Кинеската лунарна сонда „Chang’e-6“ треба да го започне своето историско враќање од темната страна на Месечината на Земјата, откако ќе собере примероци што научниците очекуваат дека ќе помогнат во одговорот на клучните прашања за раната еволуција на Сончевиот систем.
„Chang’e-6“, именувана по митската кинеска божица на Месечината, беше лансирана на 3-ти мај од јужната кинеска островска провинција Хаинан. Целосно роботската сонда слета на 1-ви јуни на претходно неистражена локација во огромен ударен кратер наречен Јужен Пол-Аиткен басен на страната на Месечината која никогаш не се гледа од Земјата.
Претходната кинеска мисија „Chang’e“ собра примероци од блиската страна на Месечината во декември 2020 година, повторно започнувајќи ги глобалните напори за собирање примероци од Месечината по 44-годишна пауза.
Мисијата „Луна 24“ без екипаж, лансирана од поранешниот Советски сојуз во 1976 година, собра 170 грама примероци од Mare Crisium, или „Море на кризите“, на видливата од Земјата страна на Месечината.
Во периодот меѓу 1969 и 1972 година, шест американски мисии „Apollo“, сите со екипаж, собраа 2.200 примероци со вкупна тежина од 382 килограми, исто така, од поблиската страна на Месечината.
Џејмс Карпентер, шеф на Канцеларијата за наука за Месечината на Европската вселенска агенција, рече дека примероците собрани од мисиите „Apollo“ од поблиската страна на Месечината покажуваат дека басенот Јужен Пол-Ајткен на далечната страна бил формиран за време на исклучително тешко бомбардирање на Сончевиот систем, Земјата и Месечината.
„Ова е навистина клучен настан во историјата на целиот Сончев систем, но има одредена контроверзност околу тоа дали се случило или не. За да го разбереме ова, треба да ги усогласиме овие настани, а тоа ќе биде направено со помош на примероци од далечната страна на Месечината од Јужниот пол – басенот Ајткен“, вели Карпентер.
По слетувањето, „Chang’e-6“ помина 14 часа во дупчење, ископување и пакување на 2 килограми материјал, со цел да биде првата сонда што ќе врати такви примероци од подалечната страна на Месечината. Во 2020 година, сондата „Chang’e-5“ имаше 21 час на располагање за оваа процедура.
„Кога ќе се стемни, кога ќе зајде Сонцето, мисијата мора да заврши, така што има ограничен временски период помеѓу слетувањето и земањето на примероците и повторното полетување, така што тоа е прилично возбудлива мисија бидејќи мора да се изврши брзо“, рече Карпентер.
Иако Кина соопшти дека ја подобрила ефикасноста на своите машини за копање и дупчење во споредба со 2020 година, мисијата сè уште може да наиде на проблеми во фазата на земање примероци.
„Chang’e-5“ се врати со 1,73 килограми лунарни примероци, наместо планираните 2 килограма, бидејќи дупчалката можела да направи дупка длабока само 1 метар (3,28 стапки) наместо 2 метри, откако стигна до непробојни слоеви под површината.
Примероците „Chang’e-6“ ќе бидат префрлени и запечатени на ракетен мотор на врвот на леталото, кој ќе лансира во вселената, ќе се поврзе со друго летало во орбитата на Месечината и ќе ги пренесе примероците. Се очекува да слета во кинеската Внатрешна Монголија на 25-та јуни.
Карпентер рече дека соработката меѓу европските и кинеските научници во анализата на лунарните примероци донесени од „Chang’e-5“ била „исклучително добра“, и се надева дека ќе се повтори и за „Chang’e-6“.
