Путин се кае за Донбас – изгледа дека конфликтот во Украина може да трае со години

Најверојатно, борбите ќе продолжат во 2023 година, а веројатно и понатаму, додека Москва или Киев не се исцрпат, или едната страна не објави решавачка победа.

Пишува Дмитриј Тренин, професор и член на рускиот совет за меѓународни односи:

Минатата недела рускиот претседател Владимир Путин за време на состанокот со мајките на војниците коментираше дека сега ги смета договорите од Минск од 2014 и 2015 година како грешка. Оваа отстапка дава моќен придонес за можностите за мировни преговори за прекин на борбите во Украина.

Вреди да се запамети дека во 2014 година, Путин дејствуваше по мандат од рускиот парламент да употреби воена сила „во Украина“, не само на Крим. Всушност, Москва навистина ги спаси градовите Доњецк и Луганск од прегазување од војската на Киев и ги порази украинските сили, но наместо да го расчисти целиот регион од Донбас, Русија запре и се согласи на прекин на огнот со посредство на Германија и Франција во Минск.

Путин им објасни на мајките дека во тоа време Москва со сигурност не ги знаеше чувствата на населението во Донбас погодено од конфликтот и се надеваше дека Доњецк и Луганск некако би можеле да се обединат со Украина според условите поставени во Минск. Путин додаде дека и разговорите со тогашниот украински претседател Пјотр Порошенко, го потврдуваат тоа – дека е подготвен да им даде шанса на новите власти во Киев да го решат проблемот и да ги обноват односите со Москва. До прилично доцна во играта, Путин исто така се надеваше дека сè уште може да ги реши работите со Германците и Французите и со раководството на САД.

Признавањата на грешките се ретки меѓу актуелните лидери, но тие се важни како индикатори за лекциите што ги научиле. Ова искуство очигледно го натера Путин да не одлучи дека одлуката за отпочнување на специјалната воена операција минатиот февруари е погрешна, туку дека осум години пред тоа, Москва не требаше да верува во Киев, Берлин и Париз, и наместо тоа требаше да се потпре на сопствена воена моќ за ослободување на рускојазичните региони на Украина.

Со други зборови, да се согласи на примирје во стилот на Минск сега ќе биде уште една грешка што ќе им овозможи на Киев и неговите поддржувачи подобро да се подготват за продолжување на борбите во моментот кога ќе изберат.

Рускиот лидер разбира дека многу нации на незападните земји, оние кои одбија да се приклучат на антируската коалиција за санкции и исповедаат неутралност кон Украина, повикаа на прекин на непријателствата. Од Кина и Индија до Индонезија и Мексико, овие земји, иако генерално се пријателски расположени кон Русија, гледаат дека нивните економски изгледи се нарушени поради конфликтот што ја спротивставува Русија против обединетиот Запад. Западните медиуми, исто така, ја промовираат пораката дека глобалната енергетска и прехранбена безбедност страда поради постапките на Москва. Аргументите и протестите на Русија за спротивното имаат само ограничено влијание, бидејќи руските гласови ретко се слушаат на блискоисточниот, азискиот, африканскиот или латиноамериканскиот етер.

Како и да е, Москва не може да ги игнорира чувствата на поголемиот дел од човештвото, кое сега во руските експертски кругови се повеќе се нарекува Глобално мнозинство. Оттука, официјални руски изјави дека Москва е отворена за дијалог без предуслови. Сепак, секоја руска делегација на разговорите ќе мора да ги земе предвид неодамнешните амандмани на Уставот на земјата, со кои четирите поранешни украински региони Доњецк, Луганск, Керсон и Запорожје се именуваат како дел од Руската Федерација. Како што рече министерот за надворешни работи Сергеј Лавров, Русија ќе преговара само врз основа на постојната геополитичка реалност. Треба да се напомене дека Кремљ не ги повлече целите на воената операција, кои вклучуваат демилитаризација и денацификација на Украина, што значи ослободување на државата и општеството од ултранационалистички, антируски елементи.

Што се однесува до Киев, тој оди напред-назад по ова прашање. Откако речиси постигна мировен договор со Москва на крајот на март, таа подоцна го смени курсот за да продолжи да се бори (Русите веруваат дека тоа е направено по совет на Запад). Постигнувајќи оперативни успеси на бојното поле изминатава есен, украинскиот претседател Владимир Зеленски формално ги забрани сите контакти со Кремљ и формулираше екстремни барања што ги упати до наследниците на Путин, секогаш кога ќе се појават. За Западот, ова беше лошо од перспектива на односите со јавноста, а од Зеленски беше побарано да изгледа како да е отворен за разговори, но во реалноста ништо не се промени.

Реалноста е дека главните страни вклучени во конфликтот во Украина, имено Вашингтон и Москва, не ја сметаат сегашноста или блиската иднина како добро време за преговори. Од американска перспектива, и покрај невидените санкции наметнати на Русија од страна на Западот и неодамнешните неуспеси што ги доживеа руската армија во Харков и Херсон, Москва е далеку од поразена на бојното поле или дестабилизирана дома. Од перспектива на Кремљ, секое примирје или мир што ја остава Украина како „антируска“, непријателска држава, е еднакво на пораз со крајно негативни последици.

Наместо тоа, двете страни веруваат дека можат да победат. Западот, се разбира, има многу супериорни ресурси буквално во секое поле што може да ги користи во Украина. Но, Русија работи на мобилизирање на сопствените значителни резерви и во работната сила и во економијата.

Онаму каде што Москва има предност е во ескалаторната доминација. За САД, Украина е прашање на принцип; за Кремљ, работата е едноставно егзистенцијална – конфликтот со Западот не е за Украина, туку за судбината на самата Русија.

Се чини дека војната ќе продолжи во 2023 година, а можеби и понатаму. Разговорите веројатно нема да започнат пред која било страна да биде подготвена да попушти поради исцрпеност или затоа што двете страни дојдоа во ќорсокак. Во меѓувреме, бројот на загинати ќе продолжи да расте, што укажува на суштинската трагедија на политиката на големите сили.

Што и да размислувал советскиот лидер Никита Хрушчов за неговото право да се спротивстави на американските ракети (насочени кон Москва од Турција) со сопствено оружје насочени кон Вашингтон и Њујорк од Куба (со согласност на Хавана), и што и да размислувале последователните американски претседатели за нивното право да ја прошират војската на НАТО, да ја вклучи Украина (по желба на Киев), секогаш треба да се плати ужасна цена за неуспехот да се земат предвид безбедносните интереси на ривалската сила. Куба влезе во историјата како тесен успех за здравиот разум. Украина е тековна приказна, а нејзиниот исход сè уште виси на конец.