Романците гласаат во неделата во првиот круг од претседателските избори во недела, со загриженост поради зголемените трошоци за живот, кои му даваат изгледи за победа на десничарскиот лидер Георге Симион, кој се противи на испраќање воена помош за Украина.
Предизборните анкети покажуваат дека Марсел Чиолаку, 56-годишниот премиер и лидер на Социјалдемократите (PSD), најголемата партија во земјата, ќе влезе во вториот круг. Најверојатен ривал ќе му биде 38-годишниот Симион од Алијансата за обединување на Романија (АUR).
Аналитичарите тврдат дека поголема е веројатноста да победи Чиолаку, кој им се допаѓа на умерените гласачи и има искуство во управувањето со земјата додека војната беснее во соседството, но тие не ја исклучуваат ниту победата на Симион.
Новиот претседател ќе се соочи со забавена европска економија, корекција на буџетот на Романија со најголем дефицит во Европската унија и притисок да ги исполни целите на НАТО за трошоците за одбрана за време на вториот мандат на Доналд Трамп како претседател на САД.
Аутсајдер
Откако Русија ја нападна Украина во 2022 година, Романија го олесни извозот на милиони тони жито преку нејзиното црноморско пристаниште Констанца и обезбеди воена помош за Киев, вклучително и донација на системот за воздушна одбрана „Patriot“.
Симион го прикажува гласањето како избор меѓу етаблираната политичка класа која се потчинува на странските интереси и на сопствените интереси, аутсајдер кој ќе ја брани економијата и суверенитетот на Романија.
Тој се противи на воената помош за Украина и ја обвини коалициската влада дека подобро ги третира бегалците од домашните жртви од поплавите. Некои политички ривали го обвинуваат дека е „руски агент“, што тој категорички го отфрла.
„Не ја ставив раката во касичката и не ви ги крадам парите“, им порача Симион на своите поддржувачи овој месец.
„Јас сум еден од вас, не еден од нив. Отсекогаш сум бил меѓу луѓето, зборувајќи за затворени фабрики, невработеност, сиромаштија што ги тера младите да ја напуштат земјата“, додаде Симион во истата прилика.
Европа како „извор на приход“
Се натпреваруваат и двајца кандидати од десниот центар: претседателот на Горниот дом на парламентот, Николае Чиука, лидер на Либералната партија (PNL), која е во кревка владејачка коалиција со PSDД, и Елена Ласкони, лидер на опозицијата партија USR.
„Исходот е сè уште многу тешко да се предвиди поради високата концентрација на кандидати и поделбата на гласовите на десниот центар“, вели Сергиу Мискоиу, професор по политички науки на Универзитетот Бабес-Бољаи.
Додава дека повеќето кандидати во нивните изборни кампањи се фокусирале на претежно конзервативни пораки како што е заштитата на семејните вредности.
„Кандидатите на етаблираните партии имаат многу сеопфатни пораки: од една страна нацијата, армијата, религијата итн. Од друга страна гледаме посветеност кон Европа, иако на неа повеќе се гледа како на извор на приход отколку како систем на вредности“, вели Мискоиу.
Романскиот претседател, ограничен на два мандати од пет години, има полу-извршна улога која вклучува командување на вооружените сили и претседавање со Врховниот совет за одбрана, кој одлучува за воената помош.
Претседателот ја претставува земјата на самитите на ЕУ и НАТО и назначува премиери, главни судии, обвинители и шефови на тајните служби.
Јоханис дојде на власт пред десет години ветувајќи дека ќе ја зајакне борбата против корупцијата во земјата.
