Во среда, францускиот претседател Емануел Макрон ќе започне со комеморацијата на 80-годишнината од истоварувањето на сојузниците на 6 јуни 1944 година во Нормандија, за време на која ќе ги собере најважните западни лидери во Франција за да покажете единство додека трае војната во Украина. Меѓу нив ќе бидат американскиот претседател Џо Бајден и украинскиот претседател Володимир Зеленски.
Со оглед на тоа што европските избори се одржуваат внедела, францускиот претседател одлучи да го продолжи одбележувањето на Денот Д годинава на три дена, што ќе трае од среда до петок.
Макрон ќе ја предводи првата комеморација во западниот регион Плумелек, што ќе се одржи таму во спомен на бретонските борци и припадниците на силите на отпорот, како и на првите падобранци на таканаречената „Слободна Франција“ во рамките на SAS, британските специјални сили, кои тргнале во ноќта на 6 јуни во операцијата „Оверлорд“.
Американскиот претседател Бајден, кој утрово пристигна во Париз, ќе се приклучи на одбележувањето на 80-годишнината од Денот Д во Нормандија, таму ќе се сретне со британскиот крал Чарлс III, германскиот канцелар Олаф Шолц, италијанскиот претседател Серџо Матарела и со украинскиот претседател Володомир Зеленски, а првата државна посета на Бајден на Франција ќе започне официјално во сабота.
Бајден ќе одржи говор како дел од официјалните церемонии на плажите на сојузничкото истоварување – Јута и Омаха. Како што истакна Бајден во соопштението за печатот издадено од Белата куќа, таму се иствариле „73.000 храбри Американци кои го отворија патот за ослободување на Франција и Европа“.
На маргините на планираната програма, тој треба да се сретне и со својот украински колега за да утврди „како да продолжи со продлабочувањето на поддршката“ на Украина, се наведува во соопштението. Двајцата лидери ќе се сретнат и на самитот на членките на Г7, што ќе се одржи од 13 до 15 јуни во Италија.
Од понеделник, педесетина американски ветерани постепено пристигнаа во Нормандија, а некои од нив учествуваа во слетувањето на 6 јуни 1944 година. Макрон во вторникот на социјалната мрежа Х им порача: „Добредојде на хероите во Франција“.
Поради инвазијата на Украина, Русија беше официјално исклучена од сите свечености оваа година, иако Советскиот сојуз одигра исклучително важна и според многу историографи клучната улога во борбата против нацистичка Германија во Втората светска војна. Русија беше поканета на 70-годишнината од истоварувањето како поранешен сојузник против нацистичка Германија пред десет години.
Одбрана на слободата
Оваа година француското претседателство не ја крие намерата да го покаже единството на Западот во време кога Европа е зафатена од огромен воен конфликт.Во петок Макрон ќе го пречека Володимир Зеленски во Елисејскиот дворец. Се очекува тој конкретно да ги разјасни своите намери во врска со потенцијалното испраќање воени инструктори во Украина.
Белата куќа објави дека Џо Бајден треба да одржи говор „за важноста на одбраната на слободата и демократијата“ на 7 јуни во Поен ду Ок, Нормандија. Ова е порака што тој посебно ќе ја истакне, особено во однос на престојните претседателски избори што во ноември ќе се одржат во САД.
Во сабота, во рамки на официјалната државна посета на Франција, Бајден ќе биде пречекан на највисоко протоколарно ниво пред Триумфалната порта, а потоа ќе присуствува на прием во Елисејскиот дворец и ќе се сретне со Емануел Макрон.
„И додека, 80 години по ослободувањето на Европа, војната повторно беснее на Стариот континент, двајцата претседатели ќе разговараат за постојана и долгорочна поддршка за Украина. Оваа тесна координација за меѓународните кризи ќе биде еден вид подготовка за претстојните меѓународни настани , особено самитот на членките на Г7“, кој ќе се одржи во средината на јуни во Италија, и самитот на членките на НАТО во јули во Вашингтон, се вели во соопштението на француското претседателство.
Попладнето Макрон им оддава почит на загинатите цивили во Сен Лу
Макрон попладне ќе отпатува за Сен Лу во Нормандија, каде ќе зборува за цивилните жртви од бомбардирањето на сојузниците.
Градот претрпел 90 проценти уништување ноќта кон 7 јуни. Помеѓу 50.000 и 70.000 цивилни жртви загинаа во бомбардирањето на сојузниците, вклучително и 10.000 само во Нормандија.
Во среда навечер во Нормандија ќе им се оддаде почит и на затворениците од затворот Каен, главно припадници на силите на отпорот кои беа застрелани од Германците за време на слетувањето на Денот Д.
А Бајден, кој е во средината на кампањата за реизбор, има намера да ја искористи посетата на Франција за да се дистанцира од неговиот ривал Доналд Трамп.
По посетата на американските гробишта Колевил-сур-Мер во Нормандија во четврток, каде што ќе се сретне со ветераните, во недела ќе положи венец на американските гробишта Буа Белео во северниот департман Есне и ќе им оддаде почит на војниците кои загинале во Првата светска војна.
