интересно е дека одредени семејства, во услови на карантин, па и во овие услови каде што ги нема или се редуцирани на минимум другите сегменти на живеење од социјалниот контекст, кафеана, кафуле, продавници, кои влијаат на растерување на анксиозноста во семејството, се појавува поголем конфликт. Меѓутоа, она што е од другата страна е дека голем дел од семејствата, практично со пандемијата успеаја да се запознаат, да се видат повеќе, да поминат повеќе време во домот, со најблиските, сподели Гаврилоска.
Во однос на разводите, таа сподели дека поради тоа што сè е блокирано, многу институционални одлуки се одложени, така што, ако една работа би се завршила во регуларни услови за недела, две, месец, тука се пролонгира многу повеќе.
– Голем дел од оние конфликтни разводи ја искористија пандемијата да ги ускратат видувањата на родителот, кој што не е старател со децата, за разлика од други семејства кои што и покрај пандемијата успеаја да овозможат функционален контакт на децата со родителот кој што не е старател, додаде Гаврилоска.
На Гаврилоска се надоврза и адвокатот Ведран Лаличиќ, од Адвокатската канцеларија Лаличиќ и Бошкоски, кој од правните искуства сподели дека во последно, сведоци биле на примери каде што еден од брачните другари не бил во можност да го издржи психолошкиот притисок кој е последица на ограничувањата поради пандемијата.
Многу закажани свадбени веселби останаа одложени на неодредено. Голем дел од младите чекаат пандемијата да заврши, но, за добар дел од нив пандемијата не беше пречка, во интимна атмосфера, да ја официјализираат заедницата наречена брак. Дали олабавувањето на мерките и враќањето на свадбените прослави ќе придонесе кон враќање на позитивниот биланс на склучени бракови, останува да дознaеме со исходот од пандемијата и предизвиците што следуваат.
