Додека ИДФ ги продлабочува своите активности во јужниот дел на Појасот Газа, медиумите се концентрираат на градот Кан Јунис. Со оглед на тоа што градот, соседниот бегалски камп и неговите тунели се перцепирани како потенцијални упоришта на раководството на Хамас и локацијата каде што би можеле да се држат израелските заробеници, фокусот на Кан Јунис е разбирлив. Сепак, и покрај сложеноста и тешките борби во Кан Јунис, Рафа, особено, се чини дека е посложена замка, бидејќи тамошниот конфликт претставува значителен предизвик на билатералната, регионалната и меѓународната сцена.
Откако Израел го заврши повлекувањето од Синај во 1982 година, Рафа е поделен меѓу Египет и Појасот Газа. Дури и по спроведувањето на Договорот од Осло, Израел продолжи да го контролира преминот Рафа и појасот што ја дели палестинската територија од египетската територија – „Коридорот Филаделфи“. Овој пат брзо стана центар за терористички активности против силите на ИДФ и канал за шверц на оружје од Синај низ тунелите.
Шверцот со оружје се зголеми по разграничувањето во 2005 година, а со преземањето на контролата врз Појасот Газа во 2007 година на Хамас, тој стана уште пораширен. По „Операцијата Заштитен раб“ во 2014 година, Египет почна да презема мерки против шверцот со оружје со уривање куќи на египетската дел на Рафа и со поплавување на тунелите долж египетската граница.
Ако ИДФ ја преземе контролата врз Рафа, тоа ќе има значителни импликации. Во билатералната арена, окупацијата на палестинскиот Рафа и коридорот Филаделфи не само што ќе го зголеми ризикот од несакани инциденти меѓу ИДФ и египетската армија, туку и ќе го прекрши мировниот договор меѓу двете земји. Според договорот, на Израел му е забрането да распоредува тенкови и артилерија источно од границата во тесниот појас („Област Д“), дозволувајќи само поставување на четири баталјони на ИДФ и не повеќе од 180 оклопни транспортери.
Привремената или трајната окупација на Рафа и на коридорот Филаделфи може да го натера Израел да ја прекрши оваа клаузула од мировниот договор, потенцијално да предизвика тензии со Египет или да поттикне барање за засилување на египетските сили во Синај. Иако се можни промени во клаузулите од договорот, тие бараат согласност од двете страни. Дополнително, присуството на израелските сили во Рафа и долж коридорот Филаделфи може да го стави Египет во дилема. Израел наскоро би можел да побара од Египет да дејствува од египетска страна за да ги блокира каналите за пренос на оружје до преостанатите терористички елементи во Појасот Газа. Египетското одобрување на таквото барање може да се толкува како договор за израелска контрола на појасот.
Главната грижа на Египет, како што е видливо уште од првите денови на конфликтот, е приливот на бегалци од Појасот Газа во Синај. Египет жестоко се спротивставува на ова поради неколку причини: покрај тоа што е економски проблематична земја со ограничен капацитет за поддршка на палестинското бегалско население, Египет стравува дека во арапскиот свет ќе биде сфатен како помагање на Израел во протерувањето или малтретирањето на Палестинците. Понатаму, присуството на палестински терористички активности во Синај, долж границата со Израел, може да доведе до конфронтации меѓу Египет и Израел доколку овие елементи дејствуваат против Израел од египетска територија.
На меѓународен план, контролата врз палестинската страна на преминот Рафа има значителни импликации. Додека Израел наведува дека нема намера да управува со цивилните работи на Појасот Газа и да ја преземе одговорноста за економијата на неговите жители, меѓународното право налага дека израелската контрола на палестинската страна на преминот Рафа ќе го направи Израел одговорен, во очите на светот, за егзистенција и економија на населението во Појасот Газа.
Во секое сценарио, секој израелски потег во Рафа и коридорот Филаделфи ќе бара од Израел да преговара и да соработува со Египет по ова прашање, земајќи ги сериозно предвид позициите и потребите на Египет. Особено, Египет е претпочитан регионален посредник за Израел не само во справувањето со прашањето на заложниците, туку и во сите прашања поврзани со каналите за комуникација со која било палестинска власт во Појасот Газа. Неуспехот да се земат предвид потребите на Египет може да резултира со катастрофа, што ќе доведе до враќање на контролата на Муслиманското братство во Египет и враќање на власт на идеолошките покровители на Хамас.
Прашањето за „ден после“ војната е тесно поврзано со Рафа. Засега Израел не и дал одговор на меѓународната заедница во врска со иднината на Појасот Газа. Владата нагласи дека не сака („Хамастан“ или „Фатахстан“), но не разјасни што сака. Една од претпоставките е дека Израел претпочита умерените сунитски арапски држави – Египет, Саудиска Арабија, Обединетите Арапски Емирати и Јордан – да управуваат со Појасот Газа, било во цивилен или воен капацитет.
Различни фактори во Египет веќе појаснија дека Египет нема намера да го контролира Појасот Газа. Сепак, дури и ако Египет се согласи да учествува во идните аранжмани, како што е испраќање египетски работници да помогнат во обновата на Појасот Газа, Израел ќе треба да ја земе предвид позицијата на Египет во однос на Рафа и коридорот Филаделфи.
Автор: Нахум Шајло е експерт за Блискиот Исток во Центарот Дајан на Универзитетот во Тел Авив
