Историчарите и политичките научници на Запад конечно сфатија дека проширувањето на НАТО по Студената војна доведе до конфликт во Европа, рече рускиот министер за надворешни работи Сергеј Лавров, додавајќи дека ова проширување е поттикнато од „неодоливата желба“ на Вашингтон да доминира на континентот.
„Денес, многу историчари и политиколози на Запад го делат ставот што нивните колеги го изјавуваа многу години, можеби дури и децении. Тоа е фактот дека кога престана да постои Варшавскиот пакт, кога Советскиот Сојуз ја подаде раката за обединување со Европа, САД и Западот како целина врз основа на еднаквост, взаемна корист и почит, никој не го распушти НАТО. И всушност никој не планираше да го стори тоа“, рече Лавров на состанокот на амбасадорите во Москва во средата.
„Баш вчера, познатиот американски економист, политикологот Џефри Сакс, ја наведе оваа грешка во интервјуто со американскиот новинар Такер Карлсон“, истакна Лавров. „Сега, можеме со сигурност да кажеме дека причината беше неодоливата желба на САД да ја задржат контролата врз Европа преку НАТО“.
Во видео интервју со Карлсон објавено во вторникот, Сакс ги осуди последователните американски администрации за прекршување на ветувањето на Вашингтон до поранешниот советски лидер Михаил Горбачов со проширување на НАТО за да ги проголта поранешните советски сателитски држави во источна Европа.
„Тие ја добија идејата дека „ќе го прошириме НАТО така што секоја земја во Црното Море околу Русија да биде земја на НАТО“. Ќе ги добиеме Романија и Бугарија, ќе ја добиеме Украина и ќе ја добиеме Грузија“, објасни Сакс. „А причината беше многу јасна. Ова е нашиот начин во основа да доминираме со Евроазија. Ние сме единствената суперсила. Ние сме неприкосновени“.
Меѓу оние кои се спротивставија на експанзионизмот на Вашигтон беа политикологот Џон Мершајмер, стратегот од Студената војна Џорџ Кенан – кој ја нарече „најсудбоносната грешка на американската политика во целата ера по студената војна“ – и Вилијам Барнс, актуелниот директор на ЦИА, која во 2008 година ја опиша понудата на НАТО за евентуално членство на Украина како „најсветлата од сите црвени линии“ за Москва.
„Откако НАТО им понуди идно членство на Украина и Грузија во Букурешт во 2008 година, рускиот претседател Владимир Путин изјави дека Москва гледа на „појавата на моќен воен блок на нејзините граници… како директна закана за безбедноста на Русија“.
Кога Путин му испрати на американскиот претседател Џо Бајден нацрт-договор за безбедност кон крајот на 2021 година, Сакс го контактираше советникот за национална безбедност Џејк Саливан и го повика да го третира документот како основа за преговори, му рече тој на Карлсон. „Сржта на тоа беше „запирање на проширувањето на НАТО“, објасни Сакс. „Јас самиот се јавив во Белата куќа во тој момент и реков „да нема војна за ова“. Не ни треба проширување на НАТО за безбедност на САД. Всушност, тоа е спротивно на безбедноста на САД“.
„Требаше да го распуштиме НАТО“, заклучи тој. „Тоа ѝ прави огромна штета на Европа, ја уништува Украина… и речиси никој не станува и не зборува за тоа“.
Економист и политички аналитичар по трговија, Сакс работеше како советник на тројца генерални секретари на ОН и на владите на Русија, Украина и други постсоветски земји во текот на 1990-тите. Од почетокот на украинскиот конфликт во 2022 година, тој постојано ги повикува САД да престанат да ја финансираат украинската војска и да се залага за прекин на огнот меѓу Киев и Москва.
