Судирите на Блискиот исток меѓу Израел и Хамас во Газа траат повеќе од една недела. Бројот на жртви се зголемува секој ден, а меѓународната заедница нема решение за да се стави крај на хаосот. Израел тврди дека целта на нејзините напади е огромна мрежа на подземни тунели што ги користат палестинските милитанти, а не цивили.
Според израелската армија, 160 авиони гаѓале и погодиле повеќе од 150 подземни цели во северниот дел на Појасот Газа. Целта на нападите е да се оштети мрежата на канали наречени „метро“, што ја користи Хамас, кој ја контролира енклавата од 2006 година.
Нападите се случија веднаш откако израелските одбранбени сили соопштија дека израелските копнени сили влегле во Газа, изјава што официјални лица подоцна ја негираа.
Некои израелски медиуми шпекулираат дека најавата за копнена офанзива е измама за намалување на воените сили на Хамас во тунелите. Во изјавите во петокот вечер, израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху ја навести можноста.
– Последниот ден нападнавме цели под земја. Хамас мислеше дека може да се скрие таму. Тие не можеа да се скријат таму. Високи претставници на Хамас сметаат дека можат да ни избегаат. Не можат да ни избегаат – рече Бенјамин Нетанјаху.
Израелските обвинувања за тунели ископани од палестински милитанти честопати се во центарот на конфликтот во Газа. За разлика од палестинските ракети, кои јасно оставаат докази кога се истрелаат, на новинарите им е тешко да проверат некои детали во врска со скриените, подземни системи и нивната тајна употреба.
Сепак, претставниците на Хамас го потврдија постоењето на тунели во интервјуа со западни новинари, но инсистираа на тоа дека тие во голема мера се одбранбени. Тие исто така сугерираат дека ги има сè повеќе и повеќе, иако Израел тврди дека ги уништува.
Израелската армија ги прошета новинарите низ тунелите, покажувајќи дека станува збор за изненадувачки софистицирани градби со бетонски ѕидови, електрична енергија и колички, а на некои новинари тунелите им ги покажале и самите милитанти.
За разлика од многу тунели кои беа мета во минатото, официјални лица изјавија дека оние кои биле цел неодамна, биле во употреба во Појасот Газа, а не за влез и заминување од територијата.
Тунелите првпат се појавија во Газа како одговор на израелската блокада наметната откако Хамас ја презеде власта. Првично биле користени за шверц на стока во енклавата. Но, наскоро почнале да се користат за други цели. Во 2006 година, Хамас го фати израелскиот војник Гилад Шалит благодарение на еден тунел. Шалит беше во заробеништво пет години. Тој беше ослободен во 2011 година како дел од договор за размена на затвореници.
Во војната во Газа во 2014 година, Хамас објави записи на маскирани милитанти кои носат автоматско оружје и рачни фрлачи на гранати кои ползејќи излегуваат од дупка во земјата, а израелските власти соопштија дека борците кои излегле од земјата паднале во заседа.
За време на тој конфликт, израелските сили соопштија дека откриле милитанти на Хамас кои носеле лисици и средства за смирување, очигледно со планови за киднапирање на Израелци.
1.300 тунели по цена од 1,25 милијарди долари
За време на конфликтот во 2014 година беа уништени околу 30 тунели. Во тоа време, израелските власти соопштија дека Хамас од 2007 година изградил повеќе од 1.300 тунели по цена од 1,25 милијарди долари, пренасочувајќи средства што можеле да бидат потрошени за јавна инфраструктура во Газа.
Нетанјаху изрази страв дека тунелите ќе бидат искористени за киднапирање не само на војници, туку и на израелски цивили. Хамас убиваше и цивили во минатото. Експертите сугерираат дека целта на тунелите е всушност да внесе страв.
Жерар де Грут, професор на Универзитетот Сент Ендрус, кој пишува за војната и политиката, еднаш ги опиша тунелите како „нешто што може да предизвика необичен ужас, како самиот ѓавол да излегол од пеколот за да шири маки на Земјата“.
Официјални претставници на Хамас се пофалија со големината на нивната мрежа на тунели, а заменик-лидерот Исмаил Ханиех во 2016 година тврдеше дека групата има двојно повеќе тунели од комунистичките сили што ги користеле против американските трупи во Виетнамската војна. Ова може да биде претерување, но оние што го проучувале системот сугерираат дека тој е сложен.
Тунели со разни намени
Во еден труд, Рами Абу Забаида од Египетскиот институт за студии рече дека разговорите со милитантите откриле дека има голем број тунели што се користат од стратешки причини, вклучително и оние што се користат за борба, оние каде што може да се собере раководството и други во кои се чуваат ракети и оружје.
Постојат и помали тунели кои се користат за брз транспорт.
Израел смисли различни методи за борба против тунелите, вклучително и изградба на амбициозен подземен ѕид кој конечно беше завршен во март по долгогодишна работа. Официјални лица одбија јавно да кажат колку е длабок ѕидот.
Зборувајќи на маргините на конференцијата на Американскиот израелски комитет за јавни работи во Вашингтон во 2018 година, службеник кој го водеше одделот за подземна војна на технолошката единица на израелската армија пред новинарите изјави дека Израел ги усовршил новите техники за наоѓање тунели, но одби да наведе детали.
Израел има неколку оружја способни да удрат под земја, од кои многу првично беа развиени имајќи ги предвид иранските бункери.
Извор: Вашингтон пост
