Соединетите држави ќе се повлечат од Светската здравствена организација (СЗО – WHO), изјави во понеделникот претседателот Доналд Трамп, додавајќи дека глобалната здравствена агенција лошо постапувала со пандемијата на коронаворусната болест ковид-19 и со другите меѓународни здравствени кризи.
Трамп рече дека СЗО не успеала да биде независна од „несоодветно политичко влијание од земјите-членки“ и бара „неправедно тешки плаќања“ од САД кои се непропорционални со износите обезбедени од другите, поголеми земји, како што е Кина.
„СЗО нè покрадна, сите ги поткраднуваат Соединетите држави. Тоа нема да се повтори“, рече Трамп при потпишувањето на извршната наредба за повлекување, набргу по неговата инаугурација за вториот претседателски мандат.
Овој потег значи дека САД ќе ја напуштат здравствената агенција на Обединетите нации за 12 месеци и ќе ги стопираат сите финансиски придонеси за нејзината работа. Соединетите држави се убедливо најголемиот финансиски поддржувач на СЗО, со околу 18 отсто од вкупното финансирање. Последниот двегодишен буџет на СЗО, за 2024-2025 година, изнесуваше 6,8 милијарди долари.
Заминувањето на САД веројатно ќе ги загрози програмите низ организацијата, според неколку експерти во и надвор од СЗО, особено оние кои се борат против туберкулозата, најголемиот убиец на заразни болести во светот, како и ХИВ/СИДА и други здравствени итни случаи.
Во извршната наредба на Трамп се наведува дека администрацијата ќе ги прекине преговорите за договорот за пандемијата на СЗО додека е во тек повлекувањето. Американскиот персонал кој работи со СЗО ќе биде отповикан и преместен, а владата ќе бара партнери кои ќе ги преземат неопходните активности на СЗО, според наредбата.
Следни најголеми донатори на СЗО се Фондацијата Бил и Мелинда Гејтс, иако најголем дел од тоа финансирање оди за искоренување на детска парализа, и глобалната алијанса за вакцини Гави, проследена со Европската комисија и Светската банка. Следниот најголем национален донатор е Германија, која обезбедува околу 3 проценти од финансирањето на СЗО.
Повлекувањето на Трамп од СЗО не е неочекувано. Тој презеде чекори да ја напушти организацијата и во 2020 година, за време на неговиот прв мандат како претседател, обвинувајќи ја СЗО за помагање на кинеските напори да го „заведе светот“ за потеклото на коронавирусот SARS-Cov-2. Трамп, исто така, ги суспендираше американските придонеси за агенцијата во 2020-2021 година, што ја чинеше речиси 200 милиони долари, бидејќи се бореше со најтешката здравствена криза во светот во еден век.
Според американскиот закон, напуштањето на СЗО бара отказен рок од една година и плаќање на сите неподмирени обврски. Пред да можеше да биде завршен процесот за повлекувањето на САД претходниот пат, Џо Бајден победи на претседателските избори во земјата и ги прекина на неговиот прв ден на функцијата на 20 јануари 2021 година.
