Иако никој што планира празнични собири или патувања не сака да слушне лоши вести, фактите укажуваат на зголемување на бројот на пациенти и заразени со новата варијанта на коронавирусот SARS-CoV-2 – JN.1, што ги загрижува експертите, пишува порталот Medscape.
Добрата вест е дека неодамнешните истражувања покажуваат дека ажурираната вакцина против Ковид-19 за сезоната 2023/2024 година делува и против најновата варијанта.
„Во Америка веќе започна бранот на новата омикронска подваријанта – JN.1, но може да се ублажи со бустер вакцина и други мерки што ги знаеме претходно“, вели д-р Ерик Топол, лекар, професор и главен уредник на Medscape на сестринското онлајн списание на WebMD.
Но, проблемот е што многу малку луѓе се вакцинирани досега, на пример, помалку од 16 проценти од возрасните во САД.
Затоа, заразните и епидемиолозите сметаат дека е време CDC да објави јавен повик за вакцинација со ажурираната вакцина пред да биде предоцна, односно додека антителата сè уште можат да „работат“ пред почетокот на празничните собири.
Во меѓувреме расте бројот на заразени и болни. Според податоците на CDC, речиси 10.000 пациенти биле хоспитализирани поради Ковид-19 во САД во неделата што заврши на 25-ти ноември, а се истакнува дека тоа е 10 отсто зголемување во однос на претходната седмица.
Кој е кој во семејното стебло?
JN.1, подваријанта на омикрон сојот, првпат беше откриена во САД во септември. Тогаш Светската здравствена организација (СЗО – WHO) го нарече „потомок“ на омикронската подваријанта BA.2.86.
Кога варијантата BA.2.86, позната и како Пирола, првпат беше идентификувана во август, се чинеше дека е значително различна од другите варијанти, објави тогаш CDC, предизвикувајќи загриженост дека оваа подваријанта може да биде позаразна од претходните, дури и за луѓе кои стекнале имунитет преку вакцинација или претходни инфекции.
Пирола ги загрижи експертите бидејќи има 34 мутации повеќе од варијантата BA.2.
Д-р Рајендрам Рајнарајанан, асистент декан за истражување и вонреден професор на Технолошкиот институт во Њујорк, Државниот универзитет во Арканзас, кој ја ажурира базата на податоци за варијанти и подваријанти на Ковид-19, сликовито рече дека „ЈН.1 е всушност потомство на Пирола“ и додаде дека варијантата BA .2.86 и нејзините потомци ги загрижуваат научниците поради мутациите.
До кој степен се проширил ЈН.1 досега?
Според податоците на CDC заклучно со 27-ми ноември, BA.2.86 се предвидува да сочинува од 5 до 15 проценти од циркулирачките варијанти во САД.
„Очекуваниот ризик од оваа варијанта, вклучувајќи го и нејзиниот огранок JN.1, за јавното здравје е низок“, објави агенцијата.
Д-р Рајнарајанан вели дека во моментов ЈН.1 почесто се пријавува во Европа, но исто така треба да се земе предвид дека некои земји ги ажурираат податоците подобро од другите.
Тој смета дека оваа подваријанта досега „најверојатно се проширила во сите земји чии здравствени власти го следат ширењето на Ковид-19“, поради мутации во протеинот на шилецот кои го олеснуваат неговото врзување и инфицирање, вели д-р Топол.
Ефикасност на вакцината против субваријантот JN.1, други нови варијанти
Новата едновалентна вакцина XBB.1.5 заштитува од омикронската подваријанта – XBB.1.5 (позната и по прекарот „Кракен“), но исто така и од подваријантата JN.1 и други вируси кои постепено се појавуваат, објави тим на истражувачи на 26-ти ноември во студија објавена на веб-страницата bioRxiv, која сè уште не е рецензирана.
Научниците велат дека ажурираната вакцина, која се користела за инокулација на неинфицирани луѓе, ги зголемила антителата за околу 27 пати против XBB.1.5 и за околу 13 до 27 пати против JN.1 и други нови вируси.
„Иако дури и примарните дози на вакцината против Ковид-19 веројатно ќе ви помогнат да се заштитите од инфекција со новата подваријанта JN.1, доколку го добиете и засилувачот XBB.1.5, тој уште поефикасно ќе ве заштити од новата подваријанта“, вели д-р. Рајнарајанан.
(Премногу) мал интерес за вакцинација во сезоната 2023-2024.
Во ноември, CDC ги објави првите детални проценки за тоа колку од населението е вакцинирано.
Од 18-ти ноември, помалку од 16 отсто од возрасните во САД биле вакцинирани, а околу 15 отсто рекле дека имаат намера да добијат дополнителна доза.
Кај децата процентот е уште помал. Само 6,3 отсто од децата ја примиле ново ажурираната вакцина, а 19 отсто од родителите рекле дека планираат да ги вакцинираат своите потомци во сезоната 2023/2024 година.
Предвидувања и мерки кои можат да помогнат
Додека некои експерти велат дека врвот на инфекцијата со подваријантата JN.1 се очекува во наредните недели, д-р Топол смета дека е невозможно точно да се предвиди како ќе се шири JN.1.
„Во секој случај, нема да има повторување на ноември 2021 година“, кога првпат се појави омикронот, рече неговиот колега д-р Рајнарајанан.
Потоа, за само четири седмици, откако Светската здравствена организација го прогласи омикронот за загрижувачка варијанта, вирусот се прошири низ светот.
Д-р Рајнарајанан ги предлага следните мерки кои можат да го спречат ширењето на вирусот:
1. Вакцинирајте се со ажурирана вакцина. Охрабрете ги имунокомпромитираните и постарите членови на семејството и пријателите да го сторат тоа.
2. Доколку планирате да се дружите со пријателите во затворен простор за време на празниците, проветрувајте ги собите што почесто.
3. Носете маска на аеродроми, авиони и други средства за јавен превоз, тоа ќе ви помогне вам и на другите.
