Компаниите од Босна и Херцеговина би можеле да загубат повеќе од 250 милиони евра годишно доколку земјата не се приклучи на системот за плаќање на прекуграничниот данок на извозот на јаглероди (CBAM), кој беше воведен од Европската унија за да ги поттикне земјите кои не се членки да го запрат производство на електрична енергија од фосилни горива.
Од 1 октомври 2023 година, Европската комисија го воведе Механизмот за јаглеродно прилагодување на границите (CBAM), кој се однесува на земјите кои не се членки кои извезуваат стоки во ЕУ. До почетокот на 2026 година овие земји можат да се приклучат на овој механизам и да плаќаат прекуграничен данок во рамките на овие земји, а доколку не го сторат тоа, нивната стока дополнително ќе се оданочува во ЕУ.
„Дојдовме до резултат дека можните загуби за БиХ, доколку наскоро не влеземе во системот за тргување со јаглерод, би изнесувале меѓу 150 и 250 милиони евра“, изјави во вторник претседателот на Надворешно-трговската комора на БиХ, Вјекослав Вуковиќ.
Појасни дека компаниите од БиХ извезуваат 70 отсто од стоките на пазарот на Европската унија и предупреди дека стоките ќе станат неконкурентни доколку компаниите треба да плаќаат дополнителни даноци во ЕУ.
Механизмот CBAM опфаќа производи од областа на производството на цемент, алуминиум, ѓубрива, електрична енергија, производство на железо и челик. Со воведувањето на обврската за плаќање прекуграничен данок, Европската унија настојува да ги поттикне земјите кои не се членки да ја започнат енергетската транзиција и да инвестираат во обновливи извори на енергија.
Босна и Херцеговина произведува најголемо количество електрична енергија со согорување на јаглен во термоцентралите. Од вкупно 17 терават-часови електрична енергија, дури 10 се однесуваат на производство во термоцентралите во две електроенергетски компании со седиште во Сараево и Требиње.
